Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Alexander Jacques Josias Bake]

BAKE (Alexander Jacques Josias) of, zoo als hij zich gewoonlijk met weglating der twee laatste voornamen schreef, Alexander Bake, geboren te Leyden den 24^sten Februarij 1791, was de jongste zoon van Hermanus Adrianus Bake.

Nog niet ten volle twaalf jaren oud werd hij in zijne geboortestad onder de leerlingen der Latijnsche School ingeschreven, en genoot aldaar het onderwijs van den kundigen Frans Antonie Bosse, die, als Conrector of Adjunct van den ouden Rector Lambertus Wensinck van Rouveroi, destijds reeds zeer veel opgang maakte, en den jongen Bake, zoowel om zijne naarstigheid, als om zijne bijzondere netheid in al wat hij deed en schreef - eene hoedanigheid, die hem steeds is bijgebleven - onder zijne meest geliefde leerlingen telde.

In 1805 tot de akademische lessen toegelaten, studeerde hij in de Letteren onder Daniël Wyttenbach, en in de Regten onder Dionysius van der Keessel en Nicolaas Smallenburg. Ofschoon meer literator dan jurist, promoveerde hij, naar toenmalig gebruik, in de Regten, na het verdedigen van Theses Juridicae inaugurales, op den 17^den Mei 1811.

In het zelfde jaar tot Rector der Latijnsche School te Doesborgh beroepen, bekleedde hij dien post slechts korte tijd, daar de hagchelijke omstandigheden des vaderlands hem weldra noopten,

[p. 58]

om voor die betrekking te bedanken, en, in het vooruitzigt op betere tijden, inmiddels het aanbod aan te nemen hem door eene der aanzienlijkste familiën in Holland gedaan, om de zonen des huizes privaat te onderwijzen en tot de akademische lessen voor te bereiden.

Tegen het einde van 1815 werd hij geroepen als Conrector aan de Erasmiaansche School te Rotterdam, welken post hij, eerst onder den Rector Jan Willem Zillesen, en, sedert diens vertrek in 1819 naar Amsterdam, onder den Rector Willem Terpstra met ijver en naauwgezetheid waarnam tot aan het einde van 1821.

In September van dat jaar aangesteld zijnde tot Rector der Latijnsche School te Leeuwarden, nam hij die vereerende benoeming aan, en aanvaardde dien post op den 18^den Februarij met het houden eener Oratio de Humanitatis Studio et Doctrinae usu in liberali pueritiae institutione. Gedurende zestien jaren nam hij dien post met ijver en getrouwheid waar, vormde vele bekwame leerlingen, verwierf zich hunnen dank en dien hunner ouders, en tevens de achting en liefde van alle ingezetenen van Frieslands hoofdstad. In dit tijdvak wist hij, van de naauwgezette vervulling zijner ambtspligten en de zorg voor de opvoeding zijner eigene kinderen, nog genoegzamen tijd uit te koopen tot het vervaardigen van eenige geschriften, die zijnen naam in de geletterde wereld, met lof bekend maakten. Hiertoe behooren, in de eerste plaats, twee stukken in onderwerp en strekking merkelijk uiteenloopende, doch beide van 's mans groote kunde en scherpzinnigheid getuigende. Het eerste geschrift tot antwoord dienende op eene prijsvraag der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen, en door haar in 1826 met goud bekroond en in 1828 uitgegeven, bevat Lessen over de Redekunde, ten dienste van jonge lieden, die de Scholen hebben verlaten. Het andere is eene Latijnsche Verhandeling, in den jare 1827 door het Provinciaal Utrechtsch Genootschap met zilver bekroond en in de Acta literaria van dat Genootschap opgenomen, ten titel voerende: Commentatio critica de libellis, qui Xenophontis nomine feruntur, de Republica Atheniensium et de Veetigalibus Atheniensium.

In het volgende jaar bragt de Groninger Hoogeschool eene regtmatige hulde aan zijne verdiensten, als Geleerde en Onderwijzer, door hem, eershalve, het Doctoraat in de Letteren op te dragen, terwijl het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen hem in het jaar 1830 het lidmaatschap aanbood.

Tijdens zijn verblijf te Leeuwarden verschenen van hem nog in het licht Rudimenta der Latijnsche taal, in 1835 uitgegeven, waarvan in 1843 een tweede merkelijk vermeerderde druk te voorschijn kwam en die in 1838 door Themata of opstellen ter vertaling in het Latijn gevolgd werden. Beide stukken, een geheel

[p. 59]

uitmakende, werden op de meeste scholen in ons vaderland ingevoerd. Ook bestaan van hem Ethnographische en Synchronistische Tabellen der Oude Geschiedenis.

In het laatstgenoemde jaar werd Bake aangesteld tot Rector van het Stedelijk Gymnasium, kort te voren te Leiden tot vervanging der Latijnsche School opgerigt. Slechts vijf jaren mogt hem het voorregt ten deel vallen van zijne ambtsbezigheden, met de hem eigene getrouwheid, te kunnen volbrengen; doch na October van het jaar 1843, toen een abces in de heup eene smartelijke operatie noodzakelijk maakte, werden zijne ligchaamskrachten, ook door groote verergering zijner oude kwaal, de kalkjicht, langzamerhand gesloopt, tot hij eindelijk, na een lijden van omtrent zeven maanden, den 16^den Mei 1844, uit het leven scheidde, den roem nalatende van in den volsten zin des woords een achtenswaardig en beminnelijk mensch te zijn geweest, in wiens omgang en gesprekken de helderheid van zijn verstand en de juistheid van zijn oordeel uitblonken; hoewel zich daarin nimmer de geringste zweem van aanmatiging, scherpte of beleediging vertoonde, doch integendeel bescheidenheid, nederigheid, zachtmoedigheid en ongemaakte vriendelijkheid de onderscheidene trekken van zijn karakter waren, welke hem ieders achting en genegenheid deden winnen.

Bij zijne echtgenoote Elisabeth Maria Mess liet hij acht deels nog zeer jonge kinderen na.

Zie Konst- en Letterbode, 1826, II, 245, 1827, II, 115, 1844, D. I, bl. 369-373; M. Siegenbeek, in de Handel. van de Maats. der Nederl. Letterk. 1844, bl. 38-42.