Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[p. 193]

[Emile Jean Guillaume von Baumhauer]

BAUMHAUER (Emile Jean Guillaume von), een zoon van den voorgaande, werd geboren te Brussel, den 29 Januarij 1819.

Zijn vader leerde hem, toen hij den ouderdom van 8 jaren bereikt had, de eerste beginselen der Latijnsche taal, terwijl een jaar later het verdere onderrigt in die taal, alsmede in de Grieksche, werd opgedragen aan den verdienstelijken Karsten, thans Hoogleeraar aan de Hoogeschool te Utrecht, en aan eenige andere leeraars aan het lyceum te Brussel.

Tijdens de Belgische omwenteling in 1830, moesten zijne ouders met hunne kinderen onder levensgevaar de stad Brussel verlaten, en vestigden zich te Utrecht. Nadat Baumhauer alhier vier jaren het onderwijs der verschillende aan de Latijnsche school geplaatste Leeraren had mogen genieten, verliet hij de school met het houden eener oratie: Over de burgeroorlogen, beschouwd als oorzaken van den ondergang van het Romeinsche rijk.

In September 1835 werd hij als student aan de Hoogeschool te Utrecht ingeschreven en studeerde eerst, op verlangen zijns vaders, in de Letteren. Ook op dit vak legde hij zich met allen ijver toe. Den 2. Mei 1843 werd hij tot Doctor in de Letteren bevorderd, na verdediging zijner Commentatio philosophico-literaria in librum, qui inter Hippocratices exstat πεϱὶ φυσιος ἀνϑϱώπου.

Besteedde hij een gedeelte van zijnen tijd aan de studie der oude letteren, toch was hij reeds gedurende deze jaren ijverig werkzaam in de beoefening der natuur- en geneeskunde.

Op het gebied der Scheikunde zag van hem onder anderen het licht: ontleding van eenige soorten van runderbloed, en proeven over de zamenstelling der ontstekingskorst. Verder stond hij steeds den Heer Mulder bij het doen der toxicologische proeven bij.

In het begin van 1844 werd hij onder J.A. Mulder, toen Lector, later Hoogleeraar in de Verloskunde, assistent aan de kraamzaal te Utrecht, welke betrekking hij evenwel slechts eenige maanden heeft kunnen waarnemen, daar hij den zomer van dat jaar met zijnen vader in de badplaats Homburg doorbragt.

Spoedig na zijne terugkomst werd hem het aanbod gedaan, Interne aan het buitengasthuis te Amsterdam te worden; den 16 Augustus vertrok hij derwaarts om die betrekking te aanvaarden.

Na in 1844 zijn doctoraal examen in de Medicijnen te hebben afgelegd, werd hij den 10den Julij 1845 tot Doctor in de Geneeskunde bevorderd, na verdediging van zijn Specimen toxiologicomedicum de venenis irritantibus anorganicis.

Gewigtig in alle opzigten was voor Baumhauer de tijd, dien hij in het genoemde gesticht onder en naast Dr. Schneevoogt, doorbragt. Hier ook maakte hij zich de zoo moeijelijke behandeling van krankzinnigen eigen, welke toen nog in groot aantal in het Amsterdamsche buitengasthuis aanwezig waren; onmiddelijk na zijne promotie tot tweeden Geneesheer bevorderd zijnde, bekleedde hij die betrekking tot in Februarij 1847. Inmiddels was hij den 1sten Julij 1846 tot Doctor in de Verloskunde bevorderd.

[p. 194]

Als Heel- en Verloskundige kenmerkte zich Baumhauer door geduld en volharding, door handigheid en, was zulks noodig ook door stoutmoedigheid, als Geneesheer voelde hij zich aanvankelijk beklemd, en werd hij vaak door scepticisme, in zijne handelingen teruggehouden, later eerst werd dit door ruimer inzigt in de ziekteleer en door rijkere ervaring gewijzigd.

Nuttig heeft Baumhauer zijnen tijd te Amsterdam doorgebragt, en hoewel die tijd zeer bezet was, wist hij daarvan toch nog genoeg af te zonderen om zich met velerlei philanthropische bemoeijingen bezig te houden.

Twee en een half jaar was hij te Amsterdam werkzaam geweest, toen hij te Deventer als Geneesheer aan het krankzinnigen gesticht werd benoemd. Hij vertrok derwaarts den 1sten April 1847, nadat hij den 19den Maart tot Doctor in de Chirurgie was bevorderd, en nam zijne betrekking, naar het daaromtrent door de Regenten van genoemde inrigting afgelegde getuigenis met de meeste naauwgezetheid en op de eervolste wijze waar.

In middels was te Utrecht, na de dood van den Hoogleeraar J.A. Mulder, diens plaats nog onvervuld gebleven. De keuze van Heeren Curatoren bepaalde zich ten laatste op Baumhauer. Eerst werd hem de betrekking van Lector in de Verloskunde, vroeger ook door Mulder bekleed, aangeboden, maar hij meende deze betrekking niet te mogen aannemen. Daarop als buitengewoon Hoogleeraar aan den Koning voorgedragen zijnde, werd hij volgens Koninglijk besluit van 15 October 1847 tot deze waardigheid verheven. Voor dat hij zijne nieuwe betrekking aanvaardde, verzocht en verkreeg hij van de Curatoren de toestemming tot het doen eener buitenlandsche reis, maar door zijne betrekking te Deventer nog gebonden zijnde, kon hij die eerst den 20sten Februarij 1848 ondernemen.

Te Berlijn, werwaarts hij zich eerst had begeven, woonde hij eenen cursus over operatieve Chirurgie op het cadaver, door den Hoogleeraar Schlemm gegeven, bij, benevens eenen van den Hoogleeraar Busch over Verloskunde, bovendien was hij een trouw bezoeker der verschillende klinieken. Na het bloedbad van den 18den Maart bood hij zijne diensten aan in la Charité daar ter stede, van welke men gretig gebruik maakte. Den geheelen dag was hij aldaar onledig met het verbinden van gekwetsten, en zag hij tevens een groot aantal operaties verrigten, of was hij daarbij zelf werkzaam. Deze zoo ongelukkige gebeurtenis verschafte hem de gelegenheid in éénen dag meer te ondervinden, dan men anders soms in jaren te zien krijgt.

Van Berlijn begaf hij zich naar Weenen, alwaar hij zeer spoedig vergunning kreeg de verlossingen in het Algemeine Krankenhaus bij te wonen. Hier werd hij in staat gesteld niet alleen een groot aantal natuurlijke verlossingen te zien of te verrigten, maar ook in vele tegennatuurlijke gevallen werkzaam te zijn. zoowel te Weenen, als later te Praag woonde hij gedurende eenigen tijd de collegies der meest beroemde Hoogleeraren in de geneeskunde bij.

[p. 195]

Na van zijne reis te zijn teruggekeerd, aanvaardde hij den 22sten Junij 1848 het Hoogleeraarsambt met het houden eener redevoering over de noodzakelijkheid, die er bestaat om klinisch onderwijs op eene ruime schaal te geven, en de behoefte die daaruit voortvloeit om groote verzamelplaatsen voor zieken op te rigten.

Slechts korten tijd mogt hij in zijne nieuwe betrekking werkzaam zijn. Steeds was hij vol vuur en ijver bezig; de chirurgische kliniek, die na de dood zijns voorgangers in kwijnenden staat was geraakt, bragt hij spoedig weder op veel beteren voet; onderscheidene, waaronder zeer belangrijke, operatiën verrigtte hij met volkomen goed gevolg, en hierbij toonde hij veel aanleg te bezitten een goed operateur te worden; hij huldigde steeds den stelregel, dat men zijne leerlingen niet alleen moet doen zien, maar ook zelven moet laten handelen, overtuigd als hij was, dat zij alleen op deze wijze zich de noodige vastberadenheid konden eigen maken; in een woord, alles toonde aan dat hij een uitmuntend leeraar zou zijn geworden.

Den 7den December 1848 werd hij met de vrouw zijner keuze, P.O. Fetmenger, in den echt verbonden, en een gelukkige tijd stond hem nu te wachten. Maar niet meer dan twee maanden waren voorbij gesneld, toen de dood hem in zijne schoone vooruitzigten weggerukt, en het graf hem, in zijnen schoot had opgenomen. Hij bezweek den 9den Februarij 1849, terwijl hij weinige dagen te voren in het genot der meest gewenschte gezondheid, te midden van zoo vele hem dierbare betrekkingen, zijnen dertigsten verjaardag had gevierd, aan eene kortstondige maar hevige ziekte.

Zie Dr. Ali Cohen, Nieuw Statistisch Geneesk. Jaarb. voor 1850-1851, bl. 205-208, uit de familiepapieren aangevuld.