Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Nieuwpoort.

De wallen (1673) zijn grootendeels nog aanwezig.

In de gracht een gemetselde beer (XVII B) met twee monniken (torenvormige versperringen).

In den sluisboog, onder het Raadhuis, een steen met: 1696.

Van het arsenaal (1781) is een hardsteenen poort over.

Het raadhuis (1697) is een eenvoudig baksteenen gebouw boven den sluisboog, met snijwerk boven de deur en bekroond door een open achtkant koepeltje. Het achterdeel dient als Waag. Er worden twee stoepleeuwen van een vroeger bordes en twee grauwtjes (± 1700) bewaard.

De ned. herv. kerk (H. Naam Jezus) bestaat uit een driebeukig schip en 5/10 gesloten choor (beide ± 1450, in 1842 vernieuwd) met omgang. De toren en de westgevel zijn afgebroken en in 1774 vervangen door een nieuwen westgevel, waarop een open achtkant koepeltje. De noordmuur is opnieuw bekleed. Schip en choor gedekt door een houten tongewelf, de zijbeuken en de chooromgang door halve tongewelven. Op den makelaar van het choor een ijzeren kruis. De kerk bezit:

Preekstoel (± 1842).

[p. 267]

Koperen lezenaar (± 1750).

Doophek (XVII c).

Overhuifde bank (1652).

Drie koperen kronen (± 1700) en eenige armluchters.

Grafbord (1679), geschreven door J. van Munnickhof.

Zerken van 1608, 1627, 1630 enz. tot 1708 (wapens afgehakt).

Klok, gegoten in 1605 door Henricus Meurs.

Oud uurwerk.

Aan het huis N^o. 16: trapgevel (XVIII a), gepleisterd, met ankers en gevelsteen. N^os. 10 en 172: tuitgevels, de laatste met opschrift en steen: 1613. N^o. 128: gevel, Lodewijk XVI, met kroonlijst (XVIII d), deur, Lodewijk XVI.

Verder nog gevelsteenen (onderscheidenlijk XVII d en 1697) aan N^os. 106 en 174 (lint met jaartal).

Ankers aan N^os. 8, 184 en 132 (XVII).

Twee stoeppalen (XVII d) voor N^o. 122.