Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VI. De provincie Zeeland

Kloetinge.

e. De ned. herv. kerk is een baksteenen kruiskerk (XVI a) met toren (XV a), koor (± 1300), noordelijk bijkoor (± 1300) en sacristie aan de zuidzijde (XVI a). Gerestaureerd door F.G.C. Rothuizen in 1913.

Schip van vier traveeën met spitsboogvensters en slechts weinig uitspringende beeren, waterlijst en plint. Hoekblokken van bergsteen. De blinde rechte oostmuur van het noordkoor heeft een waterlijst en daarboven een spitsboognis tusschen twee smalle hooge nissen.

Toren (XVa) van vier geledingen en bergsteenen plint, met zwaar geprofileerde boognis over de eerste en de tweede geleding, ter halver hoogte van baksteen met bergsteenen banden en ter halver hoogte van bergsteen. In deze nis eene dubbele ingang met korfbogen en daarboven een gedicht venster met spitsboog. De derde geleding heeft twee spitsbogen en de vierde spitsbogige galmgaten. Boven de derde geleding en voor de nissen der derde geleding zijn balustrades van natuursteen geplaatst. Achtkante spits.

Aan den toren aangebouwde achtkante traptoren.

Inwendig: in schip en dwarsbeuk zijn de vensters geplaatst in tot den grond doorgaande spitsboognissen, waarvan de dammen eindigen in achtkante halve kolommen met achtkant basement. Onder een deel der vensters zijn dubbele spaarnissen uitgespaard, waarvan de dam tusschen de twee nissen rust op een half achtkant basement. Deze nissen zijn van boven

[p. 100]

door een segmentboog afgesloten. Een achtkante pijler tegen de orgelgalerij schijnt te wijzen op eene vroegere indeeling van het schip in een smaller schip met zijbeuken.

De transeptarmen zijn van de kerk afgescheiden en dienen thans voor centrale verwarming en brandspuitberging. Zij zijn overdekt door kruisgewelven, waarvan de ribben op draagkopjes rusten.

In het hoofdkoor zijn in den zuidwand en in de sluiting nissen en een spitsboogfries en kolonnetten met kapiteeltjes. Het hoofdkoor is door een houten tongewelf overdekt en van het noordkoor gescheiden door twee spitsbogen, rustende in de muren en op een kolom met laat-romaansch kapiteel. De ruimte tusschen de bogen is later dichtgemetseld en de kolom is grootendeels in den muur verborgen. Het noordkoor, thans in gebruik als bergplaats voor brandstoffen, heeft zichtbare spanten. De sacristie is overdekt door twee steenen kruisgewelven, waarvan de ribben op draagkopjes rusten. De kerk bezit:

Eikenhouten preekstoel met boogpaneelen (1604).

Eikenhouten doophek (XVII A).

Koperen twee-lichtsblaker en doopbekkenhouder en koperen licht voor den voorlezer (XVII).

Orgel (1787) door H.H. Hess te Gouda, geschenk van Zijwert Diderick van der Bilt; de orgelkast met snijwerk is geplaatst op eene galerij, op vier houten Ionische kolommen.

Schotten (XVII) onder het orgel en in den toren.

Heerenbank (1624) en heerenbank met wapen van Clotterbooke Patijn, Kloetinge en Huydecoper (XVIII c).

Oudste zerk: 1581, oudste verdwenen zerk: 1510.

Zerken met wapens (1646, 1647, 1655 en 1668), deels bedekt. Afgesleten gothische zerk voor den noordelijken ingang.

Twee koperen kroontjes, tweemaal acht-lichts (XVII).

Vier zilveren bekers met gegraveerd wapen van Kloetinge

[p. 101]

(XVIII c). Keuren: Middelburg, S en anker tusschen A en I.

Drie zilveren ovale schotels (1807). Keuren Middelburg, C en C. T(evel).

Zilveren doopbekken, Empire (XIX A).

Twee klokken, in 1633 en 1670 gegoten door Michaël Burgerhuys, en klok in 1661 gegoten door Alexis en Petrus Petit.

Eikenhouten tafel XVII.

g. 1. A 129: ankers (1616).

2. A 190: ankers 16..

Molen met steen: 1705.