Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, I. De provincie Limburg (Amby-Meer)

Bunde.

Bunde.

e. De r.k. kerk (H. Martinus, genoemd in 1145) is in 1904 vergroot door den architect Ramaekers. Het kleine koor is in 1813 vervangen door het tegenwoordige ruime. Het oude eenschepige gedeelte (XVIII), van baksteen met hoekblokken en vlakke omlijstingen der halfrond gesloten vensters in mergelblokwerk, heeft drie traveeën. Ongelede steunbeeren met mergelafdekking. Koor van één travee met halfronde sluiting. Gepleisterd tongewelf; over het koor koepelvormige zoldering. De kerk bezit:

Eiken hoofdaltaar (XVIII A); retabel met zes kolommen en bekroning, waarin beelden van God en twee aanbiddende engelen.

Twee gelijke zijaltaren in eikenhout (XVIII A) met klein tabernakel, waarboven beeld-nis.

[p. 54]

Doopvont (XVIII) van Naamsche steen, zonder voetstuk.

Gekroond houten Madonnabeeld (XV A); beeldje van den H. Rochus (XVIII).

Schilderij: Madonna met H. Jozef en H. Anna, en met een donateur (XVII d of XVIII a, doek, voormalig altaarstuk).

Zilverwerk: monstrans met stralenkrans (XIX A), gedeeltelijk verguld; reliekhouder (XIX A); kelk (1821, merken: Maastricht, D N en cirkel); kelk met nieuwen verzilverden koperen voet (XVIII B); kelk met getorste versiering (merken: Maastricht I en?); beslag op een missaal (1820); dito (1823).

Koperen processiekruis (XVIII).

Twee kazuifels (XIX A) van gebloemde geweven zijde.

Klok, in 1808 gegoten door Clém. Drouot.

g 1. Nr. 94. landgoed Heiligenberg. Boven het ingangspoortje: 1777. Middengebouw met twee vleugels van baksteen (gesausd). Vensters met vlakke omlijsting met blindsponning, van Naamsche steen; bovendorpels van onder Betoogd, boven recht; vlakke sluitsteen. Boven de deur een alliantiewapen met bekroning. Mansardedaken met gebroken benedenvlak. Twee gesmeed ijzeren windwijzers. Kelders: tongewelven van mergel.

Inwendig: In het voorhuis: eiken trap met gestoken trapbaluster. In twee vertrekken: eiken deuren en vleugeldeur, gedeeltelijk met gebogen paneellijsten en eenig steekwerk. Zoldering met in stuc geprofileerde moerbinten. Twee schoorsteenen: beneden met tegeltjes en koperen omlijsting der stookplaats; boven met stucwerk (XVIII c).

2. Hoeve Heiligenberg. Op een steen boven de moderne poort: 1722. Woonhuis van mergel met typische gevelafdekking, twee oude kleine vensters met omlijsting van vier stukken Naamsche steen met blindsponning.

3. Nr. 137. Heerenhof Rustenburg, om een grooten vierkanten hof opgetrokken. De oostvleugel, het tegenwoor-

[p. 55]

dige heerenhuis (XVIII B, voor een gedeelte in de laatste jaren verbouwd), is van baksteen, gewit, en bestaat uit een modern middengedeelte, met een verdieping torenvormig verhoogd en met ingang; rechterhelft met één, linkerhelft zonder verdieping. Vensters aan de buitenzijde eenigszins onregelmatig geplaatst in den gevel; aan de hofzijde hoog en smal; mansardedaken.

De zuidvleugel in baksteen, vroeger woonhuis (XVII B); eenvoudige gekrulde ankers.

De westvleugel, waarin de schuren en een aansluitend gedeelte van den zuidvleugel, waren vroeger van vakwerk, doch de muren zijn vernieuwd met behoud van het oorspronkelijk houtwerk, kap enz. (XVII c). In den zuidwesthoek van den hof: de oorspronkelijke schuur-poortomlijsting van zware eiken balken met in de bovenhoeken zware, tot versiering uitgezaagde karbeelen. In het midden van den bovendorpel uitgesneden het jaartal 1654.

Inwendig: twee door vleugeldeuren verbonden vertrekken (XVIII d). Het eerste heeft eiken deuren met eenig steekwerk; stuczoldering; schoorsteen: ondergedeelte marmer, waarin ovale omlijsting der stookplaats, bovengedeelte met stucversiering. Het tweede, grootere vertrek gelijk aan het eerste, de schoorsteen echter rijker met parket van op kant geplaatste leien in marmeren lijst; stuczoldering cirkelvormig met middenrozet en versierde hoekvullingen.

In den tuin twee toegangshekken, het eene bestaande uit twee en het andere uit vier vierkante baksteenen pijlers met mergelbekroning, waarop twee liggende leeuwen en vazen. IJzeren hekken modern.

4. Nr. 128. Heerenhof Ingenopen (XVIII d), om een vierkanten hof opgetrokken. Toeganspoort ter oostzijde in natuursteen en baksteen (gepleisterd en geverfd), met gepaneelde breede pilasters. Over het geheel een zwaar hoofdgestel. Zuidhelft van den westvleugel van mergel, waarin

[p. 56]

een gedrukte elliptische boog (XVII A?). In de westhelft van den noordvleugel het woonhuis (XVIII d); afwisselende lagen baksteen en mergel, vensters en deur met platte omlijsting van Naamsche steen. Boven den deurdorpel een klein ovaal venster van baksteen. In het woonhuis een eiken trap met gedraaide spijlen en eenvoudig gestoken trapbaluster. In een vertrek een schoorsteen, waarvan het ondergedeelte nieuw en het bovengedeelte met gegroefde halve zuilen en hoofdgestel.

Ingangshek tusschen twee vierkante baksteenen pijlers met bekroning en vaas van mergel.

Kazen.

g 1. Nr. 168. Hoeve (1792 volgens gevelsteen, verbouwd in 1844), van baksteen en gedeeltelijk mergel, met typische gevelafdekking. Ingangspoort met naar voren en achteren overstekende houtconstructie en dak.

2. Nr. 176. IJzeren poortklopper.

3. Nr. 178. Vakwerkhuis (XVII) met gevelmuur in mergel.

4. Nr. 158. Hoeve de Loch (1787 volgens gevelsteen, vernieuwd en herbouwd in 1921); oude smeedijzeren poortklopper.