Rushdie
Vervolg van pagina 8
kaanse school. Rushdie citeert Brecht uit een parabel over Hitler: ‘De schoot waaruit het kroop is nog vruchtbaar.’ En ten slotte komt Heinrich Heine nog aan het woord: ‘Wie boeken verbandt, verbrandt ook mensen.’
Na deze voor zichzelf sprekende voorbeelden komt Rushdie terug op Het martyrium. Nadat hij het boek in 1981 voor de tweede keer heeft gelezen - vijftien jaar later - vindt hij het ‘een kwetsend boek. Het staat vol verschrikkelijke dingen’. En daarin heeft Rushdie gelijk. Het martyrium is een bonte komedie waarin de beestachtigheid, de ijdelheid, de stompzinnigheid en de gewelddadigheid van de mens breed worden uitgemeten. Over het slot van het boek schrijft Rushdie: ‘En Peter Kien, bezeten door talloze en naamloze angsten roept ten slotte dat over zichzelf af wat de grootste angst van zijn leven is geweest: hij steekt zijn woning in brand, en het Auto-da-Fé begint.’ Aan het eind van zijn eigen artikel schrijft Rushdie: ‘Ten slotte nog iets merkwaardigs. De originele titel van het boek heeft helemaal niets met vuur te maken. Die Blendung zou in het Engels heel eenvoudig weergegeven kunnen worden met “The Blinding”, maar het lijkt me dat een vertaling hier voor één keer een titel heeft verbeterd (namelijk Auto-da-Fé). Ik ben blij dat ik nooit een boek met een dergelijke elliptische titel heb gelezen. Ik ben blij dat het boek me bereikte toen het de welluidende helderheid had verkregen die het werkelijk verdient.’
■
Auteursrechtelijk beschermd