Yang. Jaargang 11

[p. 85]

Gedichten

Woorden in de stroom

Het kind dat keitjes
keilde in het water
zag: vliegende vissen
en 's avonds
kwam hij veilig weer thuis.

Ziek van liefde en schuld
gooide hij later
grote stenen uit.
Het water wolkte vol modder.
De stenen vormden geen brug.
Hij vond zichzelf
niet terug.

Nu staande aan de oever
tegen de stroom in
en de vertroebeling
spuwt hij kringetjes
als een kind.
Zuiverend zout.
Even een teken
van leven.

1974

Ego
(uit ‘Naar dieper water’)

Ik heb met de etsnaald der uren
mezelf gemaakt: zwart-wit
bijna bitter en vreemd.
Ik dwaal gedachteloos, vergeten,
dit eender ander landschap door
en hoor niet meer tot deze wereld.

Maar ik heb de mensen lief:
schone dieren die mij niet behoren
en die ik met mijn weemoed groet.
Soms poog ik in hen te begrijpen
de verzoening met mijn vreemd bestaan
de terugkeer tot deze wereld.

Dan splijt mijn wezen in twee
en zie ik mijn leven bezig
zwart-wit in de ruimte en de tijd.

[p. 86]

Geschiedenis
(uit ‘Naar dieper water’)

De jachthond met toeë ogen
slaapt gelaten op aarde en steen.
De jager trok met de dieren mee.
Als hazen vallen verloren schoten
over ons neer.

Zij sterven in verratelende echo's
voor onze oren nauwelijks vreemd.
De jager is mijlen en eeuwen heen.
Wij zoeken 't verleden als grote vogels
wanneer de winter keert.

Avond
(uit ‘Naar dieper water’)

Ik moet het water horen,
vitale lippen leggen
aan de avond, zijn welvende rust,
vrouw zonder bronst herkennen
aan de borst van de slaap.

En de pendel der maan.
zekerheid, sikkel in 't graan
van de hemel, de rijpe wijsheid
van een andere ruimte laten
raken aan 't water.

Met ogen van zomer wakker
worden, de lichtstaven zien:
kalorieën voor komende honger,
in het nimmer aflatend water
vloeibaar worden misschien.

En die dieren die waken over
mijn oervorm in de schoot
leggen: water, aarde,
en de raadselige klaarten
van mijn heelal.

[p. 87]

Licht
(uit ‘Groeipijn’)

voor Saskia

Ik zag een vrouw zonder gezicht.
Haar lichaam vloeide mijn wereld binnen.
Zij scheidde het water in duister en licht.
Ik zag in haar beginnen
een wonderlijk leven: zij werd een mens
mijn moeder mijn vrouw in een vroeger leven.
Ik wou haar volgen voorbij mijn grens.
Toen schoof ze in een grillig en teder
spel van haar lichtvingers vlakken tesaam.
En zij vervluchtigde tot een Teken.
Binnen de kamer achter mijn raam
kwam haar licht openbreken.

Het verlangen

Zij droegen de woorden met zich mee
als parels in de schelpen van het lichaam.
Ze werden rondgerold van het gemis.
Elkaar ontwijkend gingen zij
met blinde lichamen elkander zoekend.
En ze vergaten dat ze elkander niet bezaten
dan in gemis.
In knarsend zand verloren zich hun sporen
telkens als zij de schelp
een weke schede een kinderschedel
zochten nabij het water.
Ze lagen afgetakeld samen
zeilree gelijnd naar de open zee
die kreunde reeds in het touwwerk van de handen.

[p. 88]

Mens zijn
(uit ‘Groeipijn’)

Mens zijn is met beelden leven
ruggelings de verten vinden
en ontginnen voor zijn zonen
zelf alleen zijn met de bomen
zien zoals de ziende blinde
in het landschap met de dieren
met de hoeve met de bossen
met het kind dat grassen hoorde
bloemen toesprak vogels zoende
en de dood met namen noemde
oogsttijd omgehakte bomen
noodslachting en misgewassen
dat tegen de wakke gevel
weende om geuren en om kleuren
van de paarlemoeren avond
dat alleen was en weer weende
wetend dat het jaren later
wenen zou maar zonder tranen
omdat een man niet zó meer weent
dat toen elke milde avond
luidruchtig de luiken sloot
maar vermoedde dat het later
die luiken voor goed zou sluiten
want daarbinnen ligt een dode.

Mens zijn is met velen leven
maar slechts vechten met die éne
maar genezen met die éne
om te sterven met die éne.

[p. 89]

‘Mijn zoon zegt: ik zit in jouw ogen vader’
(uit ‘Torso’)

Mijn zoon zegt: ik zit in jouw ogen vader.
Maar hoe kan hij nu al verstaan
dat ik maar een man ben
die grijpt naar het venster
niet om gordijnen te sluiten
niet om het landschap te zien
al ziek ik het landschap
al sluit ik gordijnen.

Rondtastend dan in het donker
herken ik het bed en mijn zoon.
Hij vraagt licht hij heeft nog honger
hij is mijn zoon.
Hij kijkt zijn vader stralend naar de ogen
en kruipt onschuldig in mijn huid -

en dit kan ik hem niet beletten
of ik een god aanbid of hoon.
Ik weet mijn vrouw trots op ons letten.
Ik weet gordijnen en muren ontzette
schaduwen waar hij naar kijkt en fluistert:
vader ik woon in jouw ogen. Ik hoor
het hem zeggen op de toon
die hij vanavond nog niet heeft gevonden:

vader ik ben jouw zoon.

WILLY SPILLEBEEN

N.B. Deze gedichten werden door de samensteller (H.V.) gekozen uit ‘Gedichten 1959-1973’, Willy Spillebeen (Standaard Uitgeverij, Gemini Literaire Paperback, Antwerpen, 1973, 268 blz.) en hier gepubliceerd met toestemming van de auteur en de uitgever.