Jezuïeten
Vervolg van pagina 6
de precies het tegenovergestelde van wat werd verwacht. De priesters stapten uit de kerk of haalden hun schouders op.
In maart 1983 trok Johannes Paulus - ijdel als hij is - daarom maar zelf naar Nicaragua. Het werd met het bezoek aan Nederland de grootste vernedering uit zijn loopbaan. Hij droeg de mis op achter een spandoek waar met grote woorden ‘Dank aan God en de Revolutie’ op stond; zijn vrome woorden waren onverstaanbaar door het geschreeuw van 600.000 mensen die kreten slaakten als ‘macht aan het volk’ en ‘spreek tot de armen’ terwijl deze publiciteitsgeile paus wanhopig ‘silencio, silencio’ riep. Pas toen deze uiteindelijk in opperste vertwijfeling de naam Miskito's (dat zijn Indianen die tegenover het regime staan) in de microfoon schreeuwde, gebeurde er wat. De junta stond op, de massa begon nog harder te schreeuwen en de geluidsinstallatie bleek opeens niet meer te functioneren. De vernedering van Karol Wojtyla ging door tot op het vliegveld, waar de pauselijke DC 10 tien minuten langer moest wachten omdat een ander vliegtuig voorging. Het was duidelijk wie het in Nicaragua voor het zeggen had.
Sinds deze gebeurtenis staan het pausdom en de jezuïeten onverzoenlijk tegenover elkaar. De juiste spanning is moeilijk in te schatten, niet alleen omdat beide partijen er alle belang bij hebben het conflict naar de buitenwereld te verzachten maar ook omdat een kenner als Malachi Martin te veel partij is om op alle punten geloofwaardig te zijn. Het verbaasde me al dat hij zijn boek opdraagt aan ‘our lady of Fatima’ (wie draagt er nu een studie op aan een hersenschim?), maar bij nader inzien begrijp ik het. Martin is zo behoudend als een anker; voor hem zijn de jezuïeten de meest briljante wezens die er ooit op deze aarde rondgelopen hebben (in zijn historische schets valt het woord ‘inquisitie’ nergens, schande) en dienen zij trouw te blijven aan de opdracht die hun meer dan 400 jaar geleden door Ignatius gegeven was. Ook voor hem zijn het Tweede Vaticaans Concilie, Teilhard en bevrijdingstheologie kinderen van de duivel, en aangezien die opinie als stroop door het boek loopt, is dit een weinig betrouwbare studie. Maar tussen de regels door valt genoeg te lezen, in ieder geval zoveel dat je kunt voorspellen dat er binnen de kerk iets ingrijpends te gebeuren staat. Het zou de moeite waard zijn hierover eens de mening te horen van de huidige generaal van de jezuïeten, de Nederlander Kolvenbach.
■
Auteursrechtelijk beschermd