Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 5

[François Elout]

ELOUT (François). De eerste van het geslacht Elout, die zich te Gent in het begin der zestiende eeuw nederzette, was Lieven Janszoon de Hellaut. Hij was van Franschen oorspong, alwaar de naam van zijn geslacht afwisselend Hellaut, Helot, Heliot, soms ook zonder h werd gespeld. Zijn naam bleef lang met den dubbelen letter l geschreven, maar later is zoowel in Vlaanderen als in Holland de tweede l en ook de h weggevallen. Lieven bezat drie zonen, te weten Jan, die, te oordeelen naar het ‘Bidt voor de Siele’ onder het wapen op zijn grafzerk gesteld in de St. Maartenskerk te Gent, zich niet aan de partij der Hervormden schijnt te hebben aangesloten en die den 26^sten December 1600 overleed; Willem, die in 1583 stedekiezer was onder Anjou en Oranje, en Gherolf, de vader van Francois boven genoemd, derde Schepen van den Gedeele te Gent en gehuwd met Elisabeth de Clercq. Hij overleed te Gent den 11^den November 1595 en werd aldaar met zijne vrouw, die in 1600 stierf, in de St. Maartens kerk begraven, alwaar hun stoffelijk overschot door eene sierlijke grafzerk gedekt wordt. De in Vlaanderen gebleven tak stierf uit in de familien van Coppenolle en van de Woestijne.

François Elout, te Gent in 1551 geboren, werd als jongeling naar Vallières bij Angers gezonden, om daar met zijnen neef, François de Hellaut Vallières te worden opgevoed. Reeds vroeg had het zaad der Hervorming diepe wortelen bij hem geschoten, en toen in 1572, na den St. Bartholomeus nacht, de bloedige vervolging zich ook tot Angers uitstrekte, werd hij genoodzaakt zich heimelijk te verwijderen. Niet zonder

[p. 96]

moeite gelukte het hem, met andere Fransche vlugtelingen, Vlaanderen te bereiken, en het was eerst na veel zwervens, ook onder de Woud- of Bosch-geuzen, waarom hij bij het familie motto ‘Godt laet groien’ het ‘in 't wont Elout’ voegde, dat hij binnen Gent komen kon. Daar bleef hij behooren tot de ijverige voorstanders der Hervorming, tot dat de verovering dier plaats door Parma, hem noodzaakte zijne geboorteplaats en betrekkingen te verlaten en naar Holland te vlugten. Zijne goederen werden verbeurd verklaard en hij zette zich te Haarlem neder. Na het overlijden zijner eerste huisvrouw Josina de Potter, huwde hij met Catharina de Vos, wier ouders reeds vroeger uit Gent naar Emden waren uitgeweken. Hij overleed den 20^sten April 1615 te Haarlem, waar zijne afstammelingen, uit zijne zonen Jacob, gehuwd met Maria van Elsland, en Jan, gehuwd met Maria Hans dochter van Loon, verwant met vele aanzienlijke geslachten, en van welken hierna enkelen worden vermeld, woonachtig bleven, tot dat in 1811 de Minister Elout zich te 's Hage vestigde. Er berust bij de familie Elout een fraai geschilderd levensgroot afbeeldsel van François Elout, van of uit de school van Frans Hals, hetwelk later in plaat gebragt, doch niet in den handel is.

Zie de l'Espinoy, Antiquit. de Flandres, p 931, 932; de Jonge, Gentsche Geschied. D. II. bl. 300; Te Water, Hist. der Herv. kerk te Gent, bl. 64; Graf- en Gedenkschr. der Prov. Oost-Vlaand. afl. VIII N. II; Archiv. de la Chambr. des Compt. Belg. Annot. de Gaud. n^o. 18, 889, 1185; Memorie Boek der Stadt Ghent, D. III, bl. 75, 79, uit familieberigten aangevuld.