Vrij Nederland. Boekenbijlage 1986

[p. 15]

Hugh Hefner en Shannon Tweed, ‘Playmate 1982’
abc

Het Playboy-imperium en de strijd om de schaamheuvel
Hugh Hefners fixatie op details

Bunny. The Real Story of Playboy door Russell Miller Uitgever: Corgi Books, 391 p. Importeur: Van Ditmar, f 19,20

Ad van Iterson

In de jaren zeventig van deze eeuw werden ‘The Pubic Wars’ uitgevochten. Niet zo bloedig als de Punische oorlogen, wel zo spannend. De strijdende partijen waren ‘girlie magazines’: Playboy, Penthouse en ook Oui, Gallery, Genesis, Coq en Hustler.

‘The Pubic Wars’ braken uit in februari 1970. Bob Guccione, een flamboyant persoon, met het hemd open tot op de buik en half verscholen in de borstharen een gouden penis aan een dikke, gouden ketting, was een halfjaar tevoren een opzienbarende campagne begonnen. In de New York Times; de Chicago Tribune en de Los Angeles Times verschenen advertenties over de hele pagina met het beroemde Playboy Bunny-logo, het konijntje-met-strikje, in het vizier van een geweer. Daaronder: ‘We're going rabbit hunting.’

In het hoofdkantoor van Playboy in Chicago was men nauwelijks onder de indruk van deze oorlogsverklaring. Het machtige Playboy, met een oplage van vier en een half miljoen, had ze wel vaker zien komen, de belagers. Maar na een paar nummers was elk van die imitators weer mooi verdwenen, zonder dat er enige strijd met hen was geleverd. Nugget, Dude, Swank, Gent, Rogue, Fury, Caper, Cavalcade, Gay Blade, Scamp - over een paar maanden kon Penthouse aan dit trieste rijtje worden toegevoegd. Een kwestie van negeren en afwachten.

Maar in het februarinummer loste Guccione een schot dat het konijn hoog deed opspringen. Hij had besloten dat Penthouse het eerste mannenblad in de Verenigde Staten zou worden dat onverholen (vrouwelijk) schaamhaar ging laten zien. Dit ‘going pubic’ was niet zonder risico's: op het toneel kon het (Oh! Calcutta!), in de film kon het (Woodstock), maar in de ‘skin magazines’ was het nog steeds taboe. Met het tonen van schaamhaar overschreed men de grens tussen erotische fotografie en pornografie.

De regerende Miss Holland viel de eer te beurt dit grensoverschrijdende karwei te mogen klaren. Bij Playboy waren de meesten het erover eens: Guccione was te ver gegaan. Het wachten was nu op zijn arrestatie. Maar er gebeurde niets. En twee maanden later flikte Penthouse het weer: een foto van een meisje met, zoals Russell Miller het uidrukte, een kroezelige bos schaamhaar. Opnieuw gebeurde er niets - behalve dan dat de hele oplage van een half miljoen uitverkocht raakte.

Hugh Hefner, de man die Playboy had grootgemaakt, vond het goedkope pornografische rotzooi en was niet van plan Penthouse in dezen te volgen. Vijf maanden later - de oplage van Penthouse was inmiddels gestegen tot anderhalf miljoen - ging ook Playboy op de schaamhaartoer. ‘The Pubic Wars’ waren een feit.

Weldra mengden zich ook anderen in de slag om de schaamheuvel. Medestanders soms, zoals in het blad Oui, door Playboy op de markt gebracht om het eveneens Europees getinte Penthouse een gevoelige klap toe te brengen. Maar meestal waren het derden, zoals Genesis, dat twee uitklapbare foto's bood, of - later - het bekende Hustler, een blad voor macho's met bierbuiken, aldus Miller, een blad dat het gynaecologenperspectief hanteert. In de strijd tussen de grote twee, Hefner en Guccione, was het steeds deze laatste die een stapje verder ging, waarna er voor de eerste niets anders op zat te volgen. Zo verloren de eens zo onschuldige meisjes in Playboy hun onschuld: maand voor maand een stukje. Hun houding werd steeds nonchalanter, de knieën gingen steeds verder van elkaar. Onder fotografen kwam het begrip ‘beaver shot’ in zwang.

Hugh Hefner
abc

Op het moment dat Guccione links en rechts begon te vertellen dat Penthouse spoedig wel eens ‘pink’ zou kunnen gaan, hadden bij Playboy al een paar fotografen ontslag genomen. ‘I wanted to shoot beautiful pictures of beautiful women,’ verklaarde er een.

Het einde van ‘The Pubic Wars’ kwam, toen Playboy op de omslag een foto van een meisje in een bioscoop bracht, dat met wijd gespreide benen onmiskenbaar zat te masturberen, terwijl ze naar een of andere schuine film zat te kijken. Newsweek schreef dat het meisje waarschijnlijk op zoek was naar een gevallen brokje popcorn, maar de meeste kranten waren geschokt. De adverteerders ook. En het meest van al de Playboy-medewerkers zelf.

Kitschpaleis

Tot opluchting van iedereen stuurde Hugh Hefner een memo rond dat Playboy zich uit de strijd terugtrok. De eigentijdse man was geïnteresseerd in een heleboel zaken - niet alleen seks - en het was altijd de kracht van Playboy geweest deze hele scala aan interesses te bestrijken.

In het begin van de jaren zeventig klom de oplage van Playboy tot boven de zeven miljoen; daarna ging het langzaam omlaag tot de dikke vier miljoen die het blad nu heeft. Hebben ‘The Pubic Wars’ dat teweeggebracht? Niet alleen. In Bunny, volgens de ondertitel het échte verhaal van Playboy, beschrijft de Engelse journalist Russell Miller een aantal andere oorzaken van de neergang. De drugskwestie, bijvoorbeeld. Hefners naam stond nog hoog op de lijst van vijanden, die ten tijde van de regering-Nixon werd opgesteld. Menige ambitieuze politicus en aanklager aasde op een mooie kans om toe te slaan. Bobbie Arnstein, Hefners rechterhand, werd er het slachtoffer van. Zij woonde al meer dan tien jaar in Playboy Mansion en voelde zich tegenover al die negentienjarige playmates die in Hefners marmeren en eikehouten kitschpaleis rondfladderden, een oude vrouw. Ze wist dat er op het initiatienummertje nooit meer een tweede vrijpartij met Hefner zou volgen, maar haar liefde voor hem bleef onverminderd. Net als Hefner zat ze in een cyclus van pep- en slaapmiddelen. Onder verdenking van medeplichtigheid aan het verspreiden van een half pond cocaïne werd ze gearresteerd. Ze was onschuldig, maar werd veroordeeld tot vijftien jaar voorwaardelijk en negentig dagen psychiatrisch onderzoek. Ze pleegde zelfmoord, vijfendertig jaar oud. Gevolg voor Playboy: ‘widespread negative publicity.’

Bunny is een boeiend, goed geschreven verslag van de opkomst, bloei en neergang van het Playboy-imperium. Dat levert een bonte stoet op van redacteuren (zoals de naar de grote socioloog vernoemde Auguste Comte Spectorsky, die wapperend met dollarbiljetten de literatuur wist binnen te lokken), ingezondenbrievenschrijvers (‘Wow! Miss October was really the most!’), oliesjeiks in Londen (die in de plaatselijke Playboy Club zoveel vergokten dat het concern er jarenlang zijn verliezen mee kon dekken), en, natuurlijk, Bunnies (de bewoners van die Playboy Clubs, die altijd nauwkeurig erop moesten toezien dat hun konijnestaart wit en donzig bleef).

Maar het boek laat zich ook lezen als een biografie van Hugh Hefner, de ‘King of the Status Drop-Outs’, zoals Tom Wolfe hem treffend noemde. ‘Hef’ is niet alleen de belangrijkste persoon in het verhaal, maar ook - met Bobbie Arnstein - de enige echt interessante. Zijn eerste vijfentwintig jaren passen keurig in een bekend patroon: beschermd opgevoed in een methodistengezin ergens in Nebraska, dromerig op school, verlegen tegenover meisjes, trouwt met medestudente Millie, krijgt baantje, stapt over op ander baantje, wordt vader en denkt: is dat alles? Maar als zijn blad aanslaat en hem rijkdom en weelde brengt, krijgen zijn latente eigenaardigheden de kans uit te kristalliseren.

Hij slaapt tot vier uur in de middag, om mee te beginnen. Hij komt nauwelijks

[p. 16]

meer buiten de deur van zijn Playboy Mansion. En waarom zou hij ook? ‘There is no place in the world I would rather take a vacation than right here,’ zegt hij. Er is geen reden om ergens naar toe te gaan als het allemaal op jou af komt. Alle vrienden die hij heeft, komen naar zijn feesten; alle vrouwen die hij wil, komen naar zijn bed. Miller spreekt van het bed, want het schijnt wereldberoemd te zijn. Het bed, dan, is rond en heeft een middellijn van tweeënhalve meter. Het kan roteren en vibreren. Drie videocamera's, aangesloten op zes schermen, registreren wat Hefners verliefdheid - want hij raakt echt verliefd op al die Playmates en Bunnies - vermag. Hef haalt van alles uit met deze blonde en ronde boerendochters, maar niet voordat hij ze met Johnson's Baby Oil heeft ingesmeerd. Hij plaatst enorme bestellingen voor voordeelflessen en het komt vaak voor dat zijn personeel hem door de Mansion ziet rondlopen met een fles nonchalant uit zijn zak stekend. Terwijl Playboy de lezer vertelt welke kleren hij als ‘man-about-town’ moet dragen en welke wijn hij bij welke maaltijd moet nemen, loopt Hef rond in zijn pyjama en drinkt alleen Pepsi bij zijn gebraden kippetje.

Geen moment van dit fascinerende leven mag in de vergetelheid raken - de videocamera's wezen daar al op. Gelukkig is Hefner al vroeg begonnen met een logboek, waarin hij gegevens noteerde van alle meisjes waarmee hij naar bed ging: datum, naam, plaats, beroep. In de kolom bestemd voor algemene opmerkingen schreef Hefner dan kwalificaties als: ‘Good at BJs’, BJ zijnde een afkorting van blow-job. Zijn verzamelde aantekeningenboekjes, ingebonden in 350 delen, beslaan een hele kamer in de Mansion.

‘Hef's very detail oriented,’ zei een van zijn medewerkers.

Vroeger stond er geen komma in Playboy zonder Hefners goedkeuring. De laatste jaren echter bemoeide hij zich alleen nog met de omslag, de tekeningen en de Playmates. Hij zei dat hij wel iets belangrijkers had te doen dan werken: leven. En wee degene die waagde hem op dat punt of welk ander punt ook tegen te spreken.

De enige die niet bang was te zeggen waar het op stond, was zijn dochter Christie. Zij is nu president-directeur van Playboy Enterprise Inc.

■