Fritz Landshoff
vervolg van pagina 10
sterdam. De verzamelde pers die haar op Schiphol opwachtte was onder de indruk van haar zorgvuldig gesoigneerde, jeugdige verschijning. ‘Frau Braun, ich habe immer gedacht dass Sie viel älter sind,’ zei een verbaasde journalist. ‘Bin ich auch,’ antwoordde Frau Braun laconiek. Herinneringen aan Anna Seghers, die zich na de oorlog - zoals menige links-georiënteerde exil-auteur - in Oost-Berlijn vestigde. ‘Daar heb ik haar kort voor haar dood kunnen bezoeken. Ze had gehoord dat ik in de stad was en vroeg of ik wilde langskomen, hoewel ze zo ernstig ziek was dat ze eigenlijk geen mensen meer wilde zien.’
Op 10 mei 1940 kwam er door de Duitse inval een einde aan de activiteiten van Querido Verlag NV te Amsterdam. Landshoff bevond zich op dat moment toevallig voor zaken in Engeland en zag kans naar Amerika te ontkomen. Direct na de oorlog keerde hij terug naar Amsterdam, waar hij tot 1951 directielid van Querido was. Vervolgens trad hij toe tot de Newyorkse kunstboekenuitgeverij Henry N. Abraham, waarvoor hij later een Europese vestiging in Amsterdam opende. Pas eind vorig jaar trok Fritz Landshoff zich volledig uit het actieve uitgeversvak terug.
We naderen Amsterdam. De Duitse kwaliteitsuitgeverij Kiepenheuer & Witsch is inderdaad de erflater van de maatschappij waar Fritz Landshoff bijna zestig jaar geleden zijn carrière begon. ‘De eerste oorlogsjaren,’ zegt hij, ‘wist Gustav Kiepenheuer zich het hoofd boven water te houden met het publiceren van Duitse klassieken. Na de ooorlog was hij een oude man. Hij ging een samenwerking aan met de jonge Witsch, die de uitgeverij uiteindelijk heeft voortgezet. Vlak na de oorlog dachten Duitse uitgevers nog dat het mogelijk was zowel in Oost als West uit te geven.’ Kiepenheuer vestigde zich uiteindelijk in de DDR, waar zijn uitgeverij na zijn dood in de jaren vijftig tot een belangrijke staatsuitgeverij werd. Kiepenheuer & Witsch vestigde zich in Keulen, waar het een van de belangrijkste Westduitse uitgeverijen werd, uitgever van Willy Brandt, John le Carré, Gabriel Garcia Márquez, Wolf Biermann.
We rijden de stad binnen - halfnegen 's avonds, het einde van een lange dag. ‘Het einde? Nee hoor, ik moet nog naar een bruiloft,’ kondigt de uitgever monter aan.
■
Auteursrechtelijk beschermd