Jorge Luis Borges
Vervolg van pagina 9
grijpelijk dat in zo'n talig universum vol verschuivingen het soms door Borges gekoesterde verlangen naar de ‘echte’ werkelijkheid (de werkelijkheid waarin tijger en maan geen symbolen maar werkelijkheid zijn) heel goed gedijt. Maar ook deze werkelijkheid bestaat voor de mens misschien alleen maar als beeld, als voorstelling. Over de manier waarop de dingen buiten ons bestaan weten we niets zeker. We weten zelfs niet óf ze buiten ons bestaan.
Door de geconcentreerde vorm voert De maker snel naar de essentie van Borges' werk. Waarschijnlijk meer dan elk ander boek van hem maakt deze verzameling duidelijk dat de erudiete en fantasierijke werelden die hij construeert, de encyclopedische labyrinten die hij ontwerpt en de verbazingwekkende verbindingslijnen die hij in deze labyrinten trekt niet de kern van zijn werk vormen, maar eromheen zwermen. Waar het om gaat is het weemoedige bewustzijn dat het menselijke verlangen om de wereld definitief in kaart te brengen even onontkoombaar als vergeefs is: de visies zijn inwisselbaar, voorlopig, hypothetisch, vergankelijk. Hoe graag we het ook anders zouden willen, elke door de mens aangebrachte orde is kunstmatig. Wie zich hiervan bewust is, is gedoemd om bij zijn volle verstand voortdurend nieuwe werelden te creëren.
De maker: het is niet alleen een prachtige titel voor deze bundel, maar ook voor het verzameld werk van een van de grootste bloemlezers die de twintigste-eeuwse literatuur heeft voortgebracht.
■
Auteursrechtelijk beschermd