Kafka's Milena
Vervolg van pagina 10
len voor politiek bedreigden. Ook Klinger zelf maakte van deze route gebruik in het vertrouwen dat Milena en Jana hem spoedig zouden volgen. Maar Milena was toen al te zeer de Tsjechische zaak toegedaan om hieraan gehoor te kunnen geven. Zij bleef en werd meteen in het najaar van 1939 gearresteerd door de Duitsers.
In het kamp Ravensbrück raakte zij zeer bevriend met Greta Buber-Neumann die door de Russische Veiligheidsdienst na het Duits-Russische verdrag van augustus 1939 aan de Gestapo was overgeleverd, tezamen met alle andere Duitse communisten die een toevlucht hadden gezocht in de Sovjet-Unie. Haar man was al eerder door een wat afwijkende mening over het communisme op last van Stalin gefusilleerd. Buber-Neumann was tot Milena's einde bij haar en publiceerde in 1963 een geschreven portret onder de titel Kafka's vriendin Milena dat in het Engels werd vertaald als Kafka's mistress, een opmerkelijke titel voor wie de geschiedenis kent.
Na kennis te hebben genomen van haar leven moet gezegd worden dat het een wat tragisch lot is voor de geëmancipeerde Milena om voortdurend in een adem te worden genoemd met Kafka. Haar relatie met hem, hoe belangrijk die ook voor beiden geweest is, was toch niet meer dan een vrij kortstondige episode uit haar veelbewogen leven. Aan de andere kant zouden wij, zonder Kafka, waarschijnlijk nooit van Milena gehoord hebben, dus daarom toch maar: Kafka's Milena.
■
Auteursrechtelijk beschermd