Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Monster.

Monster.

Een hier opgedolven navolging (XVI a) van een mijlsteen van Marcus Aurelius en Lucius Verus bevindt zich in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Evenzoo een slijpsteen uit (laat?) Germaanschen tijd.

Op de Markt, een pomp (1748) met medaillon en koperen spuwer.

[p. 255]

Het raadhuis bezit:

Schilderij: Salomo's recht, door M. Terwesten (1751).

Rederijkersblazoen (1685).

De ned. herv. kerk (H. Machutus), herbouwd op de muren en eenige zuilen eener in 1901 afgebrande kerk, is een kruiskerk van baksteen met reuzenmoppen, bestaande uit een westtoren (XIV A, bovendeel XV c); een schip (XIV) met twee, ten oosten 3/8 gesloten, jongere zijbeuken (XV, hersteld in 1906), van welke de zuidelijke breeder is dan de middenbeuk; een dwarspand; en een 5/12 gesloten choor. Tegen de eerste travee van den noordbeuk, boogaanzetten van een verdwenen kapel. Aan den westkant een portaal in de derde travee. In den zuidmuur van het choor een gedicht poortje. Het middelste choorvenster is gedicht ten behoeve van een grafmonument. De zijbeuken zijn van het middenschip gescheiden door achtkante pijlers, waarvan de twee noordelijke tegenover den ingang in 1901 hersteld zijn in den oorspronkelijken ronden vorm. De half ingebouwde toren van baksteen, staat op een voet van tufsteen (waarschijnlijk van een ouder gebouw afkomstig). Inwendig: modern gewelf (1910) op de oude draagsteentjes. De kerk bezit:

Voorlezerslezenaar (XVII d).

Zerk (1602).

Wit marmeren epitaaf van admiraal Pieterson († 1723) door Dirk Seunties. Gerestaureerd in 1883 en 1906.

Gedenkplaat (XVIII c) van vice-admiraal Jacobus Joannes Pieterson († 1764).

De klok is vergoten uit een oude (XV B), gegoten door Gerhardus de Wael.

De r.k. kerk (1831) bezit drie koperen kronen (XVII d).

Poeldijk.

De moderne roomsch katholieke kerk bezit:

[p. 256]

een schilderij, Marteldood van den H. Bartholomeus (XVII a), en het volgende zilverwerk:

Gedreven tabernakel (± 1700).

Gedreven Godslamp (± 1700).

Vergulde kelk (XVIII).

Zes kandelaars (± 1700).

Gedreven Missaalband, met bijbehoorenden lezenaar (XVIII c).

In den band een Missale, uitg. Plantijn 1762.

Van het voormalig jachthuis torenzicht (XVII a), in 1912 gesloopt, berusten eenige fragmenten in het Gemeentemuseum te 's-Gravenhage.