Antisexus
De Slavist Thomas Langerak kwam in 1978 in Moskou in contact met de weduwe van de schrijver Andrej Platonow, in Nederland bekend door de vertalingen van Charles B. Timmer in de bundel verhalen In deze prachtige grimmige wereld (Meulenhoff). Timmer beschrijft in zijn nawoord het wisselende lot van Platonow (1899-1951) als schrijver - in de gratie, uit de gratie - die eindigde als conciërge van het... Huis voor schrijvers in Moskou. Platonows satirische inslag blijkt uit een ongepubliceerde tekst die zijn weduwe aan Langerak gaf, geschreven in 1926, op het hoogtepunt van de discussie over de vraag of de sexuele energie van de mens niet aangewend zou moeten worden voor de opbouw van de maatschappij en minder uitgeleefd in het bed. Dit inspireerde Platonow tot de buitengewoon ironische tekst Antisexus, over de exploitatie door de firma Berkman, Shotlew’ en Son, Ltd van een apparaat dat de sexuele behoeften kan bevredigen zonder dat er veel tijd in gaat zitten en zonder dat intermenselijk contact het gemoed van de man kan verstoren. De tekst is de prospectus van de firma (‘Een aparte stelschijf regelt het volume van de zaadlozing, zodat een optimale graad van geestelijk evenwicht haalbaar is, d.w.z. het organisme wordt voor overmatige afmatting en slagvaardigheidsverlies behoed’). Bovendien bevat het ‘reacties van beroemdheden op de Antisexus’, door Platonow geheel aan de stijl van die beroemdheden aangepast: Hindenburg (goed voor de soldaat), Henry Ford (bevorderlijk voor de firmabalans) Mussolini (‘voor leden van de fascistenbond is de aanschaf van de Antisexus verplicht’), Keynes (‘het toestel is doeltreffender dan de allerrevolutionairste economische hervorming’). Een negatieve reactie komt echter van Charles Chaplin, die geheel terecht op het ‘onmenselijke’ van het toestel wijst. De firma belooft echter ook hier iets aan te
doen en heeft haar beste ingenieurs opgedragen te onderzoeken of niet ook ‘de hogere zenuwcentra’ langs mechanische weg aan hun trekken kunnen komen. Deze prachtige tekst van Platonow is het geschenk voor relaties van de uitgeverij Pegasus ter gelegenheid van de jaarwisseling, vertaald door J.R. Braat en vormgegeven door Victor Levie.
CP
Auteursrechtelijk beschermd