Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[p. 316]

[François Dozy]

DOZY (François), geboren te Leiden den 27^sten December 1807, was de zoon van Jan Pieter van Klinkenberg Dozy, notaris aldaar, en van Vrouwe Maria Johanna Bodel. Na voorbereidende studiën in de oude en nieuwe talen en de Wiskunde, werd hij aanvankelijk tot Apotheker opgeleid, maar liet zich in 1825 als student aan de Leidsche Hoogeschool inschrijven, waar hij zich met ijver op de studie der Natuur- en der Geneeskunde toelegde; zóó zelfs, dat hem op den 8^sten Februarij 1827 de eer der bekrooning te beurt viel van wege de faculteit der Wis- en Natuurkundige wetenschappen, voor zijn ingezonden prijs antwoord over de Stoechiometrie, hetwelk in de Annales Academicae Lugduno-Batavae 1826-1827 is opgenomen, onder den titel van: Responsio ad quaestionem chemicam: quaeritur expositio concinna et perspieua elementorum staechiometriae? Het was echter de kruidkunde bovenal, wier beoefening, als door eene aangeborene zucht, hem het meest uitlokte en waardoor hij zich later eene Europeesche vermaardheid verwierf. Met groote inspanning bestudeerde hij haar, en waren het in het begin van zijn studenten leven de omstreken der stad Leiden, die hem een ruim veld voor zijne geliefkoosde studie aanboden, ook toen hij in 1830 als jager was uitgetrokken, was het de provincie Noord-Brabant, die voor hem hare schatten ontsloot, en met wier planten geheimen hij zich op het affuit van een kaon gemeenzaam maakte Na zijne terugkeer in den herfst van 1831, bij het heerschen der cholera epidemie, wijdde hij zich, eeerst te Rotterdam, later te Leiden, waar hem de directie over het aldaar opgerigt cholera hospitaal was opgedragen, geheel aan de behandeling der door die ziekte aangetaste personen. Hij werd voor zijne ijverige bemoeijingen voor de lijdende menschheid, den 28^sten November 1832 honoris causa tot Doctor in de geneeskunde bevorderd, gaf later een verslag uit over die epidemie in het geschiedverhaal van de cholera-epidemie te Leiden, in 1833 aldaar door de Heeren C. Pruys van der Hoeven, C.W.H. van Kaathoven en G. Salomon uitgegeven, en verwierf zich op den 29^sten Junij 1833 den titel van Doctor in de Wisen Natuurkundige wetenschappen, door de verdediging van eene Dissertatio chemica de terra minerali. (Lugd. Bat. 1833. 8^o).

Dozy zette zich nu als geneesheer te Leiden neder, en verwierf er zich door zijne kunde, ijver en menschlievendheid algemeene achting; maar zwoegende onder de lasten eener groote geneeskundige praktijk, bleef hem de beoefening der plantkunde dierbaar, en wijdde hij daaraan al den tijd die hem van zijne andere bezigheden overig bleef. Hij was een ijverig lid der Vereeniging voor de Flora van Nederland en zijne Oost-Indische bezittingen, die hem veel te danken heeft, en die hem onder anderen de zorg voor haar Herbarium toevertrouwde. Daarenboven had hij een belangrijk aandeel aan de zamenstelling en

[p. 317]

de redactie van het Nederlandsch Kruidkundig Archief, in vereeniging met de Heeren Molkenboer en de Vriese uitgegeven. Doch bovenal heeft hij in de wetenschappelijke wereld eenen eervollen naam verworven, door de werken die hij of alleen, of gezamenlijk met zijn vriend Dr. J.H. Molkenboer heeft het licht doen zien, en die getiteld zijn:

Novae Fungorum species in Belgio Septentrionali nuper detectae, cum 2 tab. Lugd. Bat. 1846. gr. 8^o.

Musci frondosi Archipelagi Indici et Japoniae inediti, Lugd. Bat. 1846. 4^o. cum figurib.

Bryologia Javanica seu descriptio muscorum frondosorum Archipelagi Jndici, iconibus illustrata, Lugd. Bat. 1845. 8^o. maj. Fasc. I. cum. tab.

Deze werken zijn door Dozy in vereeniging met Dr. Molkenboer bewerkt; ook schreven zij onder andere verhandelingen, eene: Over de mosvegetatie van Suriname en Venezuela, geplaatst in de Werken der Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen te Haarlem.

Voorts zag van hem alleen het licht:

Bydrage tot de Anatomie en Phytographie der Sphagma; uitgegeven door de Koninklijke Academie van wetenschappen te Amsterdam. Amst. 1854. 4^o. m. pl.

De verdiensten van Dozy werden erkend, eerst door zijne benoeming tot Correspondent van het Koninklijk Nederlandsch Instituut in 1847, en na de opheffing van die instelling, in 1855 tot lid der Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam. Hij was den 9^den Mei 1836 gehuwd met Mejufvrouw Wilhelmina Johanna van den Bosch, die hem acht kinderen schonk, waarvan zes nog in leven zijn. Hij overleed den 7^den October 1856 te Nieuwied, waar hij met zijne echtgenoote, die aldaar hare opvoeding genoten had, was heengegaan, om het honderd-jarig bestaan van het opvoedings Instituut te gaan vieren, en werd op het kerkhof der Hernhutters aldaar begraven.

Zie W. Vrolik, Levensbesch. van François Dozy, in de Versl. en Mededeel. der Kon. Akadem. van Wetensch. Afdeel. Natuurk. D. V. bl. 402; Brinkman, Alph. Lijst van Boek.; dezelfde, Alph. Naaml. van Boek. Landk. enz. over 1846, 1847, 1848, 1849, 1851, 1854; Holtrop, Bibl. Medico-Chirurg, p. 81; Algem. Konst- en Letterb. 1854, bl. 403, 1855, bl. 70, 175, 1856, bl. 321.