Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[p. 321]

[Anthon Gotfried Dreas]

DREAS (Anthon Gotfried), zoon van Petrus Dreas, werd geboren te Dedesdorp, in Bremerland, den 10^den Mei 1710 studeerde te Jena in Saksen, en werd den 2^den Mei 1734 bevestigd als Luthersch Predikant op de Rijpe in Oost-Friesland. Van daar beroepen zijnde als tweede leeraar bij die gemeente te Groningen, deed hij er in het begin van 1736 zijne intrede. Kort hierna mengde hij zich in den, toen te Bremen uitgebarsten, twist over de leer der goddelijke genade. Openlijk omhelsde hij te partij van den Lutherschen Predikant Treviranus, en werd daarin door een veertig- tal leden van zijne gemeente gevolgd. Anderen daarentegen beschuldigen hem van ontrouwheid aan de onveranderde geloofsbelijdenis van Augsburg, en hielden hem onbevoegd om langer wettig leeraar der gemeente te blijven. Twee leden van den kerkenraad klaagden hem aan bij het Evangelisch Luthersch Consistorie te Amsterdam, of maakten ten minste van deze zaak zulk een gerucht, dat nog in 1736 eene commissie naar Groningen gezonden werd, om, ware het mogelijk, de rust te herstellen. Dreas bleef ongemoeid, tot dat hij, ten laatste nog meer aanhang verkrijgende, onbewimpeld voor zijne gevoelens uitkwam. Het consistorie te Amsterdam zond in 1739 andermaal afgevaardigden naar Groningen, benevens eene commissie uit daartoe gekozene Predikanten en Ouderlingen van Leeuwarden, Deventer en Zwolle, en door dezen werd Dreas den 12^den Junij van genoemd jaar van zijne bediening ontzet. Hij verliet daarop met zijnen broeder Petrus, predikant op de Rijpe in Oost-Friesland, en een aantal van zijne gemeenteleden, het kerkgenootschap, waarin hij geboren en opgevoed was, en gaf bij deze gelegenheid zijne geloofsbelijdenis in het licht, waarvan wij den titel nader mededeelen. Hij verkreeg van de Groningsche Regering een wettig ontslag, daar hij zijne ontzetting wederregtelijk beschouwde en dus geene kracht konde hebben. Een ander verzoek om eene afzonderlijke gemeente te mogen oprigten, en daartoe een der gasthuiskerken in te ruimen, werd hem evenwel om redenen geweigerd, waarvan hij de billijkheid erkende. Nu aarzelde hij en zijne volgelingen geen oogenblik om tot de Groningsche gemeente der Hervormden over te gaan, door welke zij met opene armen ontvangen werden. In datzelfde jaar stelde hem de Regering tot Hoogduitsch Predikant in de Pelster-gasthuis-kerk aan, nadat hij vooraf in eene vergadering van Hoogleeraren in de Godgeleerdheid en van afgevaardigden uit de provinciale Synode de redenen van de verandering zijner geloofsgevoelens had blootgelegd. Met welgevallen werd hij toegelaten, en weldra in 1740 door de Staten van Stad en Lande benoemd tot Provinciaal Hoogduitsch Predikant, ten dienste der Hoogeschool en der vreemdelingen. Acht jaren nam hij, tevens lid zijnde der Classis van Groningen en het Gooregt, dien post tot ongemeene stichting waar, toen hem de Hervormde gemeente

[p. 322]

te Eé en Engwierum in Friesland in 1748 tot haren leeraar riep, waar hij den 13^den Maart 1766 overleed. Ook had hij in 1742 en 1747 de krijgsmagt van den Staat als leger-predikant gevolgd. Zijn broeder Petrus, op zijn verzoek van zijne bediening onslagen, en door de coetus van de Hervormde kerk te Emden onderzocht zijnde, bij wijze van een theologisch gesprek, werd kort daarna in 1743 beroepen bij de Hervormde gemeente van Akkerwoude in Friesland, waar hij tot in 1789 het Evangelie verkondigd heeft, toen hij emeritus werd.

De volgende werken zien van Dreas het licht:

Geloofs-Belijdenis van de Bezonderheid der Genade Godts in de Verkiezinge, Verlossing en Roeping tot Zaligheid, gelijk ook van de H. Sacramenten, Doop en Avondmaal, volgens het Goddelyke Woord uit de Symbolische Bocken der Luthersche kerke verdedigt, aan Hun Ed. Mog. Heeren Burgemeesteren en Raad der stadt Groningen, wegens daarover geschiedde aanklagte, den 24^sten Maart 1739, ootmoedigst overgegeven, en nu wijder uitgebreidt. Gron. 1739 8^o.

Dit werkje werd door de Hoogleeraren Gerdes en van den Honert gunstig aanbevolen, en door Henricus Lampe toen leeraar te Gödens, later te Bremen, in het Hoogduitsch vertaald. 1740.

Onderzoek over den kerkelijken vrede tusschen de Protestanten, en in 't bezonder over het gevoelen van de Algemeenheid der genade Godts, zijnde hedenaags 't voornaamste beletsel van dien. Gron. 1744. 8^o.

Naamlijst der Heeren Predikanten, die onder 't ressort van de E. Classis van Dokkum zedert de Reformatie gedient hebben, geschreven door D. Wilhelmus Columba, met aanmerkingen vermeerdert en uitgegeven door wijlen D. Anth. Gotfr. Dreas, Leeuw. 1766. 8^o.

Zie die Naaml. bl. 11, 90-93; C. Adami, Naaml. der Pred. in de Prov. Gron. en Ommelanden, bl. 169; Boekz. der gel. wereld, 1739, b. bl. 377, 1741. a bl. 701, 1743. a. bl. 106, 342, 1744. a. bl. 608, 1747. a. bl. 730, 1748. a. bl. 499, 628, 748, 1752. b. bl, 412, 413, 535; Brucherus, Gedenkb. van Stad en Lande, bl. 22, 284; Ypey, Kerk. Geschied. van de 18de eeuw, D. VII. bl. 145-147; Ypey en Dermout, Geschied. der Ned. Herv. Kerk. D. III. bl. 388-393; Aanteek. bl. 196-204; Glasius, Godgel. Nederl. D. I. bl. 381-383.