De Vorsterman Bijbel

§ Dat .ij. Capittel.

1

INde tweeden iaer des rijcs van Nabuchodonosor, heeft Nabuchodonosor gesien eenen droom, ⁺ ende sinen gheest is zeer veruaert geweest, ende den droom is van hem geuloden.

+ A

2

Ende die coninc heeft hieromme geboden, datmen soude tsamen roepen die swarte constenaers waerseggers ende tooueraers ende die Caldeeuschen, dat si den Coninck souden te kennen geuen zijn droomen, Ende als si gecomen waren, stonden si voor den coninc,

3

Ende die coninc heeft gesproken tot hen, Ic hebbe gesien eenen droom, ende ic ben verstoort van gedachten, ende ic en weet niet wat ic heb gesien.

4

Ende die Caldeeuschen hebben gesproken tot den coninc in Syrische sprake, Die coninc leue inder eewicheyt, Segt den droom uwen knechten, ende wi sullen v den droom beduyden.

5

Ende die Coninc heeft gesproken tot den Caldeeuschen, Het woort is van mi wech gescheyden, Ten si dat ghi mi te kennen geeft den droom, ende vertelt zijn beteekenisse, soo sult ghi vergaen, ende uwen huysen sullen worden gemeyn.

6

Ende ist dat ghi den droom mi verclaert ende zijn beteekenisse, loon, giften, ende eere zeer groot suldi van mi ontfaen, Hieromme geeft mi te kennen den droom, ende zijn beteekenisse,

7

⁺Ende ten tweeden hebben si geantwoort, ende hebben gesproken, Die coninc segge sinen knechten den droom, ende wi sullen verclaren zijn bedietsel,

+ B

8

Die coninc heeft gesproken, ende seide, Sekerlijc ic kenne, dat ghi den tijt vertrect, wel wetende, dattet woort van mi gegaen is,

9

Hierom ist dat sake dan dat ghi mi den droom niet en openbaert, so hebdi alle een oordeel, dat ghi een valsche bedietsel, ende vol bedrochs hebt tsamen gemaect, dat ghi mi soudt spreken, tot dat den tijt wech soude zijn gheghaen.

Segt mi dan den droom, op dat ick weten mach, dat ghi oock spreect, zijn warachtige bedietselen.

10

Hierom antwoordeden die Caldeeusce den coninc, ende seiden tot hem, O Coninc daer en is geen mensce opter aerden die v woort soude mogen volbrengen Noch ooc niemant vanden coningen groot ende machtich en onderuraecht alsulcken woort van enigen swarte constenaer waersegger oft Caldeeusce,

11

Want dwoort, heer coninc dwelc ghi vraecht, is zeer swaer, Ende men en sal niemant vinden, diet sal connen te kennen gheuen int aensichte des Conincs, wtgenomen alleen die ^* goden) der welcker verkeeringe niet en is

* the. Engel

[p. S8v]

met den menschen.

12

Dwelc alst die coninc ghehoort heeft, heeft hi in grooter gramscap ende raserie geboden, dat alle die wisen van Babilonien souden worden gedoot.

13

Ende als dit vonnisse wtgegaen was, werden die wise gedoot, Ende Daniel met sinen gesellen werden ooc gesocht, dat si souden steruen.

14

Ende doen vraechde Daniel van Arioch ^* den prince des ridderscaps des conincs,) die wtgegaen was om te dooden die wise van Babilonien, na ^* die wet ende die vonnisse),

* the. des conincs hoefmeestere

* the. tgebot ende vonnisse.

15

Ende hi heeft geuraecht dengenen die ontfanghen hadde, die macht vanden coninc, Om wat saken wille alsodanige wreede vonnisse wtgegaen was, vanden aensichte des conincks, Doen Arioch Daniel die saken te kennen gegeuen hadde,

16

So is Daniel ingeghaen, ende heeft den coninc ghebeden, dat hi hem wilde geuen tijt, om die wtlegginge den coninc te kennen te geuen,

17

Ende ^* hi) is ingegaen tot sinen huise ende hi heeft Hananias Misael ende Azarias, sinen gesellen te kennen gegeuen die sware sake,

* th. Daniel.

18

op dat si souden soecken ontfermherticheyt, vanden aensichte des HEREN des hemels, van deser verholentheit, ende dat si niet en souden gedoot worden, Daniel ende zijn gesellen metten anderen wisen van Babilonien,

19

Doen is des nachts Daniel geopenbaert die verholentheyt door een ghesichte, Ende Daniel heeft gebenedijt den HEERE des hemels,

20

ende seggende heeft hi gesproken. Die naem des HEREN si gebenedijt van eewicheyt tot inder eewicheit, want wijsheyt ende starcheyt zijn sine,

21

Ende hi verandert die tijden ende die iaeren, Hi stelt in die ^* rijcken, ende hi setse ouer) Hi geeft wijsheyt den wijsen, ende const den genen die geleertheyt verstaen.

* h. coningen ende hi set die coninghen weder af.

22

Hi openbaert die diepe, ende die verborgen dingen, ende hi kentse die in duysternisse staen, ende tlichte is met hem.

23

V belide ic o onser vaderen God ende v loue ic, dat ghi hebt mi gegeuen wijsheyt ende cloecheyt, ende hebt mi nv gheopenbaert, dat wi v hebben gebeden, want des conincs woort hebdi ons geopenbaert.

24

⁺Na desen is Daniel ingegaen tot Arioch, den welcken die coninc gestelt hadde, om die wijse van Babilonien te dooden, ende aldus heeft hi tot hem gesproken, En verdoet niet die wise van Babilonien, Leyt mi int aenschouwen vanden coninc, ende ic sal den coninc vertellen dat bedietsel.

+ D

25

Arioch heeft doen ter stont haesteliken Daniel ingeleyt tot den coninc, ende hi heeft hem gheseyt, Ic heb eenen mensche geuonden, vanden ^* ouergeuoerde) kinderen van Iuda, die den coninc dat bedietsel vercondigen sal.

* the. geuangenen

26

Ende die coninc heeft geantwoort, ende seyde tot Daniel wiens naem was Balthasar, Meyndi ooc [kolom] dat ghi waerachtelijc mi sult te kennen geuen den droom, dien ic gesien heb, ende zijn bedietsel?

27

Ende Daniel heeft geantwoort voor den coninc, Die verholentheyt daer die coninc na vraget, Die wise, die waerseggers ende die tooueraers, en connens den coninc niet verclaren,

28

Maer daer is een God inden hemel, die openbaert die heimelicheden, die heuet v te kennen gegeuen, o coninc Nabuchodonosor, dingen die gescieden sullen in die laetste dagen, Vwen droom ende die visioenen ws hoofts, in uwe slaepcamer zijn aldusdanich.

29

O coninc ghi hebt beghonste te peysen op uwe bedde, wat daer soude gescieden na dezen tijt. Ende die daer openbaert die verholentheden, heeft v geopenbaert, wat dingen datter toecomende zijn,

30

Ende niet in die wijsheyt die in mi meer is, dan in alle die andere leuende, ⁺ is in dese verborgentheyt geopenbaert, Maer om dat den coninc dat bedietsel soude worden geopenbaert, ende dat ghi soudt weten die gedachten uwer herten.

+ E

31

Ghi coninc saghet, Ende siet, een zeer groot beelt, Ende dat beelt groot ende hooch van maecsele, stont tegen v, Ende zijn aensicht was zeer vreeselijck,

32

Van desen beelde was dat hooft, vanden alderbesten goude, Ende die borste ende die armen van siluer, Maer sinen buyc ende zijn dgien waren van metalen,

33

ende zijn schenen van ysere, der voeten een deel was yseren, een deel gebacken van aerden.

34

Also saechdijt totter tijt toe, dattet afghesneden was eenen steen ^* vanden berge) sonder handen, ende heeft geslagen dat beelt aen zijn yseren ende gebacken aerden voeten, ende heeftse gebroken

* ten is niet int hebree.

35

Ende doen zijn tsamen te niet gebroken dyser, dat scharf, dat metael, dat siluer, ende dat gout, Ende si zijn alle geworden, als een stof des somer schueren, die tsamen wech vliegen metten winde, datmen gheen plaetse daer af en vint.

Ende die steen die dat beelt geslagen hadde is geworden eenen grooten berch, ende heeft veruult dat geheel aertrijc,

36

Dit is den droom, Sijn beteekinghe, sullen wi ooc seggen, Heere coninc voor uwe tegenwoordicheit.

37

Ghi zijt coninc der coningen, Ende God des hemels heeft v gegeuen een conincrijc, starcheit, ende mogentheit, ende heerlicheit,

38

Ende alle tghene, daer die kinderen der menschen in woonen, die dieren des velts, ende de vogelen des hemels heeft hi ooc gegeuen in uwen handen, ende onder uwe heerschapie heeft hi alle dinck gestelt, Hierom sidy dat hooft van goude.

39

Ende na v sal comen een rijc minder dan v rijck, dat sal zijn silueren, Ende dat derde rijck sal zijn metalen, dat heerscappie sal hebben ouer alle aertrijck.

40

Ende dat vierde rijck sal zijn als yseren, Ende gelijc dat

[p. T1r]

yser mindert ende ^* tempt alle dinck,) soo salt ooc alle dese verderuen ende ^* verstroeyen)

* the. krenct ende ghelijck yser alle dinc breect

* the. breken

41

Ende want ghi gesien hebt het een deel der voeten ende der teenen van gebacken aerde, ende van ysere, so sal dat rijc ghedeylt zijn, dwelck nochtans wt spruyten sal, wt den genen dat wtgetrocken wort metter aerden, een wortel des ysers, Dat tweede dat ghi gesien hebt, het yser gemenget metten scharueren vanden slike,

42

ende die teenen der voeten, eens deels van yseren, ende eens deels van gebacken aerde, Eens deels sal dat rijc zijn vast, ende eens deels gebroken,

43

Ende dat ghi gesien hebt het yser gemenget met scarueren des slijcs, sullen si tsamen vereenigen met des menscen zade, maer si en sullen niet tsamen vast houden, gelijc dat yser niet gemenget en wort met den scarueren. ⁺

+ Gene. iiii.

44

⁺Maer inden tijt van dien rijcken, so sal die Godt des hemels verwecken een rijcke dat inder eewicheyt niet en sal verdoruen worden, ende zijn conincrijc en sal niet gegeuen worden anderen volcke, het sal vernielen ende te niete doen alle dese rijcken, ende het sal staen inder eewicheyt,

+ F

45

Dat tweede dat ghi hebt gesien dat vanden berge is afgesneden eenen steen sonder handen, ende heeft instucken gebroken dat scarf, ende dat siluer ende dat gout, Die groote God heeft hier mede den coninc dingen getoont die welcke noch toecomende zijn, Ende desen droom is waer, ende dat wtleggen is ^* getrouwich)

* h. geloouelijck.

46

Doen viel die coninc Nabuchodonosor op zijn aensichte neder, ende heeft Daniel aengebeden, ende heeft beuolen, datmen hem ^* offerhande soude doen, ende branden die offerhanden)

* the. spijsoffer ende soeten ruec soude offeren

47

Ende die coninc ^* sprekende) tot Daniel, heuet geseyt, Voorwaer, v God is een God der goden, ⁺ ende een Heere der coningen, die openbaert die verborgentheden, want ghi hebt mogen ontsluyten dese verholentheyt,

* h. antwoordende.

+ G

48

Ende die coninc heeft doen Daniel zeer hooch verheffen, ende heeft hem gegeuen zeer vele ende groote gauen. Ende heeft hem gestelt prince te zijn ouer alle die lantscappen van Babilonien, ende prouoest, ende meester ouer alle die wijsen van Babilonien.

49

Ende Daniel heeft begeert vanden coninc, ende heeft gestelt ouer die wercken der lantschappen van Babilonien Sidrach, Misach, Abdenago, Maer Daniel ^* die was in die dueren des conincs.)

* th. bleef byden coninc int hof

§ Van dat ghehouwen beelt dwelcke die coninc gheboot aengebeden te wordene dwelcke die kinderen niet willende aenbidden, werden inden houen geworpen.