WFH-Verzamelkrant. Jaargang 1

(1991)– [tijdschrift] WFH-verzamelkrant– rechtenstatus


Hermansiana * Waarom Brussel? In november 1991 verhuisde WFH van Parijs naar Brussel. Onze Belgische correspondenten meldden ons tot nu toe de volgende mogelijke redenen voor WFH's verhuizing: 1. het milde fiscale klimaat in België; 2. WFH's angst voor een nieuwe aanslag door de gestoorde Nederlander D.B.; 3. de hoge huurprijzen in Parijs; 4. een ernstige ziekte van WFH's echtgenote Emmy vorig jaar en in verband daarmee de betere bereikbaarheid van Brussel voor WFH's zoon Ruprecht, advocaat in Amsterdam. WFH's huis in Brussel. Zelf noemde WFH in maart 1992 Brussel onder andere ‘architectonisch een verrukkelijke stad’ waar de
[pagina 2]
mensen ‘veel aardiger’ zijn dan in Parijs. Het lijkt ons dat hij dat ook al bij zijn vertrek uit Nederland in 1973 had kunnen bedenken. Als ik door het raam van mijn werkkamer, die aan de achterzijde van mijn huis is gelegen, naar buiten kijk over de tuinen, is het net of ik een impressionistisch schilderij zie. W.F. HERMANS In: Intermagazine, april 1992. Foto's: Tonnie Luiken.
* Maîtresse werkt af In ons vorige nummer vermoedde Adriaan Morriën dat WFH vanwege de breuk met zijn toenmalige maîtresse Juusje Hartman in juli 1948 naar Canada vertrok. Maar op het moment dat WFH in Canada zat, zo schrijft Hans van Straten in het boekje Leven in letters - over Jan Vermeulen (1992), ‘werkte’ Hartman ‘systematisch een hele lijst uitgevers af’ om belangstelling te wekken voor de uitgave van De tranen der acacia's. Hier klopt iets niet.
* Scandinavica klaagt Nooit meer slapen. ‘Hoe vaak ik niet W.F. Hermans' Nooit meer slapen heb aanbevolen! Het ellendige was: ik had een opposite partner die Nederlands gaf in Oslo. Hij háát Hermans, Wolkers en Reve. Ik zei tegen die uitgevers: ga toch niet alleen op het oordeel van die man af. Hij is nu met pensioen en ik hoop dat de jongeren daar nu misschien wat kunnen doen voor de Nederlandse literatuur. De aanslag is er. Nooit meer slapen is net verschenen en heeft prachtige kritieken gekregen.’ Tot zover een mededeling van prof. dr Amy van Marken in het weekblad Vrij Nederland van 20 juni 1992 over de uitgevers in Noorwegen.

[pagina 3]
* Helman en Hermans? Ruzie! In ons vorige nummer signaleerden wij dat Albert Helman (88) ons geen vriend leek van WFH (71). Wij zouden dit uitzoeken. Uit ons onderzoek blijkt dat WFH in juni 1946 in Criterium Helman, die van Surinaamse afkomst is, behalve voor ‘de brekebeen van De Baanbreker’ uitmaakte voor iemand met ‘wijsheden à la De Negerhut van Oom Tom’. In 1952 verweet WFH Helman in Het Vrije Volk ‘boekerige romantiek’ en in 1963 noemde hij Helman in Forum Academiale een ‘schrijver van leesbibliotheekboeken’. Wij nemen aan dat er iets is gebeurd tussen Helman en WFH in de periode dat de laatste medewerker en de eerste redacteur was van De Baanbreker. Dat is bijna vijftig jaar geleden: de jaren 1945-46.
* Holman en Hermans? Fout! Ook in ons vorige nummer besteedden wij aandacht aan W.L. Salm, de uitgever van WFH's eerste roman Conserve. Naar aanleiding hiervan berichtte Parool-columnist Theodor Holman dat Gerard Reve altijd een reclametekst voor een lucifersmerk citeerde wanneer Salm ter sprake kwam: ‘Verbrande kop valt niet af.’ Anders dan Theodor Holman suggereerde doelde Reve daarbij niet op de Surinaamse afkomst van Salm, maar op diens gezicht dat (aan de rechterkant) was verminkt door een ontploffende vergasser. W.L. Salm.
* Boekenweek 1993 wordt Hermansweek (2) Tijdens de Boekenweek is tegenwoordig ook een ‘thema-essay’ te koop. De schrijvers van het Boekenweekgeschenk en van het ‘thema-essay’ treden dan nogal eens samen in het openbaar op. Het Boekenweekgeschenk zal, zoals bekend, in 1993 worden geschreven door WFH. Inmiddels is ook bekend dat Martin van Amerongen het ‘thema-essay’ zal schrijven. Ter herinnering: in 1986
[pagina 4]
werd Van Amerongen door WFH getypeerd als een beschuitkruimel: ‘Probeer maar eens een beschuitkruimeltje tussen je kaken te krijgen, als je kaken wat groter zijn uitgevallen dan die van een stekelbaarsje.’
* Witte pater? In de Esquire van juli-augustus 1992 probeerde Jan Zandbergen aan te tonen dat WFH het grote voorbeeld was voor Hugo Brandt Corstius: ‘[In 1966] had Brandt Corstius gedebuteerd met De reizen van pater Key. Zijn debuut had de vorm van Voltaire's Candide, maar miste de scepsis van dit boek (en van Hermans' Ik heb altijd gelijk).’ Onze medewerker A. Bredenhoff herinnert eraan dat in Ik heb altijd gelijk een schurk voorkomt met de naam Key. ‘Zou dit letterlijk en figuurlijk de sleutel zijn’ vraagt Bredenhoff zich af.
* Misverstand Op 10 juli 1992 publiceerde WFH in NRC Handelsblad een jeugdverhaal, ‘Inferno’ genaamd. Bij de eerstvolgende druk zal dit ‘Inferno’ worden toegevoegd aan Moedwil en misverstand.
* Snel herstel Het blad Furore ging in augustus 1992 onder andere in op de Amsterdamse lokaties in de films ‘Paranoia’ (1967, Adriaan Ditvoorst), ‘De blinde fotograaf’ (1973, Adriaan Ditvoorst) en ‘De elektriseermachine van Wimshurst’ (1978, Erik van Zuylen). In deze verzamelkrant behandelt Furore-man Piet Schreuders alsnog de vierde speelfilm naar het werk van WFH: ‘Als twee druppels water’.
* Het is oorlog! Dit nummer van de WFH-verzamelkrant is grotendeels gewijd aan WFH en de Tweede Wereldoorlog. Zijn fascinatie voor de oorlog is bekend uit zijn boeken. Een aantal van de advertenties en berichten op de pagina's 8 en 18 gebruikte WFH eerder in Ik heb altijd gelijk. ‘Arthur liep veel op straat, dikwijls met grote koffers, waarin hij voorraden vervoerde. Ze konden je aanhouden, zei men. Als ze b.v. bonkaarten op je vonden, zouden ze je meteen neerschieten, hadden zij beloofd.’ (In: De tranen der acacia's)