Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Henricus Brandt]

BRANDT (Henricus), werd omtrent het midden van 1578 tot vasten Leeraar beroepen te Goes, waar hij de eerste openbare Predikatie hield in het Kruisbroeders-klooster, den 28sten September van dat jaar, doch na er omtrent drie maanden gepredikt te hebben, werd hij door de Regering, op aanraden van de Geestelijkheid, met nog eenige leden ontboden, en eerst met schoone woorden, doch daarna met bedreigingen aangemaand om het prediken na te laten, waaraan hij evenwel niet gehoorzaamde, ofschoon hij zich overigens gematigd en voorzigtig gedroeg, zoo in het verzoeken, om eene kerk voor de Gereformeerden, als in zijne lofwaardige pogingen om allen opstand te dier stede te weren en de beeldenstorming te beletten, waarin hij evenwel bij het volk geen gehoor kreeg.

In de eerste Classikale vergadering van Zuid-Holland, gehouden te Kapelle den 4den Mei 1579, komt hij voor als eerste Predikant van Kruiningen, aan welke gemeente hij schijnt geleend te zijn van de kerk van Middelburg, waaraan hij verbonden was, niet als een gewoon Leeraar, maar misschien als Proponent. Hij was een hoofdig en eigenzinnig man en stond te Kruiningen weinig tot genoegen, en naar zijnen zin, waarom hij alles aanwendde, om van de dienst dier kerk ontslagen te worden. Zonder wettige oorzaak onttrok hij zich aan de Classis, voor de eerste maal in Zuid-Beveland gehouden; nam voor eene reis naar Holland te doen, en, niettegenstaande de Classis hem verzocht dit uit te stellen, opdat door zijne afwezigheid zijne toehoorders niet verachteren

[p. 1185]

zouden, volbragt hij evenwel zijn voornemen, zonder toestemming der Classis, zonder order op zijne dienst te stellen of zonder iets aan zijne kerk te schrijven. Diensvolgens en wegens de gedurige nalatigheid in zijne dienst, niettegenstaande alle vermaningen, werd hij, met advies der kerk van Middelburg, afgezet, en op hoop, dat hij met meer naarstigheid en vrucht op andere plaatsen de kerk Gods zou mogen bedienen, vond men raadzaam hem een behoorlijk getuigschrift te verleenen, waarin zoowel zijne lof, als de reden waarom men hem afzette, werd opgegeven. Dit getuigenis bleef niet zonder goede uitwerking, want kort daarna, namelijk in 1580, werd hij te Zierikzee beroepen. Hij verscheen wegens de Classis van Schouwen op de Synode te Vlissingen, gehouden in het jaar 1581, waar hij Schriba was, en werd in 1586 gezonden naar de Nationale Synode te 's Gravenhage. Nogmaals was hij Lid der Synode van Zeeland, vergaderd te Middelburg, den 1sten Februarij 1591, waar toen de Kerkeordening van Zeeland is opgesteld; even als hij ook naderhand Voorzitter is geweest op de Synode te Tholen, den 20sten November 1602, en weder is gezonden op die van Vere, den 17-27 Mei 1610, alwaar hij, na verslag gedaan te hebben van zijne verrigtingen als een der Gedeputeerde der Synode van Tholen, voor zijne getrouwe diensten is bedankt. Eindelijk werd hij tot Praeses verkoren op de Coetus te Goes in 1615, waar de zaak van Filips van Lansbergen behandeld werd. Hij moet derhalve in kerkelijke zaken, zoowel als in het Predikambt wel bedreven zijn geweest, en tot in zijnen hoogen ouderdom in groote achting zijn gebleven.

Hij heeft in het licht gezonden:

Collatio scripto habita Hagae Comitum A^o 1611. Zirixeae. 1615. 4^o.

Daar hij boven anderen in kundigheid uitmuntte werd hij te Zierikzee eerst aangenomen tot Rector, naderhand tot superintendent van de Latijnsche scholen.

Zie te Water, Kort verhaal der Reformatie van Zeel., bl. 221, 225-228, 234, 235, 262, 265, 273, 303.