Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel X. De provincie Noord-Brabant

(1931)– [serie] Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst– rechtenstatus

Overzichten en registers.

Chronologisch overzicht der voornaamste bouwwerken.

Abdijen.

XVI.	Heeswijk (van Berne).

Banpalen.

17...	Andel (Neerandel).
XVIII?	Andel (Neerandel).

Begraafplaatsen.

Germaansche en Gallo-Germaansche:
Alfen, Baarle-Nassau, Bergeik, Deurne, Goorle, Heze, Kuik, Luikgestel, Maashees, Mierde (Hulsel), Oploo, Riethoven, Uden, Valkenswaard, Vechel (tumuli), Veldhoven, Vessem (Knechsel).
Romeinsche:
Boksmeer, Kuik (ook een Romeinsche weg).

Boerenwoningen.

XVIB?	Berlikum (‘de kleine Wamberg’).
XVI.	Oosrerhout (aan den weg naar Dongen).
1600.	Veldhoven (nr. 210).
± 1600?	Eersel (Schadewijck B 21).
1608-1609.	Waspik (Waspik Boven, F 8).
1614.	Gilze (‘de oude pastorie’).
XVIIa.	Alfen (A 51).
1640.	Hoeven (achter de kerk).
1640.	Zevenbergen (Zevenbergsche hoek).
1655.	Berlikum (D 57: Heikantsche hoeve’).
1652.	Raamsdonk (B 56).
1658.	Diesen (A 71-72).
1663.	Waalwijk (nr. 253)

1688.	Gemert (Handel, A 65).
1698.	Berlikum (Loofaert, A 111).
XVII.	Etten (Leur, H 57-58); Terheiden.
XVII?	Diesen (A 15); Moergestel (B 119); Ossendrecht (Calfven, C 7).
1725.	Maarheeze (Soerendonk, B 35).
1732.	Leende (C 17).
1736.	Borkel (nr. 20).
1743.	Bokstel (C 12).
1745.	Borkel (nr. 101).
1758.	Mierde (Lage Mierde, Arendonksche Baan A 58: ‘De Sijter’).
1769.	Vessem (A 49).
1775.	Borkel (nr. 92).
XVIII.	Oorschot (Zwanenburg); Waspik (Waspik Boven, A 74).

Gestichten van liefdadigheid.

XVI A.	's Hertogenbosch (R.K. weeshuis, gewijzigd in 1662 en 1695 tot weeshuis verbouwd in 1778 en 1855).
XVI?-XVIII.	Geertruidenberg (voormalig weeshuis).
1631-1635.	Bergen-op-Zoom (overblijfselen gasthuis in St. Catharina gesticht).
1643.	Breda (oudemannenhuis).
1646.	Bokstel (gasthuis, oudste deel).
1681.	Etten (St. Paulushofje).
XVII-XIX A.	Breda (Begijnhof).
XVIIId.	Geertruidenberg (oude mannen- en vrouwenhuis); Willemstad (voormalig Ned. Herv. weeshuis).
XVIII B.	Bergen-op-Zoom (Ned. Herv. weeshuis).
1838.	's-Hertogenbosch (Reinier van Arkel).

Gouvernements- en rechterlijke gebouwen.

1623.	Willemstad (Gouvernement of Prinsenhof).
1631.	Engelen (Bokhoven, voormalig rechthuis).
1743.	Rukfen (Sprundel, voormalig rechthuis).
1768-1769.	's-Hertogenbosch (gouvernementshuis).
1771.	Bergen-op-Zoom (voormalig gouvernementshuis, thans bureelen).
1790.	Breda (voormalig gouverneurshuis, in oorsprong ± 1606)

Herbergen.

XVIIa.	Etten (‘De oude zwaan’).
7688.	Hoeven (Dorpstraat A 114: ‘Het Hooghuis’).
7750.	Terheiden (‘'t Gouden kruis’).
XVIII.	Maarheeze (C 34: ‘Hof van Holland’).

Kapellen.
(Zie ook: kerken.)

XVa.	Os (voorm. kapel te Schaik).
± 1450	Mil (ruïne O.L. Vrouwekapel).
XVc.	Eersel (voorm. O.L. Vrouwekapel, thans raadhuis).
1491.	's-Hertogenbosch (St. Anthonis, voorgevel, torentje 1751).
XV B.	Kuik (St. Agatha, Kruisheeren).
XV.	Bergen-op-Zoom (St. Margrietenklooster, thans grootendeels Luth. kerk); Tilburg (Hasseltsche kapel); Vierlingsbeek (Groeningen, gewijzigd XVIII).
XV?	Bokstel (Kasteel van Stapelen); Maashees (Holthees).
XV of XVI.	Breda (voorm. St. Joostkapel).
1520.	Megen (Haren, Franciscanessen).
XVIa.	Prinsenhage (Gageldonk).
1535.	Berlikum (voorm. kapel te Kaathoven, hersteld in 1631); Breda (St. Wendelinskapel, thans Waalsche kerk).
1597.	Aarle (O.L. Vrouw in 't Zand, zuidarm 1608).
XVI.	Gilze (Molenschot).
± 1600.	Ginneken (Heusdenhout).
1682.	Boksmeer (Carmelitessen).
1695.	Gemert (Esdonk).
XVII B.	Herpen (Koolwijk, later vergroot).
1720.	Uden (Brigittinessen).
1732.	Velp (Capucijnen).
1733.	Megen (Macharen).
1737.	Boksmeer (bij het kasteel).
XVIII A.	Ravenstein (Deursen).
XVIII.	Gemert (Deel A 17).
XVIII?	Ginneken (Strijbeek); Luikgestel.
XVIII of XIXA.	Ginneken (Galder).
XIX A.	Leende (Leenderstrijp).

Kasteelen en landhuizen.

± 1288.	Oosterhout (Strijen, bouwval van toren).
XIII B.	Helmond (verbouwd XVI, thans raadhuis).
XIV.	Ooien (grondmuren, restant voorgebouwen XVI, verbouwd XIX A).
XIV?	Engelen (Bokhoven, bouwval kasteel).
± 1450.	St. Oedenrode (Henkenshage, herbouwd ± 1850).
XVb-c.	Gemert (Duitsche orde, oude fragmenten; nieuw hoofdgebouw 1740).
XV B.	Deurne (uitgebreid XVII B); Dussen (in oorsprong ± 1300, gewijzigd XVIIa).

XV B?	Bokstel (Kasteel van Stapelen, drie torens).
XV.	Gassel (Tongelaer, hoektoren); St. Michielsgestel (Nieuw-Herlaar, traptoren).
XV?	Nieuwkuik (Onsenoort, toren; huis, thans klooster XVIII B).
XV-XVI A.	Stiphout (Croy).
XV-XVI.	Heeswijk (geheel gewijzigd).
1495-1532.	Bergen-op-Zoom (Markiezenhof, in oorsprong XIV, een gedeelte vernieuwd ± 1700)
1504-1509.	Vucht (Maurik, zeer gewijzigd).
1536-1538.	Breda (zuidel. en oostel. vleugels 1668-1681, voorgebouw in hoofdzaak 1510 e.v.).
1560.	Berlikum (de Wamberg, gewijzigd in 1620 en 1769, thans vergroot).
XVI.	Asten (ruïne en voorhof); St. Michielsgestel (de Groote Ruwenberg, toren binnenplaats).
XVI-XVII A.	Helvoort (Zwijnsbergen, verbouwd in 1817).
1616.	Geldrop (middenbouw).
XVIIa.	Ginneken (Bouvigne).
1645.	Oosterhout (de blauwe Kamer, thans proosdij St. Catharinadal).
XVII A.	St. Oedenrode (de Bocht, XVIIIb gewijzigd, thans bij Augustinessenklooster).
1660-1665.	Heze (achtergedeelte 1735).
XVII B.	Mil (de olde Driel, voorhof; woning verbouwd 1763).
XVII.	Loon-op-Zand (Kaatsheuvel, Zuidewijn); Terheiden (Boomsigt, thans R.K. pastorie).
± 1750.	Prinsenhage (Burgst).
1775.	Oorschot (Oud-Beijsterveld, thans missiehuis).
1777.	Loon-op-Zand.
1782.	Boksmeer (gedeelte, thans ziekenhuis).
XVIII.	Oostelbeers (de Baast, geheel gewijzigd in 1854).
± 1800.	Prinsenhage (Boschdal).
1847-1849.	Tilburg (Paleis Willem II, R.H.B.S., in de toekomst raadhuis).
XIX A.	Hilvarenbeek (Groenendaal).

Kerken.

XI of XII.	Ravenstein (Dennenburg, schip later verhoogd).
XII A.	Oorschot (Ned. Herv. kerk).
XII.	Waalre (schip, gewijzigd XVc).
XIII.	Veen (schip, gewijzigd XVI en koor).
± 1300.	Deurne (schip, verbouwd).
XIV.	Dussen (zeer gewijzigd); Eten (Babylonienbroek, koor; schip herbouwd in 1664); Eten (Meeuwen, koor; schip vernieuwd

	1659-1660); Hilvarenbeek (middenschip); Wijk (koor; schip herbouwd XVIII).
XIV?	Uitwijk.
XIV of XV.	Giesen.
± 1400.	's-Hertogenbosch (St. Jan, koor met omgang); Leende (koor); Loon-op-Zand (koor); Sprang (koor, oostelijke schiptraveeën).
± 1420.	Beugen (oude gedeelten).
XVb.	Gemert (schip, zeer gewijzigd).
XV A.	Almkerk (koor); Bergeik (het Hof, koor); Bokstel (schip). Loon-op-Zand (schip en dwarspand).
± 1450.	Hilvarenbeek (koor, onderbouw dwarspand); Riethoven (koor).
1457.	Halsteren (voorm. R.K. kerk, koor, oorspr. XIV).
1476-1482.	Gemert (koor).
XVc.	Raamsdonk (dwarspand en koor).
1498.	St. Oedenrode (R.K. kerk, koor).
XVd.	Etten (zeer gewijzigd); Linden.
XV B.	Almkerk (dwarspand, overblijfselen schip); Deurne (dwarspand, koor); Eten; Ginneken (dwarspand en koor, schip herbouwd 1630-1631); Halsteren (voorm. R.K. kerk, schip en dwarspand); Herpen (koor); Moergestel (herbouwd in 1610); Oosterhout (R.K. kerk); Oploo (St. Anthonis); Oploo (Ledeakker); Prinsenhage (dwarspand, koor, sacristie); Sambeek; Ravenstein (Dieden, oorspr. XIII); Waalwijk; Waspik (Ned. Herv. kerk); Zon (Breugel).
XV.	Bergen-op-Zoom (Groote kerk, hersteld in 1752); Berlikum (Ned. Herv. kerk); Bladel (Netersel, koor; schip herbouwd XIXa); Boksmeer (schip, in 1885 vergroot en koor); Breda (Groote kerk); Diesen; Eersel; Geertruidenberg; Grave (overblijfselen schip); 's-Gravenmoer; Hedikhuizen; Helvoort (XVI en later gewijzigd); Leende (schip en dwarspand); Lit (gewijzigd); Mierde (Lage Mierde, schip); Mil (St. Hubert); Nunen (Gerwen); Oostelbeers (Middelbeers); Sprang (dwarspand, westelijke schiptraveeën); Riethoven (dwarspand en geheel verbouwd schip); Velp (koorsluiting; schip XVIId); Woudrichem (Ned. Herv. kerk, herbouwd XVIIa).
XV?	Made.
Middeleeuwsch.	Ravenstein (Ned. Herv. kerk, verbouwd in 1641).
XV-XVIa.	's-Hertogenbosch (St. Jan, dwarspand, schip en verschillende kapellen); Wouw.
XV of XVI.	Engelen (Ned. Herv. kerk).
XV B-XVI A.	Oorschot; Vierlingsbeek.
1498-1504.	Breda (Norbertinessenklooster, thans kazerne).
± 1500.	Dongen (Ned. Herv. kerk, dwarspand en koor; schip, thans ruïne, herbouwd 1640-1644); Engelen (Bokhoven, vergroot

	in 1610); Gilze (zeer gewijzigd); Grave (Ned. Herv. kerk, oorspr. bij Franciscanessenklooster); Hoeven (dwarspand en koor; schip 1821); Raamsdonk (schip); Zon (koor verhoogd ± 1860).
± 1500?	Andel (Neerandel, gewijzigd gedeelte).
1506-1516.	Grave (koor).
XVIa.	Boksmeer (dwarspand en koor); Ravenstein (Dennenburg, koor); Rukfen (Sprundel, fragmenten); Terheiden (dwarspand en koor).
± 1520-1560.	Prinsenhage (schip).
1533.	's-Hertogenbosch (St. Catharina, koor).
1542-1546.	Terheiden (schip).
XVIb.	Chaam.
XVI A.	Bakel (schip); Bergeik (het Hof, schip en dwarspand); Breda (Groote kerk, sluiting kooromgang, kapellen, kapittelzaal). Rosmalen (oude gedeelten); Zevenbergen (Ned. Herv. kerk).
1552-1556.	Boksmeer (dwarspand).
± 1584.	's-Hertogenbosch (voorm. St. Jacob).
XVI B.	Grave (dwarspand); Heusden (Ned. Herv. kerk, koor XVIIb).
XVI.	Den Dungen (gewijzigd in 1821); Geffen (schip); Hilvarenbeek (zuidbeuk schip, zijbeuk en bovendeel dwarspand); Vlijmen; Vucht.
1597-1610.	Willemstad.
1610.	Waalwijk (Bezooien).
1614.	Etten (Leur, in voorsprong 1284, vergroot in 1697).
1616-1619.	Klundert.
1630.	Wijk (Aalburg, herbouw).
1639-1641.	Zwaluwe (Hooge-).
1649.	Nieuw-Vosmeer.
1657.	Ooien (Teefelen).
1670.	Megen (Minderbroeders).
1689.	's-Hertogenbosch (Luth. kerk, geheel verbouwd 1828-1829).
XVIId.	Dinteloord.
1700.	Eten (Drongelen).
XVII of XVIII.	Eten (Genderen); Eten (Heesbeen).
XVIIIa	Werkendam (vergroot).
1735.	Ravenstein (R.K. kerk).
XVIII A.	Gemert (Handel, schip).
1750.	Sprang ('s-Grevelduin-Kapelle).
1756.	Vierlingsbeek (synagoge).
1784.	Breda (Luth. kerk)
1792.	Made (Drimmelen); Engelen (R.K. kerk, vergroot XIX A).
XVIII.	Alem.
1803.	Eten (Doeveren).

1808.	St. Michielsgestel (Ned. Herv. kerk); St. Oedenrode (Ned. Herv. kerk).
1809.	Hilvarenbeek (Ned. Herv. kerk); Oud-Gastel; Standdaarbuiten; Terheiden (Ned. Herv. kerk).
1810.	Ooien (Ned. Herv. kerk); Oosterhout (Ned. Herv. kerk); Rozendaal (Ned. Herv. kerk); Schijndel.
1811.	Oosterwijk.
1812.	Bergeik (Het Hof, Ned. Herv. kerk, herbouwd in 1857); Bokstel (Ned. Herv. kerk); Budel; Eersel (Ned. Herv. kerk, herbouwd in 1861).
1815.	Deurne (Ned. Herv. kerk); Zwaluwe (Moerdijk).
1817.	Hoeven (Ned. Herv. kerk).
1819.	Maashees; Oudenbosch; Prinsenhage (Ned. Herv. kerk).
1820.	Bladel (Ned. Herv. kerk).
1821.	Eersel (Steensel, koor in oorsprong XV); 's-Hertogenbosch (Ned. Herv. kerk); Ravenstein (Neerloon).
1822.	Dinter.
1822-1823.	Tilburg (Ned. Herv. kerk).
1824.	Nunen.
XIXa.	Hoogeloon.
1826.	Hoogeloon (Hapert).
1827-1829.	Tilburg (Heike-kerk).
1828-1830.	Dongen (R.K. kerk).
1828-1833.	Heze.
1831.	Os (synagoge).
1832.	Steenbergen.
1835-1839.	Tilburg (Goirke-kerk).
1836.	Beek.
1836-1837.	Breda (H. Antonius van Padua); Breda (Begijnhof).
1836-1838.	Maarheeze (Soerendonk).
1837.	Berlikum (R.K. kerk); Ooien (R.K. kerk); Zevenbergen (R.K. kerk).
1838.	Woudrichem (R.K. kerk).
1839.	St. Michielsgestel (R.K. kerk); Rozendaal (R.K. kerk); Schijndel (R.K. kerk).
1839-1840.	Asten (Ommel).
1840.	Heusden (R.K. kerk).
1841.	Rukfen (St. Willebrord, vergroot); Waspik (R.K. kerk).
1842-1843.	's-Hertogenbosch (St. Petrus banden).
1843.	Luikgestel.
1843-1844.	Erp.
1844.	Borkel (schip); Lieshout.
1844-1846.	Aarle (R.K. kerk).
1845.	Breda (synagoge).

1846.	Vlierden.
1847.	Aarle (Ned. Herv. kerk); Helmond; 's-Hertogenbosch (Waalsche kerk).
1849.	Nistelrode (Vorstenbosch).
XIX A.	Asten; Herpt; Oosterhout (Dorst); Ossendrecht; Vechel.
XIX.	Steenbergen (Kruisland).

Klokkenhuizen.

1669.	Bergeik (het Hof).
± 1800.	Eindhoven (Strijp).

Kloosters, refugiehuizen, begijnhof.

XV.	Eindhoven (Marienhage, vleugel, hersteld XVII A).
XV en later.	's-Hertogenbosch (zusters van Orten, overblijfselen).
1540.	's-Hertogenbosch (voorm. refugiehuis van Marienhage, thans oude gedeelte pastorie van St. Pieter).
XVI A?	's-Hertogenbosch (voorm. refugiehuis St. Geertrui te Leuven).
XVI.	's-Hertogenbosch (voorm. refugiehuis van Berne, fragment).
± 1600.	Kuik (St. Agatha, Kruisheeren, poortgebouw; bakhuis XVII).
1617.	Oosterwijk (St. Catharinenberg, oude gedeelte).
1645.	Velp (Capucijnen, meermalen uitgebreid).
1647.	Oosterhout (Norbertinessen).
1648-1653.	Megen (Minderbroeders).
XVII A.	Megen (Haren, Franciscanessen, oude gedeelte).
XVIIc.	Boksmeer (Carmelieten); Huibergen (oude gedeelte, voorm. Wilhelmieten, thans bij Instituut St. Marie).
1682.	Boksmeer (Carmelitessen, herhaaldelijk gewijzigd).
XVII-XIX A.	Breda (Begijnhof).
1720.	Uden (Brigittinessen).

Kruisgangen.

XV.	Kuik (St. Agatha, Kruisheeren, fragment).
1648-1653.	Megen (Minderbroeders).
XVIIc.	Boksmeer (Carmelieten); Huibergen (voorm. Wilhelmieten).
1682.	Boksmeer (Carmelitessen).

Marktgebouwen.

1722.	Breda (voorm. vleeschhal, thans, boterhal, gevel; poortjes 1614-1617)
1772.	Geertruidenberg (vischhal).
1796.	Heusden (vischmarkt).
XVIII.	Breda (vischmarkt).

Militaire gebouwen.

1618-1621.	's-Hertogenbosch (voorm. kruithuis, thans wapenmagazijn).
XVII.	Steenbergen (voorm. commandantshuis, thans raadhuis).
1748.	Willemstad (voorm. kazerne).
1766.	Breda (voorm. hoofdwacht, thans bureelen).
1770-1778.	Geertruidenberg (arsenaal).
1771.	Breda (voorm. groot-arsenaal, thans kazerne).
1774.	Breda (wapenmagazijn, oorspr. tuchthuis).
XVIIIc.	Bergen-op-Zoom (voorm. groot-arsenaal, thans kazerne).
1783.	Bergen-op-Zoom (voorm. militair provoost, thans bureelen en bergplaats).
1793.	Willemstad (arsenaal).
XVIII B.	Willemstad (voorm. wachthuis bij de waterpoort).
XVIIId.	Geertruidenberg (voorm. havenkazerne).
XVIIId of XIXa.	Geertruidenberg (voorm. hoofdwacht).
XVIII?	Grave (voorm. wachthuisje? aan de Maaskade); Willemstad (overblijfselen wachthuisje bij de voorm. landpoort).
1836.	Geertruidenberg (voorm. wachthuisje bij de waterpoort).

Molens.

	Standaardmolens (thans bijna alle gesloten): Asten, Bakel (1752 vernieuwd), Bergeik (het Hof en Weebosch), Berlikum, Beugen (1660), Boekel, Boksmeer (in oorsprong 1465), Borkel, Deurne (in oorsprong XVI), Geffen (twee, waarvan een 1681), Grave, Hees (in oorsprong 1514), Heeswijk, Hoeven, Leende, Maarheeze (Soerendonk), Mierde (Lage, 1733?), Mierloo (twee), Moergestel, Nistelrode (16...), St. Oedenrode (in oorsprong + 1290), Oorschot (Stratum), Oploo (twee, waarvan een te St. Antonis), Ossendrecht (twee, waarvan een te Putten), Oud-Gastel (twee), Rosmalen (1732), Rozendaal, Rukfen, Schijndel (twee), Sprang, Uden (drie waarvan twee te Volkel), Vechel, Veldhoven (Oerle), Vessem (Wintelre), Wanrooi (Het Ham, 1811), Wouw, Zomeren (Beemd, 1543 en 1811), Zon, Zundert.
	Waterradmolens:
	Bladel (1848, tevens bovenkruier), Bokstel, Dommelen (gemoderniseerd), Eersel (Steensel), Eindhoven (Gestel, Tongelre en Woensel), Helmond, Lierop, Nunen (Nederwetten en Opwetten), St. Oedenrode, Oploo, Riethoven, Valkenswaard, Vierlingsbeek (Groeningen), Waalre (twee), Westerhoven.
	Wipmolens:
	Almkerk (Duil en Gantelwijk), Dussen (Muilkerk), Eten (Meeuwen, polder Babiloniënbroek), Wijk (Biesheuvel).

Bovenkruiers (meest ronde steenen korenmolens).
Aarle (beltmolen), Almkerk (Doornsche watermolen), Beers (1850), Bergeik (beltmolen), Bladel (1848, met stelling, tevens waterradmolen), Boekel (wee achtkante houten), Borkel (achtkant), Budel (1846), Dinteloord (1768 en 1846), Dinter (XIX A) Dussen (drie, een achtkante en een ronde watermolen), Escharen (1818), Eten (Meeuwen, watermolen 1740), Fijnaart (1725, en XIX A), Haps (± 1800), Heusden, Lit (± 1800), Megen (Haren, 1842), Mil (1847), Nieuw-Vosmeer (1740), Nistelrode (1798), Ooien (1828), Oud-Heusden (1847), Reek (1832), Reuzel (achtkante houten beltmolen), Steenbergen (XIX), Tilburg (achtkant), Veen (twee, een watermolen), Vierlingsbeek (1828), De Werken (twee te Sleeuwijk, waarvan een achtkante watermolen), Wijk (Aalburg), Willemstad (1734), Woensdrecht (Hoogerheide 1744), Woudrichem (met stelling), Zevenbergen.

Pompen.

XVIIIb.	Geertruidenberg (twee); Prinsenhage (Markt).
XVIII.	Woudrichem (Hoogstraat).
1768.	Wouw (twee, Markt).
1790.	Ginneken (Markt).
1798.	Grave.
XVIII B.	Geertruidenberg (twee); Oud-Gastel (Markt).
± 1800.	Oudenbosch (Markt).
1809.	Baarle-Nassau (Baarle, dorpsplein).
1836.	Vechel.

Poortgebouwen.

XIII.	's-Hertogenbosch (overblijfselen Leuvensche poort, gewijzigd).
XIV A.	Bergen-op-Zoom (Gevangenpoort, uitgebreid XVI A).
XIV B.	Megen (Gevangentoren).
XV.	Woudrichem (Waterpoort).
1500.	Beek (Eikenlust).
1517-1521.	Breda (kasteel, poort voorgebouw).
± 1550.	Prinsenhage (Gageldonk, voorm. kasteel).
XVId.	Gemert (voorpoort voorm. kasteel).
XVI.	Asten (voorpoort kasteel).
± 1600.	Heeswijk (poortgebouw kasteel).
1681.	Grave (Hampoort).
XVII B.	Mil (de olde Driel).

Poorten van huizen.

XV B.	Bergen-op-Zoom (raadhuis, zijpoort); Berlikum (Middelrode, Seldensate).
± 1500.	Bergen-op-Zoom (Markiezenhof en Kerkstraat 4); Berlikum (Middelrode, Hoeve Assendelft); Breda (stallen Academie en voorm. huis van Renesse.)
XVIa.	's-Hertogenbosch (huis ‘de Munt’).
1536-1538.	Breda (kasteel, poorten hoofdgebouw).
± 1540.	's-Hertogenbosch (traptoren pastorie St. Pieterskerk).
XVI A.	's-Hertogenbosch (voorm. v. Deventergasthuis, St. Franciscusschool, Ruische poort).
1611.	Woudrichem (de Witt's poortje).
1614.	Breda (huis Wijngaarde).
1614-1617.	Breda (voorm. vleeschhal).
XVIIa.	Ginneken (Ulvenhout); Oosterhout (Heuvel).
1630.	Breda (Catharinastraat 18 en (Nieuwstraat 21); Waalwijk (aan toren R.K. kerk).
1632.	Breda (Oude Vest 18-19 A).
XVII A.	's-Hertogenbosch (tuin Kruisstraat 5); Zevenbergen (tusschen Noordhaven A 539 en 540).
1653.	Boksmeer (verbindingsgebouw Carmelietenklooster).
1661.	's-Hertogenbosch (groot-ziekengasthuis).
XVII B.	's-Hertogenbosch (kruithuis).
XVII.	's-Hertogenbosch (voorm. huis Ridderstraat, thans achterraadhuis); Hoeven (voorm. posthuis); Lieshout (huize Ribbius).
XVII of XVIII.	Mierloo (inrijpoort voorm. kasteel).
1740.	Gemert (hoofdgebouw voorm. kasteel).
1742.	Willemstad (kazerne).
1792.	Breda (inrijpoort huis Brecht).

Raadhuizen.

XV.	Bergen-op-Zoom (in hoofdzaak, behalve gevel).
1513.	Oorschot (in oorsprong 1463).
1588.	Heusden (uitgebreid in 1635).
1592.	Woudrichem (gewijzigd).
XVId.	Rozendaal (zeer gewijzigd).
1611.	Bergen-op-Zoom (voorgevel, bordes 1740, achtergevels 1619).
1620.	Willemstad.
1621.	Klundert.
XVIIa.	Grave (fragmenten).
1633.	Halsteren.

1670 e.v.	's-Hertogenbosch (kelders 1529-1530, torentje 1649).
XVII.	Steenbergen (oorspr. commandantshuis, gevel XIX A).
XVIII A.	Zevenbergen (voormalig raadhuis).
± 1760-1780.	Raamsdonk.
1766-1768.	Breda (gevel).
1768-1769.	Geertruidenberg.
1776.	Etten; Lieshout.
1791.	Erp.
1792.	Prinsenhage.
XVIII B.	Oudenbosch; Zon.
XVIII?	Fijnaart (gewijzigd).
± 1800.	Berlikum.
XIXa.	Helvoort.
± 1830.	Zundert.
1843.	Bokstel.
1849.	Tilburg.
XIX A.	Dinteloord; Hoeven.

Schoolgebouwen.

± 1500.	Bergen-op-Zoom (overblijfselen voorm. Latijnsche school, thans museum).
XVIIa.	Kuik (St. Agatha, fragment gymnasium der kruisheeren).
1707.	Boksmeer (voorm. gymnasium der Carmelieten).
1787.	Raamsdonk (voorm. Fransch en Nederduitsch schoolhuis).
XVIII?	Zon (A 4, voorm. schoolhuis).

Torens (van kerken).

XI?	Ravenstein (Neerlangel, verhoogd XV?).
XIIIb.	's-Hertogenbosch (St. Jan, verhoogd XVb, spits XVII).
XIII A.	Berlikum (verhoogd XVI).
XIII.	Eten (Genderen, bij herhaling verhoogd); Hedikhuizen (verhoogd XIV of XV); Ravenstein (Dennenburg, verhoogd en gewijzigd XVIa); Ravenstein (Neerloon, zeer gewijzigd); Velp gewijzigd).
XIII-XVI.	Herpt.
± 1300.	Almkerk (verhoogd XVd); Almkerk (Uitwijk); Deurne; Raamsdonk; Veen; Waalwijk (Baardwijk).
XIV A.	Eten (Meeuwen); Oostelbeers (verhoogd XV).
XIV B.	Andel (Opandel); Eersel.
XIV.	Ginneken (gewijzigd ± 1650); 's-Gravenmoer; Halsteren verhoogd XV B); Herpen; Heusden (verhoogd in 1587); Nunen (Nederwetten); Rozendaal (Nispen, verhoogd ± 1500, spits XIX); Wijk (Aalburg, verhoogd).

± 1400.	Eten (verhoogd); Eten (Heelbeen); Hoogeloon; Stiphout (verhoogd XVI A).
± 1400?	Prinsenhage (grootendeels vernieuwd); Terheiden.
XVa.	Berkel (Enschot).
XV A.	Bergen-op-Zoom (spits XVIII); Bladel (spits 1760); Megen (Macharen); Mierde (Hooge-); Mierde (Lage-);St. Oedenrode (N.H. kerk); Wijk.
± 1450.	Eindhoven (Woensel, spits 1801); Geffen; Goorle; Loon-op-Zand.
XV.	Beek; Bladel (Netersel, verhoogd in 1861); Boksmeer; Geertruidenberg; Knik; Luikgestel; Mil (St. Hubert); Oostelbeers (Middelbeers); Rosmalen; Steenbergen (Kruisland); Vessem; Wouw; Zevenbergen (spits 1767).
1468-1509.	Breda (Groote kerk, spits 1694-1702).
XVc.	Sprang.
XVd.	Boksmeer.
XV B.	Beers (verhoogd in 1890); Beugen; Eersel (Duizel); Eersel (Steensel); Esch; Leende; Linden; Oploo (St. Anthonis); (Oudgastel, spits 1696); Ravenstein (Dieden); Sambeek; Waalre; Zon (Breugel).
XV B-XVI A.	Woudrichem.
± 1500.	Berchem; Hoeven; Vierlingsbeek.
XV of XVI.	Breda (St. Joostkapel); Schaik.
1519-1527.	Oosterhout.
XVIa.	Oorschot; Rukfen (Sprundel, benedendeel ouder); Zon.
XVIb.	Alfen.
XVI A.	Bakel; Chaam; Diesen.
± 1550.	Hilvarenbeek (spits XVI en 1615); Moergestel.
1560.	Vucht.
XVI B.	St. Michielsgestel.
XVI.	Dongen; Engelen (Bokhoven, gewijzigd in 1836); Ginneken (Galder); Haren; Schijndel; Vlijmen; Zundert.
XVI?	Rozendaal.
1771.	Etten.
1775.	Werkendam.

Verdedigingswerken.
Zie ook: Poortgebouwen.

XIII.	's-Hertogenbosch (overblijfselen Leuvensche poort, gewijzigd).
XIV A.	Bergen-op-Zoom (Gevangenpoort, uitgebreid XVI A).
XIV B.	Megen (Gevangentoren).
XV.	Woudrichem (Waterpoort).
XVIa.	Breda (kasteel, granaat- en duiventorens).
XVIc.	Heusden (gedeelten aarden omwalling).

1583.	Klundert (overblijfselen omwalling met kroonwerk).
1629.	Steenbergen (overblijfselen aarden omwalling, verbeterd 2702).
XVII A.	's-Hertogenbosch (later bemuurden, wal met bastions aan de zuidzijde, omwalling forten de Citadel en Isabel).
1682.	Grave (Hampoort).
XVII-XIX A.	Woudrichem (aarden omwalling).
± 1700.	Bergen-op-Zoom (ravelijn).
1833-1837.	Geertruidenberg (aarden versterkingen).
XIXb.	Hedikhuizen en Oud-Heusden (schansen).

Wegbeelden en beeldhuisjes.

XVI.	Aarle (Hoogakkers, hagelkruis).
1750.	Megen (Macharen, nieuw bidhuisje met H. Odrenda).
XVIII B.	Boksmeer (het Zand, houten kruisbeeld); Gemert (weg naar Handel, beeldkastje met H. Maagd).

Woonhuisgevels.

XV B.	's-Hertogenbosch (Markt 79-81).
XV.	's-Hertogenbosch (Lepelstraat 22); Woudrichem (Molenstraat 61, gewijzigd XVIIa).
±	1500. Heusden (Hoogstraat 2).
1521.	Heusden (Putterstraat O 60).
XVI A	Bergen-op-Zoom (Kremerstraat 222); Breda (huis Brecht, thans militair hospitaal); 's-Hertogenbosch (St. Jacobskerkhof 75).
± 1550.	Oorschot (A 253, voorm. kapittelhuis, in 2679 gewijzigd).
XVlc.	's-Hertogenbosch (‘de drij hamerkens’, Hinthamerstraat 57); Zevenbergen (Zuidhavenkade A 324, top gewijzigd XVII A).
1575.	Grave (Gasthuisstraat 8).
2594.	Helmond (Markt 7).
± 1595.	Woudrichem (Hoogstraat 44).
XVId.	Breda (Haagdijk 22).
XVI B.	Breda (Torenstraat, hoek Brugstraat).
XVI.	Grave (achter het stadhuis 20: achtergevel en Hoofsche straat 24: achter- en zijgevel).
XVI?	Bergen-op-Zoom (Markt 36).
± 1600.	Breda (Haagdijk 82); Geertruidenberg (Markt 56); Grave (Brugstraat 2-4, Oliestraat 6-8, Hamstraat 25, 26); 's-Hertogenbosch (Korte Putstraat 27 - Lange Putstraat 16); Willemstad (Kerkring Zz. B 164); Heusden (Breestraat Z 121, Hoogstraat O 133); Woudrichem (Hoogstraat 292); Zevenbergen Markt A 399).
1601.	Woudrichem (Hoogstraat 284 en 285: ‘In de vergulde helm’ en ‘In 't herdt’).

1603.	Geertruidenberg (Markt 47); Heusden (Nieuwstraat hoek Vischmarkt).
1604.	Heusden (Breestraat Z 122).
1605.	Heusden (Ridderstraat W 107); Woudrichem (Hoogstraat 17).
1606.	Woudrichem (Hoogstraat 288: ‘In den Salamander’).
1608.	Woudrichem (Hoogstraat 45).
1613.	Breda (Haagdijk 78); Oorschot (Huize Groenberg, zeer gewijzigd).
1615.	Woudrichem (Hoogstraat 43).
1619.	's-Hertogenbosch (kosterij St. Catharinakerk); Heusden (Oudheusd. eind W 9).
XVIIa.	Breda (huis Wijngaarde, Catharinastraat 9, Haagdijk 74-76, Haagdijk 11, Boschstraat 168); Geertruidenberg (Markt 50); 's-Hertogenbosch (Orthenstraat 3: ‘de gulden hopsack’, Markt 5; Snellestraat 28 - Begijnstraatje 1; Korte Putstraat 9-9 A; St. Jacobsstraat 25-27, Oude Hulst 42); Heusden (Hoogstraat, naast O 104, Oudheusd. eind W 29 en 32, fragm., Vischmarkt 65, Wijkschestraat - hoek Vischmarkt, Wijksche straat W 117, Drietrompetterstraat N 17, Ridderstraat W 108 en 111-112).
1629.	Zevenbergen (Zuidhavenkade A 409).
1633.	Oosterwijk (Kerkstraat 122).
1635.	's-Hertogenbosch Vischstraat 28: (‘de steur’).
± 1635.	's-Hertogenbosch (Smalle Haven 23-24: ‘Dit is in Vlijmen’).
1638.	's-Hertogenbosch (Hooge Steenweg 32); Heusden (Vischmarkt 68).
1645.	Bergen-op-Zoom (Lieve Vrouwenstraat 41);
1646.	Geertruidenberg (Veenestraat 94).
XVIIb.	Rozendaal (Molenstraat 105).
XVII A.	Bergen-op-Zoom (Haven Zz. 19); Boksmeer (Steenstraat 20); Breda (Groote Markt 61); Etten (Leur B 211 en B 137); Geertruidenberg (Havendijkstraat 141, Veenestraat 82, Koestraat 99-100); Grave (Hamstraat 28, 19 en 23); 's-Hertogenbosch (Vughterstraat 131, Haven 90-91, 111, Vughterstraat 155); Steenbergen (Blauwstraat B 285); Woudrichem (Hoogstraat 21-22); Zevenbergen (Molenstraat A 220, Zuidhavenkade A 411; Molenstraat A 235-236, Stationsstraat A 6).
± 1650.	Grave (Markt 6); 's-Hertogenbosch (Postelstraat 40).
± 1660.	Oorschot (hof van Solms, thans St. Franciscushof).
1661.	's-Hertogenbosch (Vischstraat 6); Waspik (B 63).
1665.	's-Hertogenbosch (Vughterstraat 102-108: ‘de vier azen’ e.a.); Breda (Havermarkt 21).
1671.	's-Hertogenbosch (Karrenstraat: ‘In de put’).
XVIIc.	Breda (Groote Markt 56); 's-Hertogenbosch (Haven 112, Vughterstraat 141).

1677.	's-Hertogenbosch (Vughterstraat 75-77).
1686.	Lit (B 42).
XVII B.	's-Hertogenbosch (Schapenmarkt 2).
XVII.	Boksmeer (Steenstraat); Budel (nr. 70 en nr. 147); Etten (A 146); Megen (A 118); Oorschot (Markt A 336); Sprang (nr. 155); Waalwijk (nr. 133-135); Zevenbergen (Molenstraat A 211).
XVII-XVIII.	Ossendrecht (C 7: Huize Calfven).
1715.	Oorschot (A 102).
1724.	's-Hertogenbosch (Hinthamerstraat 159).
XVIIIa.	Boksmeer (Steenstraat); 's-Hertogenbosch (Postelstraat 46-48, achtergevel ± 1600); Waalwijk (nr. 217).
1728.	Breda (Veemarktstraat 23).
± 1730.	Breda (Veemarkt 24).
1745.	's-Hertogenbosch (Kolperstraat).
1740.	Werkendam (nr. 552).
XVIIIb.	Breda (Catharinastraat 16); 's-Hertogenbosch (Waterstraat 1a).
XVIII A.	's-Hertogenbosch (Hinthamerstraat 141); Oorschot (Markt, A 64: ‘In de bonte os’ en Markt A 67).
1750.	Veldhoven (Zeelst nr. 519).
± 1750.	's-Hertogenbosch (Hinthamerstraat 55).
1769.	's-Hertogenbosch (hypotheekkantoor).
1770.	Geertruidenberg (Koestraat 83).
1776.	's-Hertogenbosch (Peperstraat 19).
1791.	Breda (Boschstraat 35).
XVIIId.	Boksmeer (het Zand B 86); Breda (Haven 4); St. Michielsgeste: (huize Zegenwerp); Oosterhout (Heuvel).
XVIII B.	Geertruidenberg (Markt 104 en Markt 22); Grave (Rogstraat en St. Jorisstraat 21, Maasstraat 7, Hamstraat 22 en 27, Hoofsche straat 24); Heusden (Wijksche straat W 120).
XVIII.	Eindhoven (Vrijstraat 46); 's-Hertogenbosch (Ridderstraat 21, Kruisstraat 34-36, Hinthamerstraat 169, Kruisstraat 5, Kerkstraat 67); Heusden (Pelschestraat O 62); Made (Drimmelen D 58-59); Sprang (Dorpstraat bij de kerk); Waalwijk (nr. 182-184); Werkendam (nr. 551); Willemstad (Voorstraat A 48 en A 52).
± 1800.	's-Hertogenbosch (Verwerstraat 47, Oude Dieze 9, pastorie St. Jacob, Hinthamerstraat).
XIXa.	's-Hertogenbosch (Korenbrugstraat 16, inwendig overblijfselen XVII); Hilvarenbeek (Marktplein A 175); Vechel (heerenhuizen Dorpsstraat).
± 1830.	Ginneken (eenige woonhuizen); Rozendaal (Markt 49 en Achterstraat 26).
1846-1847.	's-Hertogenbosch (O.L. Vrouwe Broederschap, Hinthamerstraat).
XIX A.	Bladel (A 274); Grave (Hoofsche straat 15).

Voor- en vroeghistorische woonplaatsen.

	Germaansche: Eten (Genderen, woerd), Linden (woerd in de Voord), Megen (Macharen, woerden), Ravenstein (Dennenburg, Deursen, Huisseling, woerden), Teteringen (hunnenschans).

	Romeinsche: Lieshout (nederzetting), Rijsbergen (gebouw, altaar), Veldhoven (nederzetting).

Vorige Volgende