Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Arend van Dorp]

DORP (Arend van), broeder van den voorgaande, werd in 1528 geboren. Allereerst treffen wij hem in 1561 als door den grooten Raad van Mechelen, benevens Hammeel, aangesteld tot bezorger des boedels van den Markgraaf Maximiliaan van Bourgondie, waarvan hij ten jare 1569 rekening deed. Gedurende het in orde brengen van diens boedel, zal hij zich meest in Zeeland hebben opgehouden, en het is daaraan voorzeker toe te schrijven, dat hij toen de zaak der vrijheid minder behartigde, dan eenige jaren later, want dat hij veel daarvoor veil had, bleek ten jare 1568, toen hij den Prins van Oranje eene som van tien duizend gulden voorschoot, in vergoeding waarvan de Staten van Holland hem naderhand honderd vier en veertig morgen land, uit de geestelijke goederen onder Leiderdorp leggende, opdroegen.

Ook op andere wijzen was hij de goede zaak dienstig. Hij hield geheime briefwisseling met den Prins, en was in 1572 een der eersten en ijverigsten die de plannen van dien vorst ondersteunden, waartoe het hem aan geen heldenmoed en middelen ontbrak, wordende hij volgens Bor ‘om syn groote goets wille den rycken Dorp genoemt’ ofschoon zijne ondernemingen niet altijd met eenen gelukkigen uitslag bekroond werden. Hij maakte zich in 1572 meester, eerst van Mechelen, in welke plaats hij tot Gouverneur werd aangesteld, daarna van Dendermonde, en in 1573 ook van Tholen, doch alle die plaatsen gingen spoedig daarna weder aan den vijand over, ofschoon hij zich bij derzelver verovering, vooral bij Tholen, zeer dapper gekweten had. Hij werd in 1573 bevelhebber van Zierikzee, en onderteekende als zoodanig de voorwaarden der overgave van Middelburg. Eenige kwalijkgezinden beschuldigden hem van zorgeloosheid omtrent de verdediging van de stad, en schreven

[p. 281]

aan den Prins over het gevaar waarin dezelve was, zoo hij in zijn post bleef bevestigd, maar de Prins kende zijn dienaar te wel, en van Dorp, volgens Hooft, ‘een vernuftel en zorghvuldigh Eedelman’ stelde in 1575 en 1576 bij de belegering der stad door de Spanjaarden, dat vertrouwen niet te leur. Van den beginne af aan had hij alles gedaan wat tot versterking der stad strekken kon, en ook om, nogmaals volgens Hooft, ‘de burghery, die in 't eerst zeer versleeghen was, allenskens te verquickken en tot vertrouwen te wennen.’ En al was hij nu eindelijk genoodzaakt de stad na eene belegering van negen maanden over te geven, en sommigen hem ten laste legden dat hij zich niet trouw en eerlijk zou gedragen hebben, nogthans is zulks nooit bewezen, en noch den Prins, noch de Staten hebben hem er ooit minder om geacht, maar hem wel later in gewigtige zaken gebruikt. Vóór de belegering was hij in 1575, nadat de Prins van Oranje zich de opdragt der oppermagt had laten welgevallen, door de Staten met anderen gemagtigd tot het ontwerpen eener nieuwe regeling op de regering van Holland, en in datzelfde jaar afgevaardigd tot de vredehandeling te Breda. Wat later werd hij door de Staten met anderen gemagtigd, om met den Prins over de wijze te raadplegen ‘op welke vreemde hulp het gevoegelijkste kon worden ingeroepen, zonder eenige uitheemsche Mogendheid vasten voet in het land te geven, of deze gewesten van zijne Koninklijke Majesteit te scheiden.’ In 1576 werd hij namens den Prins naar Gent afgevaardigd, om over de Gentsche bevrediging te handelen, die hij dan ook, na het tot stand brengen, geteekend heeft. In 1577 werd hij door den Prins naar Utrecht en wederom naar Gent gezonden, om, in de eerste plaats de gerezene beroerten op de gevoegelijkste wijze te stillen, en in de tweede het ontslag van den gevangenen Hertog van Aarschot te bevorderen, In 1578 en 1579 bekleedde hij de plaats van Eersten Edele van Zeeland, voor den Graaf van Buren, op een lastbrief van Prins Willem I; doch hij deed vrijwillig afstand van deze waardigheid, vermoedelijk op aanraden van dien vorst, zonder wiens medeweten hij, tot het verschil over de wijze van stemmen ter staatsvergadering van Zeeland, het eerst aanleiding zal hebben gegeven. Na dien tijd komt de naam van van Dorp niet meer voor tot aan het jaar 1582, toen hij door den Prins werd voorgedragen tot het lidmaatschap van den Raad van State wegens Zeeland; doch de Staten van dat gewest weigerden zulks op grond dat van Dorp niet in Zeeland geboren was. In 1584 was hij door de Staten van Holland benoemd als een der gezanten naar Frankrijk om den Koning de bescherming en heerschappij der Nederlanden op te dragen, en hij alleen van zeer geheime instructiën voorzien. Hij keerde onverrigter zake derwaarts, en schijnt toen buiten bewind te zijn geraakt; welligt omdat hij niet Leicester's gezind was

[p. 282]

en geweigerd had diens hofmeester in huis te nemen, waartoe hij evenwel door de Staten genoodzaakt werd.

In 1594 kwam van Dorp in groote ongelegenheid, wegens vermoeden van handelingen met den vijand en van het ontdekken van Staatsgeheimen. Hij werd in hechtenis genomen en op de Voorpoort van den Hove gevangen gezet, doch later onder borgtogt ontslagen. Het schijnt dat het onderzoek van zijne papieren wel eenig kwaad vermoeden tegen hem heeft opgewekt, maar dat men, ook zijne groote verdiensten van vroegere dagen in aanmerking genomen, geen genoegzamen grond gehad heeft om hem iets bepaalds ten laste te leggen, ofschoon hij over het schrijven van zeer verdachte brieven geene opheldering kon of wilde geven. Later schijnt hij wederom in achting te zijn gekomen; althans zoo het waar is dat door zijn toedoen in 1599 de Raad van Vlaanderen werd opgerigt, die te Middelburg zou vergaderen. Van Dorp overleed te 's Gravenhage den 2den Augustus 1600, en ligt aldaar in de Kloosterkerk begraven, waar, tegen den Noordmuur aan de westzijde van den predikstoel, een gedenkteeken ter zijner eere is opgerigt. Hij was Heer van Teemsche, Maasdam en Middelharnis. Tweemalen was hij gehuwd, eerst met Mayken Hugen uit Zuid-Beveland, en daarna met Anna de Grillet dochter van den Baljuw van Tourneham in Artois bij Cailais. Bij deze vrouw verwekte hij drie dochters, Margaretha, gehuwd met Lodewijk Boisot, Admiraal van Zierikzee, daarna met Carel van Crequi, Heer van Heule in Picardie; Anna, Ambachtsvrouw van Maasdam, gehuwd met Jan van den Bossche en daarna met Jasper van Poelgeest; Josina, gehuwd met Charles de Becq, Ridder, Baron de Bouri, Heer van Villeboni bij Parijs, overste van een regiment Fransche ruiterij 'n dienst van deze landen. Zij overleed in 1646 en ligt te is Hage bij haren vader begraven.

In het Koninklijk Kabinet van Penningen te 's Hage berust een zilveren penning die of door Arend, of door Frederik van Dorp, die verder volgt, gedragen is; dezelve is door den Hoogleeraar te Water uitvoerig beschreven, en werd in 1724 te 'Hage publiek verkocht, doch voor f; 255 opgehouden.

Zie Bor, Ned. Oorl. B. VI. bl. 401 (292), B. VIII. bl. 597 (881), 641 (118) en 651 (125), B. IX. bl. 719 (174), B. X. bl. 800 (232), B. XI. bl. 905 (309), B. XXXI. bl. 884 (82); van Leeuwen, Bat. Ill. bl. 935, 936; Hoogstraten, Woordenb.; (de Beaufort) Lev. van Willem I. D. I. bl. 285, D. II. bl. 306, 558, 559, D. III. bl. 149, 295, 541 en 542; Timareten, Vers. van Gedenkst. D. II. bl. 184, 185; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. VI. bl. 267, 388, D. VII. bl. 16, 29, 79, 179. D. VIII. bl. 54, 55, 64, 404, 406, 459; 's Gravesande, Tweede Eewwged. der Middelb. Vrijheid. bl. 408; te Water, Verb. der Edel. D. II. bl. 338, 345, D. III. bl. 517, 518, 519, D. IV. bl. 340,

[p. 283]

435; Scheltema, Staatk. Nederl. D. I. bl. 289-291; Swalue, de daden der Zeeuw. bl. 91; Groen van Prinsterer, Arch. de la Maison d'Orange-Nassau, T. III. p. 428, T. V. p. 400, 410, T. VI. p. 183; Schotel, Letter- en Oudheidk. Avondst. bl. 14; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. V. bl. 24, 415, 482, 502-504, 529, D. VI. bl. 217; de Navorscher, D. VII. bl. 95 136, 253, 285.