Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Vlaardingen.

d. Burgerlijke openbare gebouwen.

1. Raadhuis (1650, gerestaureerd in 1912). Natuursteenen gevel met fronton. Hooge stoep, leidend naar ingangspoort,

[p. 379]

bekroond door een fronton met stadswapen en met Justitiabeeld op den top. Op het dak, een vierkant, open koepeltorentje. Inwendig: in den kelder, cachotten. In de Raadzaal, een schoorsteen met stucwerk (XVIII c), kast met snijwerk (1761), spiegel (midden XVIII), koperen bodeteeken der Visscherij (XVIII). In de gang een aantal Rederijkers-blazoenen (XVI), een gegraveerd zilveren gildeschild, leeuw met stadswapen (1657). Op den zolder, een galg, brandijzers en ketel, een steen met vers (XVII A) en een bouwfragment (architraaf met fronton). In den toren, een klok, gegoten in 1650 door Cornelis Jz. Ouderogge te Rotterdam.

2. Waag. Overblijfselen van den tufsteenen muur, met twee beeren, der oude, aan Johannes den Dooper gewijde parochiekerk (XIII), in 1566 tot Waag ingericht. Ingangspoort (XVII a?).

3. Vischmarkt (1778). Eenvoudige hal, waarvan het voorste deel open is, en het achterste het administratiegebouw bevat. Vierkant torentje met peervormige bekroning en windvaan: haring. Stichtingssteen in den muur.

e. Kerkelijke gebouwen.

1. De Ned. herv. kerk, gebouwd in 1582 ter plaatse van eene in 1574 afgebrande (zie d, Nr. 2), en vergroot in 1643, 1665 en 1744; inwendig verbouwd in 1865. Baksteenbouw (onder rood, boven geel). Driebeukig schip met choorvormigen uitbouw bij het middenschip, en toren (± 1744). De zuiderbeuk is van 1643, de noorderbeuk van 1665. De zijbeuken zijn oostwaarts gesloten met schuine wanden en in 1744 (jaartal in den muur) westwaarts verlengd, naar den nieuwen toren, toen opgericht volgens ontwerp van D. van Stolk te Rotterdam. Een overhoeksche beer wijst nog den ouden toestand aan. Drie zadeldaken over schip en zijbeuken en, inwendig, late tongewelven. De kerk bezit:

[p. 380]

Preekstoel (XVIII A).

Predikantslezenaar (1778); koperen voorlezers-adelaar (XVIIIa, geverfd).

Orgel met balustrade en snijwerk, Lodewijk XV, door Abraham Meere te Utrecht. In 1812 overgebracht uit de St. Bavo te Gent.

Grafmonument van Mr. Pieter Reael († 1701).

Zerken (overdekt).

Twee beschilderde gildeborden: een (1612, hersteld 1742 en ± 1900) van de timmerlieden, en een (1613, hersteld 1726 en ± 1900) van de kuipers.

Gegraveerd zilveren doopbekken (1658).

Vier dito bekers (XVII c).

Drie dito broodschotels (twee 1688, een 1696) en een ovalen schotel (XVII c).

Twee klokken, eene gegoten in 1570 door Heindrick von Trier, en eene (beschadigd) in 1596 door Willem Wegenwaert te Deventer.

2. De r.k. kerk aan de Hoogstraat, bezit:

Zilveren blaadje (1697).

Zilveren lezenaar (midden XVIII).

f. Gebouwen van liefdadigheid.

Poort van het voormalige weeshuis aan de Markt. Steen met vers (± 1600).

g. Particuliere gebouwen.

1. Korte Dijk 100 en 122. Topgevels (XVII A) met korfbogen en metselmozaiek. Ankers.

2. Smalle Havenstraat 8. Verminkte trapgevel (XVII A). Gesneden balk onder de eerste verdieping.

3. West Havenplaats 22. Topgevel (XVII b), geverfd. Ankers. Bovenlicht (XVIII c).

[p. 381]

4. West Havenkade 10. Pakhuisgevel met gekoppelde deur en raamkozijnen. Ankers (1646).

5. Vleersteeg 35. Trapgevel met gekoppelde deur en raamkozijn. Steen: 1665. Ankers.

6. West Havenkade 24. (thans Postkantoor). Versierde deurtravee, bovenlicht en kroonlijst (XVIII b). Inwendig: koepelkamer, Lodewijk XV, met stuczoldering en overblijfsels van buffetkastjes. Voorkamer met geschilderde zoldering (XVIII b), gemerkt: G. Sanders 1750.

7. West Havenstraat 16. Stoephek en steenen borstwering, Lodewijk XV (± 1750). In de vestibule een portiek met snijwerk en klok.

8. Markt. Poortje met steen, waarin een vers en 1713 (later gewijzigd tot 1724).

9. Gevelsteen: Hoogstraat D 126 (± 1600).

10. Gesneden en geschilderde houten uithangborden: Pad 10 (1775) en Havenstraat 69 (XIX A).

11. Een zandsteenen leeuw met schild (afkomstig van het XIX b gesloopte Hof van Vlaardingen?) wordt bij de Gemeentewerken bewaard.