Vrij Nederland. Boekenbijlage 1985



[pagina 23]
Rutger Kopland Vervolg van pagina 14 land een principe toe dat hij ook al eerder gebruikte, bijvoorbeeld in een gedicht dat opent met een Huis waarin de Stilstaande Tijd het hoogtij van de liefde lijkt de vieren: tussen twee coupletten die de illusie vertolken staat een couplet tussen haakjes dat de vermaledijde werkelijkheid meldt, zoals een stem van het geweten. In deze bundel vertelt die stem het tussen gedachtenstreepjes:
I Alsof het huis er niet meer is - als een kind huilde, ze nam het op en vleide het tegen haar huid, en neuriede en kreunde, haar hele lichaam wist hoe dat moest, hoe het stil moest worden. Dan was het kind stil - zo vanzelf omgeeft het ons, wij zijn het vergeten, hoe het ons opnam uit regen en wind.
Il Alsof het huis er niet meer is - toen hij stierf, hij is gaan liggen in deze kamer, in dit bed, hier heeft hij geluisterd naar het neuriën en kreunen van dit huis, dezelfde geluiden die ook wij horen, nu nog. Toen werd het huis stil - zo vanzelf laat het ons los tenslotte, geeft het ons terug, zijn wij vergeten in regen en wind. In het begin van de bundel valt het woord vanzelfsprekend, het wordt door waarom een open vraag. Aan het slot keert het terug als een gone with the wind; verdwijnpunt en daarna lijken samen te vallen, de kringloop van leven en dood, jeugd, ouderdom lijkt gesloten. Maar de inzet is nog steeds het alsof, die spanning is nog niet geweken. ■