De Vorsterman Bijbel

§ Dat .xxiiij. Capittel.

1

⁺ABraham was out ende wel bedaecht, ende die HEERE hadde hem gebenedijt in allen,

+ A

2

ende sprack tot sinen outsten knecht zijns huys, die ouer alle zijn ghoet was, legget uwe hant onder mijn dgye,

3

dat ic v late sweeren, biden HEERE den Godt des hemels ende der aerden, dat ghi minen sone, gheen wijf en neemt, vanden dochteren der Cananiten, onder den welcken ic woone,

4

maer dat ghi trect in mijns vaders lant ende tot minen maechschap, ende nemet minen sone Ysaac een wijf.

5

Die knecht seyde, Hoe? en oft dat wijf mi niet volghen en wilde in dit landt, soude ic dan uwen sone weder brenghen in ghene landt, daer ghi wt ghetrocken zijt?

6

⁺Abraham seyde tot hem, Wacht v daer voor, dat ghi minen sone niet weder en brenget in dat lant

+ B

7

Die HEERE die God des hemels, die mi van mijns vaders huyse ghenomen heeft ende vanden lande mijnder gheboorten, die mi geseyt heeft, ende oock ghesworen, ende ghesproken, dit lant sal ick uwen zade gheuen, die sal sinen Enghel voor v henen seynden, dat ghi aldaer minen sone een wijf neemt,

8

Maer ist dat v dat wijf niet volgen en wille, soo sidy des eedts los, alleene, dat ghi minen sone niet derwaerts en leydet,

9

Doen leyde die knecht zijn handt, onder die dgye zijns heeren Abrahams, ende swoer hem dat te onderhouden, dat woort dat daer ghesproken was.

10

Ende aldus nam die knecht thien kemelen vanden kemelen zijns heeren, ende trock henen, ende droech met hem van alderley goeden zijns heeren, ende maecte hem op, ende trock te Mesopotamien tot der stadt Nachor,

11

Daer dede hi die kemelen hen nedere leggen, buyten voor die stadt, by eenen water putte, tsauonts tot dier tijt, als die vrouwen pleghen wt te gaen, ende water te puttet, ende sprack ^* totten HEERE biddende.)

* ten is niet int hebree.

12

HEERE ghi Godt mijns heeren Abrahams, coemt mi huyden te gemoet, ende doet

[p. b2v]

bermherticheyt aen minen heere Abraham

13

Siet, ick stae hier bi der fonteynen des waters, ende der luyden dochteren van deser stadt sullen wt comen, om water te scheppen,

14

wanneer nv een deerne coemt, daer ick toe spreke neyghet v cruycke, ende laet mi drincken ende si sal segghen, Drinct, ick sal uwen kemelen oock te drincken geuen, Dat si die gene is, die ghi uwen dienaere Ysaac bereydt hebbet, Ende dat ick aen die selue bekenne, dat ghi bermherticheyt aen minen heere gedaen hebbet.

15

Ende eer hi wt ghesproken hadde, Siet doen quam daer wt Rebecca Bathuels dochter, die een sone van Melca was, die welcke Nachors Abrahams broeders wijf was, ende droech een cruyke op haer schouderen,

16

ende si was een zeer schoon deerne van aensichte, noch maecht, ende gheenen man en hadde si bekent, die ghinck neder totter fonteynen, ende hadde die cruyck gheuult, ende keerde wederomme,

17

⁺Doen liep haer die knecht te gemoete, ende seyde, Laet mi een luttel waters wt uwer cruycken drincken,

+ C

18

Ende si sprack, Drinct mijn heere, ende haestelijck liet si die cruycke neder op haer handen, ende ghaf hem te drincken,

19

Ende doen si hem te drincken gegheuen hadde, seyde si, Ick sal uwen kemelen water scheppen, tot dat si al ghedrenct zijn,

20

Ende si haeste haer, ende goot die cruyck wt inden back, ende liep totter fonteynen, om te scheppen, ende gaft allen sinen kemelen.

21

Maer die man merctese, stille swigende willende weten, oft die HEERE zijn reyse hadde wel laten gheraken, oft niet,

22

Als nv die kemelen alle ghedroncken hadden, nam hi een ghulden voorhoofts spansel twee sikels swaer, ⁺ ende twee armringen aen haer handen, thien sikel gouts swaer,

+ Eenen gouden Sickel is .x. oordt ghuldens, dats .ij. guldens ende eenen haluen dattet tsamen .xxx. guldens is weert gheweest.

23

ende seyde, Mijn dochter, wien ghaedy aen, segget mi doch? Hebben wi oock plaetse in ws vaders huys te herbergen?

24

Sy sprac tot hem, Ic ben Bathuels dochter, des soons Melca dien si Nachor baerde,

25

Ende noch seyde si tot hem, Daer is oock veel kafs ende hoys by ons, ende plaetsen ghenoech te herberghen.

26

Doen booch hem die man neder, ende badt den HEERE,

27

ende sprack, ghelouet si die HEERE, die God mijns heeren Abraham, die zijn barmherticheyt ende zijn waerheyt niet onttrocken en heeft, aen minen heere, want die HEERE heeft mi ten weghe gheleyt, tot mijns heeren broeders huys,

28

ende die deerne liep, ende bootschaptet al in haers [kolom] moeders huys al dat si ghehoort hadde,

29

ende Rebecca had eenen broeder, die hiet Laban.

⁺ Ende Laban liep daer buyten biden man aender fonteynen,

+ D

30

ende als hi sach dat voorhooftspansel, ende die armringhen aen zijns susters handen, ende hoorde die woorden, Rebecca zijnder suster, dat si seyde, alsoo heuet mi die man gheseyt, soo quam hi tot den man, ende siet, hy stont byden kemelen aen die fonteyne,

31

ende seyde, Coemt hier binnen ghi ghebenedide des HEEREN, waerom stady daer buyten? Ick hebbe v dat huys gheruymt, ende voor den kemelen plaetse ghemaect,

32

alsoo bracht hi den man int huys ende ontoomde die kemelen, ende ghaf hen stroo, ende voeder, ende water te wasschen der kemelen voeten, ende der mannen die met hen waren,

33

ende men settede hen broot voor in sinen aenschouwen.

Maer die knecht sprack, ick en wille niet eten, tot dat ick eerst mijn saken ^* ghesproken) hebbe, Si antwoorden, segghet wech,

* th. verworuen.

34

Hi seyde, Ick ben Abrahams knecht,

35

ende die HEERE heeft mijnen heere rijckelijck ghebenedijt, ende is groot gheworden, ende heeft hem schapen ende ossen, siluere, ende ghout, knechten ende maerten, kemelen ende ezelen ghegheuen,

36

daer toe heeft ooc Sara mijns heeren wijf eenen sone ghebaert mijnen heere, in zijn oude daghen, dien heeft hi ghegheuen alle wat hi heeft ghehadt.

37

Ende mijn heere heeft ^* mi beswooren,) seggende, ghi en sult minen sone gheen wijf nemen vanden dochteren der Cananiten, inder welcker lant ick woone,

* the. eenen eedt van mi ghenomen

38

maer trect henen tot in mijns vaders huys, ende tot mijnen gheslachte, aldaer neemt mijnen sone een wijf,

39

Maer ick seyde tot minen heere Hoe? en oft mi dat wijf niet volghen en wilde,

40

Doen sprac hi tot mi, Die HEERE daer ick voor wandele sal sinen engel met v seynden, ⁺ ende uwen wech voorspoedich maken, dat ghi minen sone een wijf neemt van mijn maesschape, ende van mijns vaders huyse,

+ E

41

dan sult ghi mijns eedts ontslegen zijn, als ghy tot mijnen maechschappe comet, en geuen si v niet, soo suldt ghy mijns eedts ontsleghen zijn.

42

Alsoo quam ick huyden ter fonteynen, ende seyde HEERE God mijns heeren Abrahams, hebdt ghi minen wech voorspoedich ghemaect, daer ick lancs gereyst ben,

43

Siet so stae ick hier bider waterfonteynen, wanneer nv een maecht wt coemt, om water te

[p. b3r]

scheppene, ende ick tot haer segghe, Gheuet mi een luttel waters te drincken wt uwer cruycken,

44

ende die mi segghen sal, Drinct ghi, ick salt uwen kemelen oock scheppen, dat si dat wijf si, die die HEERE mijns heeren sone bereyt heeft.

45

Eer ick alsulcke woorden gheeynt hadde, al swijghende in mijnder herten, siet, doen quam Rebecca daer wt met eender cruycken op haer schouderen, ende ghinck neder totter fonteynen, ende schiep water, Ende ick seyde tot haer, Gheeft mi een weynich te drincken,

46

ende si nam haestelijcken die cruycke van haer schouderen, ende sprack, Drinct ghi, ende uwe kemelen sal ick oock te drincken gheuen. Also dranck ick, ende si drencte die kemelen,

47

ende ick vraechde haer, ende sprac, Wiens dochter sidy? Si antwoorde, Ick ben Bathuels dochter, des soons Nachor, die hem Melca ghebaert heeft.

Doen leyde ick een voorspansel aen haer aensicht, ende armringhen aen haer handen,

48

⁺ ende buychde mi, ende aenbadt den HEERE, ende loefde den God mijns heeren Abraham, die mi ten rechten weghe gheuoert heeft, dat ick mijns heeren broeders dochter nemen soude tot eenen wijue, voor mijns heeren sone.

+ F

49

Hierom oft ghi barmherticheyt oft waerheyt doet met minen heere, so segghet mi, ende oft v anders ghenoecht, so segghet mi oock, op dat ick wende ter rechter oft ter slincker siden.

50

Doen antwoorde Laban ende Bathuel, ende spraken, Vanden HEERE, is dat wt ghegaen, daer omme en connen wi niet teghen v ghesegghen buyten sinen wille, noch quaet, noch goet,

51

Siet, daer is Rebecca voor v, neemtse, trect henen, dat si ws heeren soons wijf si, also die HERE ghesproken heeft.

52

Als Abrahams knecht dese woorden hoorde, nijchde hi, ende aenbadt den HERE totter aerden,

53

ende brocht voort silueren ende gulden cleynoodien, ende cleederen, ende ghafse Rebecca voor een ghaue, Ende haeren broederen, ende der moeder ghaf hi oock ^* ghiften,)

* the. cruyt.

54

Doen adt ende dranck hi metten mannen die met hem waren, ende bleuen aldaer ouer nacht.

Des morghens stont hi op, ende sprack, Laet mi reysen tot mijnen heere,

55

Maer haere broeder, ende haer moeder spraken, Laet die deerne ten minsten noch thien daghen bi ons blijuen, daer na suldy reysen,

56

Doen antwoorde hi hen, En wilt mi niet houden, [kolom] want die HEERE heeft mi ten rechten weghe ghebrocht, laet mi dat ick tot minen heere reyse,

57

Doen spraken si, laet ons die deerne roepen, ende vraghen wat si daer toe seyt,

58

Ende si riepen Rebecca, ende spraken tot haer, Wildy met desen man reysen? Si antwoorde, Ia, ic wil met hem.

59

⁺Also lieten si Rebecca haer suster reysen met haerder voesteren, met Abrahams knechte, ende sinen gheselschappe.

+ G

60

Ende si baden God om voorspoet voor haer suster, ende spraken tot haer, Ghi zijt onse suster, ghi moet wassen in veel duysent duysenden, ende uwe zaet besitte die poorten zijnder vianden.

61

Aldus bereyde haer Rebecca met haeren deernen, ende ghinck sitten op die kemele, ende si volchde die mannen, Ende die knecht reysde henen met haeste tot sinen heere.

62

Ysaac wandelde ouer den wech, die leyde aen der fonteynen des leuenden ende sienden, want hi woonde int Zuyden lant,

63

ende was wt ghegaen om te bedenckene inden velde aenden auont, Als hi zijn ooghen ophief, ende sach op, so sach hi datter kemelen quamen,

64

ende Rebecca als si sach Ysaac, is si afgheclommen vanden kemele,

65

ende sprack totten knecht, wie is die man, die ons teghen coemt opten velde? Die knecht sprack, Dat is mijn heere, Doen nam si haeren mantel, ende bedecte haer.

66

Ende die knecht vertelde Ysaac alle saken die hi ghedaen hadde.

67

Doen brachtse Ysaac in die wooninghe zijns moeders Sara, ende hi nam Rebecca tot eenen wijue, ende hadse so zeer lief, dat hi verminderde den rouwe, die hem ghecomen was door die doot van zijnder moeder.

§ Hoe Abraham na der doot Vare. Kethuram tot een huysvrouwe nam ende aen haer kinderen wan ende van Ismaels geslachte, ende Rebecca baert Esau ende Iacob. Ende Esau vercoopt zijn eerste gheboorte.