Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel I. De provincie Utrecht

Baarn.

De ned. herv. kerk (H. Paulus) is geheel gemoderniseerd. Baksteenen toren (XVI). De kerk bevat een eenvoudigen preekstoel, XVII b. In den toren eene klok door Pieter Seest, 1772.

Van het Sint-Annagilde (opgericht vóór 1593) wordt een trom (XVII?) bewaard in het hotel Velaars.

[p. 16]

Het huis kanton is in Chineeschen stijl gebouwd omstr. 1800

Van het overeenkomstige huis peking, afgebroken XIX d, liggen twee houten leeuwen voor eene boerderij aan den Zandvoortweg.

Soestdijk.

Het koninklijk paleis, gesticht XVII d, verbouwd XVIII a en XIX a, onder de architecten de Greeff en Reijers, (en toen geheel bepleisterd) bevat ameublementen XIX a, portretten en historieschilderijen, betrekking hebbend op het huis Oranje-Nassau, marmeren borstbeelden van de stadhouders Willem I en Maurits, gemerkt R.V.H. 1683 fc., vermoedelijk uit het atelier van Rombout Verhulst; verzameling ceramiek door prins Hendrik op Italiaansche reizen bijeengebracht; twee Egyptische koningsbeelden van graniet; oude bibliotheek en historische prentenverzameling.

Aan het eind der Koningslaan, de gedenknaald van quatrebras, opgericht volgens de wet van 8 Juli 1815 ter eere van den Prins van Oranje, obelisk naar het ontwerp van den architect Van der Hart, geflankeerd door twee in 1830 op de Belgen veroverde kanonnen.

Bij de Praamgracht, het houten gedenkteeken van den grenadier Christ. Pullmann, die 27 Juli 1787 sneuvelde bij den aanval der Patriotten op Soestdijk. Opgericht XVIII d, door Willem V.

Aan de Pijnenburger Grift, bij Eikenhorst, een huisje met gevelsteen (wapen) van 1640.

De Vuursche.

De ned. herv. kerk, eenbeukige, baksteenen kruiskerk, in gothischen geest, naar het schijnt gebouwd in 1659, hersteld in 1843.

[p. 17]

Zij bevat:

Choorhek en doophek (XVII c); achterschot van bank (XVII c).

Koperen kroontje; twee kaarsarmen (XVII c); lezenaar (1822).

Twee zilveren avondmaalsbekers met gegraveerd wapen (1657), twee van 1810, een tinnen kan en drie borden (XVIII).

In den dakruiter: eene klok van 1683.

Het huis drakenstein, (ter vervanging van een naar het schijnt zeer oud kasteel) gebouwd in 1640, vertoont thans uit- en inwendig, voor zoover niet geheel gemoderniseerd, het karakter van XVIII d. Achtkante baksteenbouw, bevattend een Lodewijk XVI zaal met geschilderd behang, eenige fraaie meubelen, luchters en pendules, Lodewijk XVI en Empire; enkele schilderijen (XVII en later); veel porselein, waarbij een volledig theeservies der Amstelfabriek; een bord, waarop geschilderd de wapens van opeenvolgende bezitters van het goed van 953-1750.

Eenige fragmenten van het in 1640 gebouwde huis (cartouche en kapiteelen) liggen hier en daar in de omgeving van het huis.

Tegenover de herberg een hunebed, voor-Germaansch.

Het huis groeneveld, aan den Eemnesser Weg, heeft een rechthoekigen middenbouw (Lodewijk XIV) met kwartcirkelvormige vletigels, door muren verbonden aan dienstgebouwen ter weerszijde van het voorplein, XVIII a en later (volgens Van der Aa gebouwd in 1737). Het bevat eenige, ten deele goed bewaarde, vertrekken in de Lodewijk- en Empire-stijlen, meubelen uit dien tijd, eene opmeting van huis en terrein in 1763 door H. Stoopendaal, een veilingsbiljet met uitvoerige beschrijving van het huis in 1797; twee versierde kanonnetjes van 1660 en een huisschel van 1723.