Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Zwijndrecht.

Groote Lint.

De ned. herv. kerk, in 1912 afgebrand, was een baksteenen kruiskerk (XV, vernieuwd 1837) met ondiepe dwarsarmen, en driezijdig gesloten choor en westtoren (XIII, met spits van 1846). In het choor eene piscina in spitsbogige nis. Inwendig: houten gewelf en, in den toren, een steenen tongewelf. De kerk bezat:

Gesneden preekstoel met doophek (1663).

Heerenbank (± 1675) als de preekstoel.

Zerken van 1547 en 1647.

Zilveren beker (1678).

Klok (gescheurd) met medaillons, gegoten in 1529 door Jan van den Gheyn.

Ankers aan het huis E 21.

[p. 411]

Heer-Oudelandsambacht.

De thans ned. herv. kerk, baksteenbouw, door een sloot omringd, bestaat uit een schip (XV d, bijgewerkt in 1790 en 1839), met driezijdige choorsluiting, aangebouwd portaal en consistoriekamer. Top van den westgevel vernieuwd. Houten gewelf met schinkels, waarin gesneden rosetten, en met versierde muurstijlen op consoles (XV d). Op den westmuur een torentje. De kerk bezit:

Preekstoel (1690) op doopvont (XV).

Priesterzerk (1520).

Klok, gegoten in 1606 door Arnolt van Putten.

Kijfhoek.

De thans ned. herv. kerk bestaat uit een baksteenen schip, inwendig gewijzigd XVII, welks westtravee nog groot-formaat steenen (XIII) vertoont, en een driezijdig gesloten choor (XV). In den westmuur een thans gedichte, halfrond gesloten ingang en een steentje met opschrift Houten tongewelf in het choor. Torentje op het dak. De kerk bezit:

Preekstoel (XVII b), staande op den voet van een doopvont (XV), waarvan de kuip in een naburige boerderij als trog dienst doet

Vijf zerken (1624-1677).

Klok, gegoten in 1612 door Evert Vos te Geertruidenberg.

In 1896 zijn de grondslagen van het ± 1425 hierheen overgebrachte augustijnenklooster eemstein opgegraven. Eenige toen gevonden voorwerpen worden bewaard in het museum Oud-Dordrecht te Dordrecht (Catalogus, uitgave 1905, N^o. 118).

Boerderij G 11. In den geveltop een steen (1799).

Aan een andere boerderij, fragment van een voluut en

[p. 412]

ankers (XVII A). In een hierbijstaand schuurtje zijn drie haardsteenen (1605) ingemetseld.

Zwijndrecht.

Het heemraadshuis van de Zwijndrechtsche Waard bevat:

Bodeteeken (XVIII).

Verzameling geslepen en gegraveerde kristallen bekers, o a. van 1729, 1733, 1736, 1738 (twee), 1741, 1749, ± 1750, 1753, 1758, 1764 enz.

Gegraveerden hensbeker (1758).

Wapenboek, aangelegd 1737 en tot heden bijgehouden.

Het raadhuis (modern) bewaart een bodeteeken (XVIII), van Groote-Lint.

De ned. herv. kerk is een eenbeukige, driezijdig gesloten baksteenbouw, waarvan de zuid- en de westmuur gedeeltelijk midden XVI zijn, terwiil aan den noordkant over twee derden der lengte een uitbouw (XVII c) toegevoegd is, welke ± 1875 doorgetrokken is tot den oostelijken sluitingswand. Op den westmuur een open achtkant koepeltorentje (XVII c). De kerk bezit:

Preekstoel (XVII c) en doophek met houten opstand (1654).

Koperen doopbekkenhouder (XVII B).

Eenvoudige banken met wapen, Lodewijk XIV.

Memorietafel (1634).

Tien-gebodenbord (XVII d).

Klok (XVII).

Vier zilveren bekers en twee dito kannen (1837).

Het huis A 1 heeft een gevelsteen (1645).

C 161. Cartouche (1604) en ankers.

Inrijposten van de hofstede Meerdervoort met steenen vleugelstukken (XVIII b).