Nazi-Dokters
Vervolg van pagina 12
Als sleutel hanteert de schrijver het psychologische principe van ‘verdubbelen’: deling van de persoonlijkheid in twee gehelen die met elkaar functioneren. Niet te verwarren met splitsing of dissociatie; bij een gespleten persoonlijkheid is er sprake van twee gescheiden en geheel autonome persoonlijkheden. ‘Verdubbeling’ bood de psychologische mogelijkheid voor de Faustiaanse overeenkomst met de duivelse omgeving in ruil voor de bijdrage tot het moorden. Lifton werkt een en ander zodanig uit dat het onverklaarbare mij dunkt afdoende wordt verklaard, waardoor het evenwel nog verschrikkelijker wordt, omdat het plotseling zo ‘mogelijk’ en dus herhaalbaar lijkt. Neem Ernst B., Mengele, Wirths, als ze niet uniek waren, vormen ze een specimen. B. was een ‘fatsoenlijke’ SS-dokter die er op voorspraak van ex-gevangenen genadig van af is gekomen. Hij deed niemand kwaad, weigerde aan selecties mee te doen, maar voelde zich in de ‘ars mundi’ die Auschwitz was uitstekend op zijn gemak. Mengele was vervuld van wetenschappelijke hartstocht, maar doodde mechanisch. Voor kinderen was hij net zo gemakkelijk lief als dat hij ze om zeep bracht. Van Wirths luiden de getuigenissen: ‘vriendelijk’, ‘consciëntieus’, ‘fatsoenlijk’, ‘eerlijk’, ‘beleefd’. Gedurende twee jaar trad hij op als opzichter van de massamoord.
‘Psychologisch gezien is niets moeilijker te aanvaarden dan de deelname van artsen aan massamoord,’ zegt Lifton. Ik zou niet weten waarom de participatie van de automonteur Demjanjuk of wie dan ook minder erg is. Artsen zijn geen superieure wezens. Turkse dokters werkten mee aan de moord op Armeniërs, Japanse artsen misbruikten in de Tweede Wereldoorlog krijgsgevangenen voor vivisectie, Sovjet-psychiaters verklaarden dissidenten voor gek, Zuidafrikaanse artsen vervalsten rapporten over in gevangenschap gemartelde en gedode zwarten, volgens Amnesty International treden in Chili artsen op als beulen. De nazi-dokters spanden de kroon. Niet gehinderd door de eed van Hippocrates werden zij met hetzelfde gemak moordenaar als waarmee Karel de Grote de kerstgedachte trachtte te bevorderen door vijfduizend Saksers die in hun heidendom volhardden, de kop af te hakken.
Volgens Kurt Vonnegut jr. zijn de middeleeuwen nog niet voorbij.
■
Auteursrechtelijk beschermd