Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Walraven van Brederode]

BREDERODE (Walraven van), Graaf van Gennep, broeder van den voorgaande, was de eerste Edele van het land en tevens ook de rijkste. Op bevel van Hertog Aalbrecht van Beijeren, in het jaar 1400 mede opgetrokken zijnde ter beteugeling der Friezen, die zich weder tegen het Grafelijk gezag verzet hadden, werd hij, den 8sten September tot Burggraaf van Stavoren aangesteld, terwijl hij vijf dagen daarna last kreeg, om alle de Friezen aan te tasten en teregt te stellen, die eenige Hollandsche kooplieden genomen of beschadigd hadden. En om hem tot het uitvoeren van dien zorglijken last te bereidwilliger te maken, werd hem, door eenen brief van den 17den October, uit naam van den Hertog en den Graaf van Oostervant beloofd, dat men de stad, ingeval van belegering, spoedig zou ontzetten. Het leed ook niet lang of Stavoren werd door de vrijheidsgezinde Friezen belegerd, doch Brederode hield de belegeraars zoo lang bezig dat Hertog Aalbrecht tijd had, om hem meer krijgsvolk toe te zenden. Eerlang kwam dan ook Arnold van Egmond, Heer van IJsselstein, met eenig volk aan, waarop de Friezen het beleg opbraken. De schans te Molkwerum was nog in hunne handen, en werd met eene sterke bezetting voorzien. Doch eenigen tijd daarna besloot Brederode, aan het hoofd der bezetting van Stavoren, eenen aanslag te wagen, om die vesting te verrassen. Dit werd den Friezen door eenen overlooper bekend gemaakt, welke alzoo hunne vijanden in slagorde afwachtten. De Hollanders bestormden de werken met groote dapperheid, doch werden door de Friezen met geen minder kloekmoedigheid afgewacht. De aanvallers verloren veel volk en Brederode zwaar gewond, en door de zijnen niet genoegzaam ondersteund werd door de Friezen gevangen genomen. Nadat hij genezen was, werd hij, mits borg stellende, voor eenen tijd in vrijheid gesteld, na verloop van welke hij beloofde weder te komen, zoo als hij ook getrouwelijk nakwam, doch zoodra de borgen ontslagen waren, wist Walraven, op aanraden van eenen Frieschen Monnik de wacht verschalkende, het te ontvlugten met zich door een venster af te laten, en kwam weder binnen Stavoren bij zijn volk.

Daarna bevond hij zich, in 1402 met Willem VI, Graaf van Holland, in de belegering van Gorinchem, als wanneer hij door Jan van Arkel, bij eenen uitval, werd gevangen genomen. Gedurende zeven jaren bleef hij in diens magt, dit zou waarschijnlijk nog langer geduurd hebben, had van Brederode niet door list weten te ontkomen. In vrijheid zijnde was zijn grootste streven zich op van Arkel te wreken, hetgeen hem ook, nadat hij tot eerste van 's Graven Raden was aangesteld, gedeeltelijk gelukte door het Land van Arkel te verwoesten en Heer Jan gevangen te nemen, wien hij vervolgens noodzaakte, zich onder 's Graven magt te stellen.

[p. 1231]

Hoe hoog Walraven in achting stond bij Willem VI, Graaf van Holland, blijkt daaruit, dat die Vorst, toen hij in 1415 Keizer Sigismund naar Parijs vergezelde, hem met den Heer van Culemborg tijdens zijne afwezigheid het bestuur des Lands toevertrouwde.

Toen, na de dood van gezegden Graaf, zijne dochter, Vrouwe Jacoba, aan het bewind kwam, staken de Kabeljaauwschen het hoofd weder op, en namen met eenen zaamgeraapten hoop volks IJsselstein in, doch Walraven van Brederode, die door Vrouw Jakoba tot Stadhouder van Holland was aangesteld en van Montfoort verzamelden spoedig eenige manschap en sloegen, gesterkt door eene menigte Utrechtschen, wie zij den stad ten buit beloofde, het beleg voor de pas veroverde vesting, welke eerlang voor dat geweld bukte en bij verdrag overging.

Kort daarna hernam Jan van Arkel en zijn zoon Willem met behulp van de Dortenaren de stad Gorinchem, doch stieten hun hoofd voor het Slot. Walraven begaf zich met eenen aanzienlijken magt, ter behouding van het kasteel, derwaarts. Hier gekomen, trachtte hij de stad te bemagtigen en meende na den eersten storm er binnen te komen; Willem van Arkel, zijnen vijand niet schromende, trok hem tegen; doch, onaangezien hij zich dapper verweerde, verhinderde dit van Brederode niet de belegerden allengs meer te benaauwen, zoodat hij eindelijk den 1sten December, door een gesloopt stuk muur eenen zoo hevigen aanval deed, dat van Arkel met omtrent 1000 aanhangers sneuvelde. Door drift vervoerd trok van Brederode nu, zonder genoegzaam van de zijnen gevolgd te worden, ter stad in, en liep den dood te gemoet, want hij werd na eenen hevigen tegenstand omgebragt. Ofschoon Vrouw Jakoba de zege behaalde en Gorinchem weder in handen kreeg, beklaagde zij zich meer over het verlies van haren getrouwen van Brederode, dan zij zich over de overwinning verheugde.

Gehuwd zijnde met Jenne of Johanna erfdochter van Henrik Heer van Vianen, Ameide en Herlaar, bragt hij daardoor die heerlijkheden aan het huis van Brederode. Uit dit huwelijk werden geboren Reinoud van Brederode, en Gijsbert van Brederode, die volgen, alsmede eene dochter Walravina van Brederode, die trouwde met Gerard van Amerongen, Heer van Amerongen en Broekhuysen.

Walraven van Brederode was de eerste die het volle wapen van Holland, doch gequartilleerd met dat van Valkenburg, heeft aangenomen.

Zie van Goudhoeven, Oude Chron. van Holl., D. I. bl. 121; Schotanus, Geschied. van Friesl., bl. 224; Vossius, Histor. Jaerboeck., bl. 525, 582; van Leeuwen, Bat. Ill., bl. 887; van Mieris, Hist. der Nederl. Vorsten, D. I. bl. 18, 19; Tegenw. Staat der Vereen. Nederl., D. XIII. bl. 565 en 566; Burman, Utrechts, Jaarb., D. I. bl. 130, 131, 208; Kok, Vaderl. Woordenb.;

[p. 1232]

D. VIII. bl. 993 en 994; Scheltema, Staatk. Nederl.; Aardrijksk. Woordenb. der Nederl., D. X. bl. 635; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl, D. II. St. II. bl. 317, 322, (waar verkeerdelijk gezegd wordt dat Walraven van Brederode in 1402 gesneuveld is, hij werd toen slechts gevangen genomen), 436, 454, 464; van Lennep en Hofdijk, Voorn. Kasteelen in Nederl., bl. 63-67.