Racisme
Vervolg van pagina 10
cism biedt zeer interessante inzichten in het sociaal-cognitieve karakter van vooroordelen. Wat daarmee wordt bedoeld, kan als volgt worden toegelicht. Ook al onderschrijf ik zelf het oordeel niet dat buitenlanders ‘onze’ banen bezetten, ik weet toch dat zulke meningen bestaan, bij anderen; en ik weet dat anderen kunnen denken dat ik het oordeel wél huldig. Bij het spreken speelt zo'n oordeel hoe dan ook een rol, mijns ondanks. Het oordeel bestaat dus wellicht zelfs zonder dat iemand het onderschrijft. Dat is ook het racistische element in de zinsnede Kleurling geen bezwaar. Wie zoiets schrijft, veronderstelt dat er mensen zijn die denken dat de huwelijkskandidaat blank moet zijn, op basis van een racistisch oordeel. Maar de schrijver zelf kan er niet op worden aangesproken. Als er van verantwoordelijkheid sprake is, is die verantwoordelijkheid collectief. Van Dijks boek biedt een theorie voor deze bestaanswijze van vooroordelen, en voor de wijze waarop ze zich voortplanten. In die theorie worden veel aspecten van communicatie in een racistische context met elkaar in een helder verband gebracht.
■
Auteursrechtelijk beschermd