Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Hendrik Jacob Baron van Doorn van Westcapelle]

DOORN VAN WESTCAPELLE (Hendrik Jacob Baron van), werd geboren te Vlissingen den 23^sten Augustus 1786, alwaar zijn vader, Abraham van Doorn, gehuwd aan Pieternella Wilhelmina van Dishoek, in ambtsbetrekkingen werkzaam was, doch later in de Hooge landsvergaderingen te 's Gravenhage zitting nam en onder de regering van Koning Lodewijk Landdrost van Zeeland werd. Door voorloopig onderwijs wél toegerust, vertrok hij op zestienjarigen leeftijd naar de Leidsche Hoogeschool en werd den 31^sten Januarij 1807 tot Doctor in de beide Regten bevorderd, na openlijke verdediging eener dissertatie: de Jure commercii Romanorum ejusque effectibus in Jure civili.

Kort na het verlaten der Hoogeschool werd hij door Koning Lodewijk tot Auditeur bij den staatsraad aangesteld en spoedig daarop bevorderd tot Auditeur des Konings en tot Rekestmeester, eene betrekking die voor van Doorn schijnt te zijn ingesteld geweest, daar noch voor noch na hem iemand dezelve bekleed heeft. Bovendien verbond de vorst hem aan zijn huis door hem de functiën van Adjunct-Ceremoniemeester op te dragen, en beloonde zijne in 1809 bij den watervloed betoonde moed door hem tot Ridder der orde van de Unie te benoemen; eene onderscheiding die toen nog weinigen te beurt viel. Hoogen lof verwierf van Doorn ook in zijne betrekking van secretaris der commissie belast met het ontwerpen der wetboeken voor het koningrijk Holland.

In 1810 in het huwelijk getreden met Jonkvrouw J.M. Schorer vroeg van Doorn zijn ontslag uit al die betrekkingen, om dat hij zich in Zeeland vestigen wilde. Hetzelve werd hem geschonken, en Koning Lodewijk benoemde hem tot Intendant van zijn paleis te Middelburg, waartoe het gebouw van den eersten Edele van Zeeland was aangewezen. Niet lang bleef van Doorn buiten meerdere betrekkingen, want bij de inlijving van Zeeland in het Fransche Keizerrijk werd hij den 6^den Julij 1810 Raad van prefectuur van het Departement der monden van de Schelde, Onderprefeet van Zierikzee ad interim en in 1812 voorzitter van het collegie der centrale directie van het dijksbestuur van Walcheren.

Na de omwenteling van 1813 werd van Doorn in andere

[p. 269]

betrekkingen geplaatst. Eerst den 6^den Mei 1814 voorloopig tot Secretaris Generaal aangesteld, werd hij in die betrekking door den souvereinen vorst spoedig bevestigd en vervolgens den 6^den October 1814 tot lid der Gedeputeerde staten van Zeeland benoemd. Als zoodanig nam hij gedurende de afwezigheid van zijnen schoonvader, Jonkheer Mr. J.H. Schorer, Gouverneur van Zeeland, het interim waar, en volgde hem in 1818 in die betrekking op.

Acht jaren lang bleef hij als zoodanig de belangen der provincie ijverig behartigen, en werd steeds gerekend onder de uitstekendste Gouverneurs van dien tijd. Belangrijke werken werden door hem daargesteld, en met leedwezen zagen de Zeeuwen hem in 1826 vertrekken, toen hij als Gouverneur naar Oost-Vlaanderen verplaatst werd. Ofschoon de stemming aldaar niet geschikt was om hem zonder vooroordeel te ontvangen, wist hij zich door zijne hoedanigheden zoo zeer bemind te maken, dat hij weldra het vertrouwen won van het grootste gedeelte der ingezetenen van die provincie en eene gunstige omkeering van zaken aldaar bewerkstelligde, die bij de komst van Willem I in 1829 in de provincie Oost-Vlaanderen zoozeer in het oog viel, dat de vorst van Doorn in den adelstand verhief met den erfelijken titel van Baron bij regt van eerstgeboorte. Ook was hij reeds vroeger tot Staatsraad in buitengewone dienst benoemd.

Na de Belgische omwenteling ten laatste verpligt de provincie te verlaten, werd van Doorn den 4^den October 1830 geroepen tot waarneming ad interim van het Departement van Binnenlandsche zaken, waarop hij den 29^sten December 1831 tot Minister van dat departement benoemd werd. Toen koning Willem I hem meer in zijne onmiddellijke nabijheid wenschte te hebben, werd hij van het Departement van Binnenlandsche zaken ontslagen en tot Secretaris van Staat benoemd; eene staatsbediening waartoe hij zich niet dan na langen wederstand liet overhalen die te aanvaarden. Hij werd voor de door hem bewezene diensten vereerd met den titel van Minister van Staat en met het Grootkruis van de orde van den Nederlandschen Leeuw. Hij bleef in zijne betrekking werkzaam tot aan den afstand van Willem I en werd daarbij door Willem II ook tot Vice-President van den Raad van State benoemd, waaraan tot in 1843 de zitting in den Raad van Ministers verbonden bleef, toen zij werd opgeheven. Ten gevolge der staatsgebeurtenissen, bekwam hij den 26^sten Maart 1848 eervol ontslag uit zijne betrekkingen, onder dankbetuiging voor aan den lande bewezene diensten en tot groot leedwezen van hen, die door zijn ontslag het vaderland en den koning beroofd zagen van een getrouw, eerlijk en bekwaam staatsdienaar, die, geoefend door eene rijke levensondervinding, in die betrekkingen nog belangrijke diensten had kunnen bewijzen.

[p. 270]

Na vroeger door Willem II tot Grootmeester, en na de ontzetting van zijne openbare staatsbetrekking, tot Opper-Kamerheer benoemd te zijn, werd hij onder koning Willem III tot de hoogste Hofwaardigheid, die van Opper-Hofmaarschalk, bevorderd, welke hij tot aan zijn dood bekleedde, die den 18^den Januarij 1853 te 's Gravenhage plaats had. Hij werd op den 25^sten daaraanvolgende op de begraafplaats te Eikenduinen plegtig ter aarde besteld.

Uit het eerste huwelijk van van Doorn werden hem zes dochters en een zoon geschonken, en na het overlijden zijner gade in 1830, had hij zich in 1840 door een tweeden echt met jonkvrouwe J.M.M. van der Heim verbonden. Onder andere onderscheidingen die hem te beurt vielen, was de benoeming in 1845 tot Curator der Leidsche Hoogeschool, tot lid, honorair lid of directeur van verschillende Letterkundige Genootschappen, en de aanstelling tot Grootkruis van de orde van de Eikenkroon, van de Saksische orde van den Witten Valk, tot Ridder Grootkruis van de Poolster van Zweden en tot Ridder van de Pruisische orde van den Witten Adelaar.

Indien wij van Doorn in alle zijne uitmuntende eigenschappen wilden schetsen, dan zouden wij hem te vermelden hebben als staatsman, getrouw vriend van de vorsten die hij diende, als echtgenoot en vader en eindelijk als Christen. Daartoe zijn de weinige regels die wij zouden kunnen ter nederstellen niet voldoende; maar zoo men van Doorn wil leeren kennen, zoo als hij was en zoo als hij alléén geschetst kon worden, door een man die zijne vriendschap meer dan twintig jaren mogt genieten en boven velen waardig was, dan wijzen wij op de hulde hem toegebragt door wijlen den Hoogleeraar H.J. Royaards in het werk aan het einde van dit artikel aangehaald.

Zie Hand. der Jaarl. Algem. Verg. van de Maatsch. der Nederl. Letterk. 1853. bl. 81-99 der Levensberigten.