Wim Sonneveld
Vervolg van pagina 9
vraagt zich verbijsterd af - achteraf, uiteraard - waarom hij niet is doorgegaan met waarin hij zo excelleerde: mooie, kleurige, soms spitse cabaretavonden. En het antwoord is ook simpel. Hij wou het wel, maar hij wou het ook niet. Hij wou meedoen in de verandering, hij wou provoceren, hij wou reldeldel, hij wou geld verdienen, hij wou razend beroemd zijn. Soms was hij heel mooi (Frater Venantius, Tearoom Tango), soms werd het stuitend vulgair.
Henk van Gelder heeft geput uit veertig Interviews. Dat maakt het lastig want die staan alleen achterin vermeld. En Sonneveld zou Sonneveld niet zijn geweest als hij zijn interviewers niet vakkundig had bespeeld: heel wat uitspraken lijken me bestrooid met korreltjes zout. ‘Altijd volle zalen, dat verveelt,’ luidde een keer de kop in Het Parool. Sonneveld haastte zich vervolgens om dat terug te nemen, zo had hij het niet bedoeld. Valt er meer uit te leren dan dat Sonneveld met de adem van de grote amusementsindustrie in zijn nek een beetje wanhopig begon te worden? Hij schreef een aantal grote interviews met zichzelf die Henk van der Meyden (als auteur) gehoorzaam in De Telegraaf afdrukte. ‘Jezus, je zal toch maar een pagina in de Telegraaf krijgen zeg, dat is toch onbetaalbaar’, citeert Van Gelder. Ook daarin werd het voorbeeld van Kan gevolgd. (Wat niet in het boek staat: die pagina met overhemden die Sonneveld aanbeval, en waarvan toen met ontzag verteld werd dat hij er wel vijfentwintigduizend gulden voor gehad had.)
Het levensverhaal van Sonneveld is het verhaal van een man met een groot talent, maar die op den duur niet wist wat hij ermee moest doen. Van Gelder rept niet over de maatschappelijke ontwikkeling, en zonder die dimensie is er aan zijn beschrijving van het tweede deel van Sonnevelds leven geen touw vast te knopen. De cabaretier hoorde op de planken, het liefst in het Nieuwe De La Mar, met een paar begaafde medespelers, en teksten van zijn vrienden. Maar de roem en de media en de film en de reclame en de tv, alles trok en zoog aan hem, en hij deed een beetje stuurloos aan alles mee.
Het is de vraag of iemand ooit die biografie van Sonneveld kan schrijven, waarin dat allemaal verwerkt is. Zijn gigantische moeite om iets te bereiken, dat op het hoogtepunt weer tegelijk door andere factoren werd afgebroken. Brink heeft in zijn voorwoord gelijk: ‘Wim Sonneveld is helemaal niet echt dood.’ Als hij morgen terugkomt uit Frankrijk zitten de zalen vol. En zijn presentatie van Wedden dat schrijft geschiedenis.
■
Auteursrechtelijk beschermd