Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Dirk III]

DIRK III, Graaf van Holland, zoon van graaf Aarnout en Luitgard, dochter van Siegfried, graaf van Luxemburg. Naauwelijks de kinderjaren ontwassen, aanvaardde hij in 998 het bewind, waarschijnlijk onder de voogdij zijner moeder, die, met behulp van eene keizerlijke vloot, de West-Friezen trachtte ten onder te brengen. In de eerste jaren van zijne regering, geraakte hij in geschil met den Utrechtschen Bisschop Adelbold, en weldra barstte tusschen hen eenen fellen oorlog uit. De oorzaak daarvan moet volgens sommigen gezocht worden in de stichting der stad Dordrecht in 1015, en het heffen van eenen tol, zonder keizerlijke vergunning; volgens anderen ontstond dezelve door den naijver van den Utrechtschen kerkvoogd op de aanwassende magt van Graaf Dirk III. Hoe dat zij, zeker is het dat eerstgenoemde jegens den Graaf klagten inbragt bij keizer Hendrik II, en dat deze daarop aan Godfried, Hertog van Neder-Lotharingen, bevel gaf Dordrecht te slechten en den Graaf van daar te verjagen.

Het ligt buiten ons plan een verhaal te geven van de menigvuldige oorlogen, waarin de Graven van Holland gewikkeld waren, en wij bepalen ons alzoo tot de korte mededeeling daarvan, daar het meer uitgebreide verhaal van die gebeurtenissen, die meer tot de geschiedenis des vaderlands, dan tot die van bijzondere personen behooren, elders te lezen staat. Genoeg zij alhier de vermelding dat Dirk III zijne tegenstanders herhaalde malen overwon, en eindelijk, op voordeelige voorwaarden, vrede met hen sloot, en zich met den Keizer verzoende, na wiens dood, in 1024, hij met andere vorsten tegenwoordig was op den Rijksdag, waar Koenraad II ten keizerlijken zetel verheven werd.

In het jaar 1030 ondernam Graaf Dirk III eene bedevaart naar Jeruzalem, vergezeld door vele andere edelen. Hij volbragt dien togt gelukkig, en keerde in 1034 terug. Hij er-

[p. 187]

langde er den bijnaam van Jeruzalemmer door, leefde voorts in rust en vrede, overleed den 27^sten Mei 1039 en werd te Trier begraven. Hij was een verstandig, dapper en godvruchtig vorst en liet bij zijne gemalin, Othilde of Withilde, eene dochter van Hertog Otto van Saksen, die vijf jaren na hem overleed, twee zonen na, Dirk en Floris, die beiden hem na elkander opvolgden. Zijne afbeelding ziet op onderscheidene wijzen het licht.

Zie Melis Stoko, Rijm-Kronyk, B. I. bl. 107, 108; Oude Holl. Div. Chron. Div. VIII. c. 13. bl. 117; Scriverius, Holl., Zeel. en Vriesche Chron. bl. 64; van Loon, Aloude Holl. Hist. D. II. bl. 274; van Leeuwen, Bat. Illustr. bl. 1367; Hoogstraten, Woordenb.; van Hemort, Levensbeschrijv. der Holl. Graven, bl. 41-56; (Loosjes), Characterk. der Vaderl. Geschied. D. I. bl. 174-181; Kok, Vaderl. Woordenb.; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. II. bl. 132, 133, 139-143, 148-153; van Wyn, Bijv. en Aanm, op Wagenaar, D. II. bl. 36, 57-64; van Kampen, Vaderl. Karakterk. D. I. bl. 69; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. II. St. I. bl. 31, 56-65, 103; dit Woordenboek, D. I. bl. 21; van der Chys, de Munten van Holl. en Zeel. bl. 14-17; Muller, Cat. van Portrett. bl. 1, 305.