Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VI. De provincie Zeeland

[p. 195]

Oostburg.

c. IJzeren wegwijzer (XIX A), hoek Nieuwstraat.

e. De ned. herv. kerk (H. Eligius), oorspronkelijk eene kruiskerk, bestaat thans nog uit een dwarspand en koor (XV), hersteld in 1606. Schip en toren zijn ingestort in 1631.

Het dwarspand doet als kerk dienst en het koor als bergplaats. Zeer zware beeren aan de westzijde en op de westhoeken van het dwarspand. Het dwarspand heeft thans zes traveeën en aan elk einde twee vensters met gothische profielen. De koorvensters hebben aan de binnen- en de buitenzijde rijk geprofileerde baksteenen omlijstingen en zijn deels dichtgemetseld. Aan de noordzijde van het dwarspand eene deuromlijsting met rondboog, pilasters en kroonlijst (1634).

Het dwarspand heeft langs de wanden neo-Ionische pilasters met kapiteelen, die een hoofdgestel dragen. De zoldering is vlak en versierd met caissons en rozetten (XIX a).

Het koor heeft de houten spanten in het gezicht. Naast het koor staat aan de zuidzijde eene sacristie (XV), thans consistoriekamer, met verdieping. De vensters zijn in diepe nissen geplaatst en door rondbogen afgedekt.

Traptoren in den hoek van den Noordarm en het koor, het bovenstuk bijgewerkt in 1634. Thans houten achtkant torentje met windwijzer op het kruis, afgebrand 1714, hersteld 1732 en XIX a. De kerk bezit:

Twee zilveren bekers (1818) met gegraveerd wapen. Keuren: R en P F.

Zilveren schaal en twee schotels (1818, ws. uit Gent). Keuren: hand, P F en zwaantje, waaronder R en daaronder een roos. Met gegraveerd wapen van Mr. F.C. Kruyder.

Twee zilveren kannen (1818), met gegraveerd wapen alsvoren.

[p. 196]

Zilveren doopbekken (1818), met gegraveerd wapen alsvoren.

Klok, in 1508 gegoten door Symon Waghevens, met schildje waarop H. Petrus en schildje waarop H. Barbara, een groot en een klein wapen. De klok is afkomstig uit Vlake.

Belletje, in 1584 gegoten door Petrus de Gheyn (ws. afkomstig uit het slot te Nieuwvliet).

Drie gebrandschilderde vensters door Baggerman (a. met wapen van Sluis en efbeelding van de oude kerk, b. met zestien wapens (1726) en c. met wapen (1727) zijn thans in het Rijksmuseum te Amsterdam.

e. 2. Waalsche kerk (1689), in 1804 aan de Katholieken verkocht en vergroot in 1822, thans graanbeurs. Zaalkerk van baksteen van zes traveeën, bepleisterd, met vierkant houten open torentje. Inwendig houten tongewelf.

g. 1. Markt 2. Steen met jaartal (1646).

h. De Oudheidkamer in het raadhuis (1907) bevat:

Plaatselijke oudheden, munten en penningen, pastel-portret van Jacobus Risseeuw, 1772-1849 (± 1840), geschilderd portret van kolonel Joseph Ledel, commandant te Oostburg 1830-1835, copie op doek (XIX b). Het oorspronkelijke portret is in bezit van de familie. Zegelstempels van Oostburg, koper (XV en XVI) en ijzer (XVII). Zegelstempels van de baronie Halewijn (XVII). Houten cliché met wapen van Oostburg. Koperen (begrafenis?)schild (XVIII). Koperen penkalender (1629). Vier gebrandschilderde ruitjes met stadswapen (1630).

Eikenhouten uittrektafel (1648), kaart van Oostburg met vesting, door Mogge (1660), en zerk uit de afgebroken St. Bavokerk ((15)67).

Een koperen zegelstempel van Oostburg (XVI) bevindt zich in de verzameling van het Zeeuwsch Genootschap te Middelburg.