Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel IV. De provincie Gelderland

Ammerzoden.

Ammerzoden.

Op den Maasdijk aan de grens van Neder-Hemert een hardsteenen grenspaal (XVIII).

De thans ned. herv. kerk heeft nog het baksteenen 5/10-gesloten choor (XV a), nu voor de godsdienstoefening gebruikt, en den toren (XV d, verhoogd XVI) met traptoren van de oude kerk over, terwijl van het voormalige driebeukige schip (XV d) met dwarspand, opgetrokken in baksteen met banden van tufsteen, alleen de muren met resten van traceeringen en met rijk behandelde steunbeeren, alsmede eenige zuilen met scheibogen overeind staan. Als bouwmeester wordt genoemd

[p. 4]

Willem van Ballestraten. In den toren een achtdeelig gewelf en overblijfselen van muurschilderingen (XVI). Nieuw gestucadoord gewelf over het choor. De kerk bezit:

Twee grafzerken (XVI b en 1711)

Twee zilveren bekers (geschonken 1746).

Klok, in 1547 gegoten door Engel Tolhuys.

De moderne r.k. kerk (H. Willebrordus), bezit een gedreven verguld zilveren miskelk (XVIIIa, Augsburgsche keur, meesterteeken van I.F. Bräuer).

In de pastorie een portret op paneel (XVI d) en een (XVII B) op doek.

Voorstraat A 92. Gevelsteen (1802).

Voorstraat A 39. Ankers (1835).

Het kasteel Ammerzoden gesticht vóór-XIV, ± 1600 herbouwd na brand, ± 1905 aanmerkelijk gewijzigd en tot vrouwen-klooster ingericht, heeft vier zware ronde hoektorens, die grootendeels uit den tijd van het oude gebouw dagteekenen. Inwendig is het gebouw thans niet toegankelijk.

Wel.

De ned. herv. kerk, in 1842 uitwendig gepleisterd, bestaat uit een schip (XV, het choor in 1842 gesloopt) met twee zijbeuken (XVI), met een noordelijke kapel en eenen ingebouwden westtoren (XI d), wiens benedendeel uit tufsteen opgetrokken is en een trap in de dikte van den muur bevat. Gestucadoorde zoldering (1842) over het schip. Kruisribgewelf in den toren. De kerk bezit:

Eiken preekstoel (XVII a) en koperen doopbekkenhouder (XVII a).

Twee zilveren bekers (1660 en 1661).

Klok, in 1546 gegoten door Jan Moer.

Uurwerk (XVII).

[p. 5]

Het slot te Wel of huis van Malsen is een door water omgeven baksteenen gebouw: vierkante toren (XV), met in 1885 toegevoegden vleugel. Twee uitgekraagde hoektorentjes aan de oostzijde van den toren. Voorburcht, thans boerderij.