Brian Urquhart
Vervolg van pagina 8
ligheid van de Amerikaanse ambassade en hij reageerde vaak met opmerkelijk succes op verzoeken om hulp van humanitaire aard.’ In 1978 voorkwam hij dat Waldheim door een van de radicalere Palestijnse groeperingen werd vermoord. ‘Maar het imago dat hij de wereld liet zien met zijn slecht verzorgde uiterlijk, zijn Castro-jack en pistool, en zijn wilde en tegenstrijdige uitspraken zou nooit veel vertrouwen inboezemen of sympathie kunnen opwekken bij degenen die nooit de angsten en de wrede dilemma's zouden ervaren van een leider in ballingschap.’ En over tegenpool Menachem Begin: ‘Tijdens het gesprek was hij altijd serieus en beleefd op een tamelijk ouderwetse manier. Maar achter die façade bleef hij de oude Begin: een weinig open geest, een fanatieke onverzettelijkheid en de gevaarlijke neiging om risico's te nemen met grote gevolgen voor anderen.’
Compassie en enig begrip voor vrijwel alle partijen en politici lijkt als vanzelfsprekend bij Urquharts ‘internationalistische’ instelling te horen. Een van de weinige uitzonderingen daarop is zijn houding tegenover Yitzhak Shamir, de huidige Israëlische premier, die als een van de leiders van de Stem-gang verantwoordelijk was voor de moord op de Zweedse VN-vertegenwoordiger graaf Folke Bernadotte in 1948 - ‘Sinds die moord en de conspiracy of silence die er op volgde heb ik altijd enige moeite gehad me te voegen bij alle opwinding over “het terrorisme”’ - al toont Urquhart zich ook daarin de diplomaat.
Enkele jaren geleden ontmoette hij Shamir voor het eerst, de laatste was toen minister van Buitenlandse Zaken. ‘Ik had het gevoel, tegen het nadrukkelijke advies van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken in, dat ik iets over Bernadotte moest zeggen voor we zaken konden doen, maar had geen idee hoe ik het moest aanpakken zonder dat het gesprek onmiddellijk beëindigd zou worden. Shamir hielp me door te zeggen dat ik de éérste VN-vertegenwoordiger was met wie hij ooit te maken had gehad. Ik haalde Bernadottes activiteiten uit 1948 op en vermeldde diens overtuiging dat hij een regeling kon ontwerpen die aanvaardbaar was voor zowel joden als Arabieren. Shamir zei wat een tragedie en misverstand die hele episode was geweest. We hadden een net zo onvruchtbaar, maar ook net zo beleefd gesprek over de voorliggende agenda.’
Mensen als Urquhart lopen er te weinig rond.
■
Auteursrechtelijk beschermd