WFH-Verzamelkrant. Jaargang 1

[p. 3]

De WFH-verzamelwoede

Op het gebied van verzamelen zijn de meest uiteenlopende interesses denkbaar.

De een verzamelt sigarenbandjes en schedels, een ander weer schrijfmachines en kunstvoorwerpen.

Al zijn tijd, al zijn geld steekt de verzamelaar in zijn hobby, om maar met de meest zeldzame exemplaren thuis te komen. 's Nachts droomt de verzamelaar over zijn verzameling. Hij erkent de verslaving maar voelt zich er wel bij.

Zo gaat dat ook met de verzamelaar van het werk van Willem Frederik Hermans, ook al realiseert hij zich dat er geen einde aan komt, en dat hem dat wel eens gek zou kunnen maken.

De beginnende verzamelaar heeft meestal al enkele romans en verhalenbundels op de plank staan en stort zich dan op het overige werk: toneel, polemiek en proza. Heeft hij inmiddels ‘alles’ al, dan wil hij ook alle eerste drukken. Het kan hem niets schelen dat Hermans in De hollerithkaart schreef: ‘Ik zou willen dat alle oude drukken van boeken die in verbeterde vorm herdrukt zijn, als bi toverslag uiteenvielen, ook al gaat het maar om een comma’.

Gaandeweg merkt de verzamelaar, dat er nog veel meer is dan ‘alles’, dat WFH bijvoorbeeld ook nog detectives schreef onder de naam Fjodor Klondyke, dat hij vertaalde onder de naam L.A. de Witt, en dat meerdere verspreide publicaties nimmer in boekvorm zijn verschenen, ondanks het feit dat de recente bundel De laatste roker veel werk bevat van de afgelopen halve eeuw.

De compleetheidsdrang wordt steeds heviger, maar ook het besef dat het nooit zal lukken om echt ALLES te vinden.

Zo bestaan er uitgaves van de Mandarijnenpers in zeer beperkte oplage, zoals: Dinky Toys, Zwarte handel,, Meditaties en het bekende gedicht van Age Bijkaart in een poëtische bui:

[p. 4]

 

‘De roeping van de kat is fijn.

 

Die is: volledig kat te zijn.

 

En niet bijvoorbeeld (als een haas)

 

de dis te sieren van zijn baas.’

 

 

 

(Uit: WFH, De liefde tussen mens en kat)

Om nog maar te zwijgen over het stofomslag van De leproos van de Molokai, waarvan waarschijnlijk geen enkel exemplaar meer bestaat.

En als wij menen ALLES te hebben, als wij menen boven op die ene bergtop te zijn aangeland, dan duikt er uit de mist een nog hogere berg op.

Dat zijn de boeken met opdracht en handtekening, de proefdrukken, de brieven, de manuscripten.

Kortom, aan deze hobby bestaat helemaal geen einde, dat is ondenkbaar.

Hermans zelf vindt het allemaal maar gekkigheid. In De hollerithkaart hekelt hij de school van literatuurvorsers ‘die van mening is dat het prille waardevoller, zelfs waarachtiger is dan het verbeterde en die daarom met behulp van voorpublicaties, nog liever drukproeven, nog liever ongecorrigeerde drukproeven en nog weer liever manuscripten en nog weer veel liever weggeworpen kladjes, de diepste waarheid van een schrijlver hopen te ontsluieren.’

Iets verderop stelt hij: ‘E dan de eerste drukken! Dat is ook al zo'n doos van Pandora vol drukfouten. Voor eerste drukken geldt natuurlijk hetzelfde als voor manuscripten en voorpublicaties. Er schijnen schrijvers te bestaan die geen letter meer veranderen in een boek dat eenmaal is gedrukt.

Ik ben niet zo'n schrijver.

Ik ben daarom een beetje bang van mensen die eerste drukken verzamelen.’

Het zij zo, helaas. Het is het enige waarin de WFH-verzamelaar het niet eens is met de door hem bewonderde schrijver. Voor één keertje dan. Maar het is wel een gebed zonder end.

Tonnie Luiken

[p. 5]