Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel I. De provincie Utrecht

Eemnes.

Eemnes-Binnen.

De ned. herv. kerk (H. Petrus) is eene eenbeukige, baksteenen kerk met diep choor en westtoren (blijkens inscriptie van 1439). Houten tonwelf. De kerk, in 1891 gerestaureerd, bevat:

Choorhek, XVI a en XVII a.

Doophek, XVII b.

Preekstoel, XVII a of b.

Twee eenvoudige eiken banken, XVII b.

Orgel, gemerkt J.P. Schmidt fec., Gouda 1802.

Twee koperen armluchters en lezenaar, XVII c.

Bronzen kroontje voor olielicht, XIX a.

In den toren: twee klokken van 1637, de eene door Everhardus Splinter. Steen met opschrift ter eere der weverij.

Aan den weg naar Eemnes-buiten:

De r.k. kerk (1845) bezit:

Eiken Pieta, XVI.

Drie koperen kronen, omstr. 1700 en eenige kandelaars, omstr. 1800.

[p. 24]

Boerderij de Eendracht, 1661, waarin overblijfselen van oude betimmering.

Eemnes-Buiten.

De ned. herv. kerk (H. Nicolaas) is eene eenbeukige baksteenkerk, met diep choor (waartegen aan de noordzijde eene sacristie) en hoogen westtoren, geflankeerd, noordelijk, door traptorentje, zuidelijk, door dergelijken aanbouw, waarin doopkapel en schatkamertje (?). De kerk is vermoedelijk gebouwd XIV c, de toren XV. Inwendig, houten tonwelf van 1790. Aan de zuidzijde een uitgebouwd portaal van 1731, op het oostelijk dakschild een venster met jaartal 1700. Een steen in het bovendeel van den toren draagt het jaartal 1875, doelende op een herstelling. De kerk, in 1905 gerestaureerd onder Posthumus Meyjes, bevat:

Eiken choorhek, 1618.

Eenvoudig eiken doophek, 1649.

Gebeeldhouwden eiken preekstoel, 1604.

Eenige banken, midden XVII, eene midden XVIII en vier in welker achterschot briefpaneelen van omstr. 1500 zijn verwerkt.

Eenvoudig eiken muurkastje, XVI (in de sacristie).

Drie koperen kronen, twee doophekbogen en kandelaars, een lezenaar en doopbekkenhouder, XVII c.

Tinnen avondmaalsbekers en -kannen, XVIII.

Eenige kussens van Utrechtsch trijp, XVIII.

Tekstborden van 1607, 1612 en 1618.

Psalmbord van 1738.

Rouwbord van 1737.

Schilderij (Avondmaal), gem. M.v.K. 1797.

Eenige hardsteenen zerken.

In den toren hangen twee klokken, door L. Haverkamp, 1785 en door C. Frans Jz., 1753.

Herberg de lindeboom, omstr. 1600, met oude ankers.

Daarnaast huis met gepleisterden trapgevel op zijde.

[p. 25]

Het huis B 117, omstr. 1600, heeft een oud anker en gebeeldhouwd kraagsteentje.