Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 41

Bio- en bibliografie ‘van’ en ‘over Aster Berkhof (^o1920):

I. Biografie:

-	geboren in Rijkevorsel als Louis Paulina Van den Bergh op 18 juni 1920, als tweede zoon in het katholieke onderwijzersgezin van Karel Van den Bergh (Merksplas, ^o1894 - Rijkevorsel, 1946) en Maria Leestmans (Merksplas, ^o1893 - Beerse, † 1967) (o.m. in de romans Isidoor (1951) en Als een wolf in de wildernis (1962) heeft Aster Berkhof over zijn geboortedorp en de Kempense heide uitvoerig geschreven); het gezin telde daarnaast nog twee zonen (Jozef en Frans) en twee dochters (Jeanne en Maria);
-	van 1924 tot 1931 ging hij naar de parochiale jongensschool in St.-Jozef Rijkevorsel, waar zijn vader hoofdonderwijzer (en briefschrijver, raadgever, redenaar, scheidsrechter...) was;
-	middelbaar onderwijs (Grieks-Latijnse afdeling) volgde hij, van 1931 tot 1938, aan het Klein Seminarie in Hoogstraten (leraren waren er o.m. priester Herman van Fraechem en voordrachtkunstenaar Ast Fonteyne);
-	aan de K.U. Leuven studeerde hij van 1938 tot 1942 Germaanse filologie; in 1946 promoveerde hij er tot doctor in de Germaanse filologie met het proefschrift: ‘Het literaire kunstwerk, proeve van analyse’;
-	zijn militaire dienstplicht vervulde hij een jaar lang (1945) in Schotland;
-	daarna werd hij een korte tijd journalist (buitenlandse politiek) bij De Nieuwe Standaard en het erbij horende geïllustreerde weekblad Ons Volk (tot 1946);
-	van 1947 tot 1949 was hij als wetenschappelijk medewerker (monitor-assistent Nederlandse literatuur) verbonden aan de Leuvense universiteit;
-	leraar geworden (om naast het schrijven een andere jongensdroom te kunnen realiseren: het reizen) gaf Louis Van den Bergh les aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen (van 1949 tot 1958), daarna aan dat van Brussel (tot 1959), uiteindelijk aan dat van Koekelberg (tot 1965);
-	in 1965 werd hij docent Engels aan de Handelshogeschool in de Antwerpse Korte Nieuwstraat; vanaf 1969 mocht hij zich aan diezelfde instelling hoogleraar Engels noemen tot hij, in 1983, met vervroegd pensioen ging; (van 1969 tot 1971 gaf hij ook colleges in de Faculteit Sociologie van de U.F.S.I.A.);
-	tussendoor bereisde Van den Bergh vanaf 1952 een goed deel van de wereld: Noord-Afrika (1952), Noord-Amerika en Mexico (1953), India, Pakistan, Thailand, Hong Kong en Japan (1955), Midden- en Zuid-Afrika (1967), waarover hij in het t.v.-programma ‘Reisroutes’ van de B.R.T., in vele kranteartikelen (o.m. in Ons Zondagsblad en Het Laatste Nieuws) en diverse reisreportages verslag uitbracht;
-	onder de pseudoniemen Piet Visser (voor een aantal jeugdboeken) en Aster Berkhof (= op asters is hij dol; de berk is een typisch Kempense boom, cf. trouwens zijn echte naam Van den Bergh; in hof zit een verwijzing naar een van zijn hobby's: tuinieren) heeft hij vanaf 1944 een bijzonder uitgebreid oeuvre van detectives en romans bij elkaar geschreven: in 1991 werd zowaar het verschijnen van zijn 80ste boek (Donnadieu) gevierd;
-	het literaire werk van Aster Berkhof werd enkele keren bekroond: • in 1957 met de literaire prijs van de provincie Antwerpen voor het jeugdboek Paavo de Lap; • in 1963 met de letterkundige prijs van de provincie Antwerpen voor de roman Dagboek van een missionaris (tevens bekroond met de prijs van de Vlaamse Schrijvers en Critici én met de prijs van de Vlaamse Lezer); • in 1966 met de letterkundige prijs van de provincie Brabant voor de roman De woedende Christus; • in 1976 met de letterkundige prijs van de provincie Antwerpen voor de roman Het huis van Mama Pondo; in 1975 werd hij tenslotte nog laureaat in het V.B.V.B.-referendum van het Vlaamse jeugdboek met Goliath of hoe de gorilla's de beschaving aan de dieren brachten;
-	Berkhof is lid van de PEN-Club, de V.V.L., de Vereniging van Kempische Schrijvers en de Vereniging van Schrijvers voor de Jeugd;
-	sinds 24 december 1956 is Aster Berkhof getrouwd met Nora Steyaert (^o1932), dochter van sportjournalist Willem van Wijnendaele en een van de eerste t.v.-omroepsters bij de B.R.T.; ze hebben een zoon Jan (^o1958, architect);

[p. 73]

ze wonen (sinds 1971) op het adres: Terlindenweg 122, 1700 Asse tel. [phone].

II. Bibliografie ‘van’:

1) Autobiografisch proza:

De student gaat voorbij. Nuttelooze beschouwingen over nuttige dingen (1944, 1963),

De zomer en ik (1982).

2) Romans:

	De detectives zijn met een asterisk aangeduid.
*	De heer in grijzen mantel (1944, 1975^5), * In het Frans vertaald onder de titel: L'homme au manteau gris (Bruges, Librairie Saint-Charles, z.d., 269 blz.).
	Rotsen in de storm. Roman uit de Schotse Hooglanden, 2 dln. (1947, 1976), * In één deel herdrukt door Heideland-Orbis, Hasselt (1975, 1976^2). * In 1959 verscheen Rotsen in de storm als feuilleton in H.L.N.
	De houtvester van St. Gallen (1948, 1978^3),
	Veel geluk, professor! (1949, 1983^15, 1987), * Verscheen als feuilleton in H.L.N. en in Het Wekelijks Nieuws (Poperinge), vanaf 6 maart 1954. * Op 3 april 1977 beleefde de Koninklijke Opera van Gent de creatie van de musical ‘Veel geluk, professor’ naar het boek van Berkhof. De show werd opgezet door componist-tekstschrijver Willy van Couwenberghe (met arrangementen van Bert Paige) in een regie van Berkhof zelf. De hoofdrollen werden vertolkt door Koen Crucke en Jeanine Martony.
	Patricia (1950, 1979^3, 1987^3),
	Land zonder schaduw (1950, 1987), * Als feuilleton in 34 afleveringen verschenen in Zondagsvriend, van 6 juli 1950 tot 22 februari 1951.
	Je bent een dikkop (1950, 1962), * Als feuilleton in 48 afleveringen verschenen in Het Wekelijks Nieuws (Poperinge), van 16 juni 1951 tot 10 mei 1952.
	De goede engel (1951), * Als feuilleton in 51 afleveringen afgedrukt in G.v.A., van 1 november tot 30 december 1953.
	Isidoor (1951, 1981^10, 1987), * Verscheen als feuilleton in 56 afleveringen in G.v.A., van 20-21 december 1952 tot 21-22 februari 1953. Ook in Het Handelsblad/De Gentenaar én in De Bond werd de roman als feuilleton afgedrukt, resp. in 1959 en 1977.
	Meester Groenevelt. Deel 1: De nieuwe meester. Deel 2: Jongensstad op de kim (1953, 1986^6), * Verscheen als feuilleton in D.S., van 16 oktober tot 14 december 1989 (50 afleveringen). Ook in De Bond werd Meester Groenevelt als feuilleton afgedrukt (1979).
	Vacantie met drie. Avonturen en overwegingen van drie kwaadaardige philosofen in een land van zeer goedaardige mensen (1953, 1975^2),
*	De commissaris gaat uit stelen (1954, 1960), * Als feuilleton in 40 afleveringen verschenen in G.v.A., van 3 september tot 19 oktober 1954. * In 1970 verscheen bij Uitgeverij De Sikkel, Antwerpen in de reeks ‘Moderne Nederlandse Auteurs’ een schooluitgave met aantekeningen en leidraad door H. Verschueren (60 + 8 blz.). * Jan Decorte maakte voor de Schoolradio van de B.R.T. een gedramatiseerde bewerking van De commissaris gaat uit stelen, die in een regie van Marc Decorte en met de stemmen van o.m. Jo Crab, Marcel Hendrickx, Marc Leemans, Ugo Prinsen, Julien Schoenaerts en Frans van den Brande op 15 februari 1974 werd uitgezonden.
	Minister Bakker. De Bewogen Avonturen van Zijne Excellentie Minister Bakker die geloofde de dingen te kunnen krijgen zoals hij het wilde, maar die het verschil niet kende tussen een onderdaan en een Belgisch onderdaan (1955, 1957^2, 1988),
*	Inspecteur Markus in Marokko (1955, 1967),
*	De dood is in Napels (1955, 1989^7), * Verscheen als feuilleton vanaf 14 april 1956 in G.v.A.
*	De man in het midden (1957, 1987), * Verscheen in 1958 als feuilleton in H.L.N.
	De heer des huizes (1958), 1953? * Deze roman werd met Wilkie Collins' De vrouw in het wit en Hugo Hartungs Piroschka ook opgenomen in een Omnibus Damesromans van D.A.P. Reinaert Uitgaven (Brussel, 1973, blz. 447-600).
*	Doden worden niet meer levend (1959, 1964),
*	De Chinese jonk (1959, 1988^8), * Verscheen in het najaar van 1959 als feuilleton in G.v.A. * Jan Decorte maakte voor de Schooltelevisie van de B.R.T. een gedramatiseerde bewerking van De Chinese jonk, die in een regie van Marc Decorte en met de stemmen van o.m. Walter Cornelis, Jo Crab, Marcel Hendrickx en Robert van der Veken op 28 november 1974 werd uitgezonden.
	(Eerste) Aster Berkhof omnibus (1960, 1983^13), * Bevat: * Inspecteur Markus in Marokko, * De dood is in Napels, * De commissaris gaat uit stelen.
*	Commissaris Rousseu in Birma (1961, 1988^8), * Herdrukt onder de titel: (Moord in Mandalay (1989), Als een wolf in de wildernis (1962, 1979^2, 1985), * In het Duits vertaald door H.P. Kövari onder de titel: Wie ein Wolf in der Wildnis (Aschaffenburg, P. Pattloch, 1963). * In 1970 verscheen bij Uitgeverij J. Van In, Lier in de reeks ‘Cursiva’ (o.l.v. prof. dr. A. Keersmaekers) een schooluitgave met commentaar door F. du Mong (132 blz.).

[p. 74]

	Dagboek van een missionaris (1962, 1986^4), * Dagboek van een missionaris vormt met de andere priesterromans Het einde van alles en De woedende Christus onder de gemeenschappelijke titel ‘Het leven op aarde’ een trilogie met een fundamentele eenheid. * Een schooluitgave met aantekeningen en leidraad door R. Plancquet verscheen in de serie ‘Moderne Nederlandse Auteurs’ van Uitgeverij De Sikkel, Antwerpen in 1969 (93 + 7 blz.).
	Tweede Aster Berkhof omnibus (1962, 1983^10), * Bevat: Land zonder schaduw, Je bent een dikkop, Minister Bakker.
*	Rendez-vous te Portofino (1964, 1980^3, 1987),
	Derde Aster Berkhof omnibus (1964, 1979^7), * Bevat: * De Chinese jonk, * Doden worden niet meer levend, * Moord in Mandalay.
	Het einde van alles (1965, 1985^3), * De derde druk is herzien.
	De woedende Christus (1965, 1969), * Bij De Nederlandsche Boekhandel verscheen in 1971 in de reeks ‘Het Zilveren Kompas’ (o.l.v. lic. J. van Dyck) een schooluitgave met inleiding, verklaringen en opgaven door G. Reynaert (120 blz.). * Een fragment uit de roman werd door F. Bruffaerts, F. du Mong en F. Puttemans opgenomen en van commentaar voorzien in hun uitgave voor cursorische lectuur Literaire sprokkels (Lier, Van In, 1972, blz. 115-135).
*	Een meisje te Bourges. Politieroman (1967),
	Vierde Aster Berkhof omnibus (1968, 1982^4), * Bevat: * Een onmogelijke moord voor Markus, Meester Groenevelt, * De man in het midden.
*	Een onmogelijke moord voor Markus (1969, 1988^5),
	Het huis van Mama Pondo (1971, 1983^9), * Verscheen als feuilleton in het weekblad Zie, vanaf december 1973. * In Een nieuw geluid. Engagement in Vlaams proza, een uitgave voor cursorische lectuur, namen D. Coenjaerts en J. Vorsselmans een fragment (met vragen en een toelichting door de auteur) uit Het huis van Mama Pondo op (Antwerpen-Amsterdam, De Nederlandsche Boekhandel, 1980, blz. 53-60, 122-123).
	De noodklok (1973, 1981),
*	De herberg aan het meer (1974, 1989^7),
	Dat meisje uit het noorden (1976, 1979^2),
	Lieve, mooie aarde (1977),
	Leven in oktober (1978, 1985^3),
	Toen wij allen samen waren (1978, 1986^3, 1989), * Dit lievelingsboek van Aster Berkhof vormt het eerste deel van zijn Kempense trilogie. De andere delen van deze familiekroniek rond de figuur van een eer- en heerszuchtig katholiek politicus zijn: Mijn huis in de verte en Leven in de zon.
	Mijn huis in de verte (1979, 1986^3),
	Leven in de zon (1980, 1986^2, 1989),
	Calypso (1980, 1983^3, 1987),
	Clairefontaine (1981, 1982^2), * Van Clairefontaine bestaat ook een Grote-Letter-Uitgave (Eindhoven, Grootdruk-Uitgeverij, 1962, 262 blz., nr. 158).
	Vanna van de Zinnekensgang of Het kleine volk van Brussel (1981, 1987),
	De winners (1981, 1981^2), * Verscheen als feuilleton in 38 afleveringen in D.S., van 29 maart tot 14 mei 1985. * Van De winners bestaat ook een Grote-Letter-Uitgave (Eindhoven, Grootdruk/Turnhout, Van Hemeldonck).
	Trio. Nieuwe Aster Berkhof omnibus (1981), * Bevat: Rotsen in de storm, * De heer in grijze mantel, * Een meisje te Bourges.
	De leugenaars (1982),
	Amanda (1983, 1986^3),
	Doodslag (1984, 1986^2), * Verscheen als feuilleton in 38 afleveringen in D.S., van 30 augustus tot 12-13 oktober 1985.
	De nacht van Muriel (1984, 1986^2),
	Ja maar neen, professor (1985),
	Maldito (1985), * Verscheen tevens als Grote-Letter-Uitgave (Eindhoven, Grootdruk/Turnhout, Van Hemeldonck, 1988, 264 blz., nr. 289).
	Mexico Bar (1985),
	Vijfde Aster Berkhof omnibus (1985), * Bevat: * De herberg aan het meer, Als een wolf in de wildernis, Al Corral.
	Bloedwraak (1986),
	Saluut, professor! (1986),
	De professor wordt minister (1986),
	Het spook van Monniksveer (1987), * Als feuilleton verscheen in D.S., van 16 februari tot 21 maart 1988 (30 afleveringen). * Door de B.R.T. verfilmd en uitgezonden in de reeks ‘Made in Vlaanderen’. * Ook van deze roman van Berkhof bestaat een ‘Grote-Letter-Uitgave’, verschenen in 1988 bij de Grote Letter Bibliotheek in Baambrugge (nr. 806), 224 blz.
	Tropenkoorts (1987),
	Mambo (1987),
	Mandra Gorres (1988, 1989^2),
	De kroniek van Hogelinden (1989), * Gebundelde en ingekorte versie van de trilogie: Toen wij allen samen waren, Mijn huis in de verte en Leven in de zon.
	Donnadieu (1991).

3) Reisreportages:

	Zoeklicht op Marokko (1954), * In gelijkaardige vorm in 19 afleveringen verschenen in Ons Zondagsblad (januari 1953). Een fragment uit Zoeklicht op Marokko verscheen tevens in De Week, 22 februari 1953.
	Onder de zon van Mexico (1954, 1960^3), * In gelijkaardige vorm in 20 afleveringen verschenen in Ons Zondagsblad (april 1954).

[p. 75]

	Angst voor Azië (1956, 1960), * Aanvankelijk in één deel verschenen bij de Zuidnederlandse Uitgeverij in Antwerpen; in 1960 door L. Opdebeek, Antwerpen in twee delen uitgebracht, nl. Geheimzinnig Oosten en Haveloos India. * Als feuilleton verscheen in D.N.Ga., van 25 februari tot 22 april 1958 (41 afleveringen).
	Angst om Afrika (1969), * In gelijkaardige vorm in 26 afleveringen verschenen in H.L.N. (1968). * In het Duits vertaald door Heinz P. Kövari onder de titel: Der geplünderte Kontinent: Wohin treibt Afrika? (Berlin, Universitas Verlag, s.d., 286 blz.).

4) Jeugdboeken:

	* De met een asterisk aangeduide titels verschenen onder het pseudoniem Piet Visser. Het betreft avonturenromans rond de centrale figuur van de 16-jarige jongen Eddie Wagram.
	Paavo de Lap (1954, 1977), * In het Duits vertaald door Heinz P. Kövari onder de titel: Paavo der Lappe. Erzählung (Reutlingen, Verlag Robert Bardtenschlager, 1963). * Voor de Schooltelevisie van de B.R.T. maakte Gab Schneider een gedramatiseerde bewerking van Paavo de Lap, die in een regie van Marc Decorte en met de stemmen van Leo Dewals, Jacky Morel, Jan Pere, Ugo Prinsen, Jeanine Schevernels, Frans van den Brande e.a. op 8 oktober 1971 werd uitgezonden.
	Ik zal je leren (1955),
*	De blauwe ruiters van de Sahara (1955),
*	De haciënda van de dood (1956),
*	Tijgers in Bengalen (1956),
*	Het geheim van de Rode Canyon (1957),
*	Moord op de gletsjer (1958),
	Jan zonder Vrees en de rovers van het Vrijbos (1958, 1972^4),
	Jeugdomnibus 1 (1964, 1967^2), * Bevat: De blauwe ruiters (van de Sahara), De hacienda van de dood, Moord op de gletsjer.
	Jeugdomnibus 2 (1964, 1982^4), * Bevat: Het geheim van de Rode Canyon, Tijgers in Bengalen, Terug van Tripoli.
	Jeugdomnibus 3 (1967, 1980^3, 1980^4), * Bevat: Het geheim van de Blauwe Ster, Het duivelsgetal, De gestolen wagen, Ik zal je leren, zei het meisje.
	De avonturen van Peter Kansas (1968, 1986^2) (deel 1),
	Peter Kansas en het verloren eiland (1968, 1986^2) (deel 2),
	Peter Kansas in Arabië (1968) (deel 3),
	Peter Kansas en de olifantenjagers (1969, 1986^2) (deel 4),
	Peter Kansas en het Indiaanse huis (1971) (deel 5),
	Peter Kansas en de gouddieven (1972, 1986^2) (deel 6),
	Goliath, of hoe de gorilla 's de beschaving aan de dieren brachten (1974, 1984^2, 1986^3), * In de reeks ‘Cursorisch lezen’ o.l.v. R. Staelens verscheen bij Standaard Educatieve Uitgeverij, Antwerpen een bewerking van Goliath.
	Peter Kansas en de bergduivels (1975) (deel 7),
	Vader is gezakt (1981),
	De blauwe ruiter (1988).

5) Bloemlezing:

De Bron. Bloemlezing (uit de Nederlandse literatuur) voor het middelbaar en normaalonderwijs. Deel 2. (1956, 1964^4). * I.s.m. Dr. K. Geerts en Lic. A. Staels. Onder eigen naam (Dr. L. van den Bergh) verschenen bij uitgeverij De Nederlandsche Boekhandel in Antwerpen.

6) T.V.-feuilleton:

De kat op de koord (1963), * Door de B.R.T. vanaf 8 oktober 1963 uitgezonden met in de hoofdrollen o.m. Nand Buyl, Irma de Veirman, Dora van der Groen, Jeannine Bisschops, Walter Moeremans.

7) Essay:

Vlaanderen anders bekeken (1983). * 30 teksten bij 120 tekeningen van Anton Pieck.

III. Bibliografie ‘over’:

A) Algemeen:

a) monografie:

-	Van Campenhout F., Aster Berkhof. Brugge, Orbis en Orion/Nijmegen, Gottmer, 1979, 119 blz. (Grote Ontmoetingen: 39).

b) documentatiemappen:

-	Claeys L., Aangenaam... Aster Berkhof. Antwerpen, Vlaamse Bibliotheek Centrale, 1988, VI-2, 87 blz. (Documentatiemappen van Vlaamse Jeugdauteurs).
-	Staes G., Documentatiemap jeugdauteurs. Brussel, Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur, 1975.

c) ‘literaire portretten’ van Aster Berkhof:

-	Goedemé G. in Marcel Janssens e.a.: Geboekstaafd. Vlaamse prozaschrijvers na 1945. Leuven, Davidsfonds, 1988, blz. 49-53.
-	Hardy P. in Bg., 1950, XXVIII, blz. 109-111.
-	Janssen E. in Bg., 1975, LIII, nr. 3, achterflap.
-	Vancampenhout F. in Jaarboek Vlaamse literatuur 1986. Brussel, Grammens, 1986, blz. 171-181.
-	Van Hoogenbemt A. in Toortsen, (1963), 12, blz. 1-4.

[p. 76]

d) interviews met de auteur:

-	De Ceulaer J. in Te gast bij Vlaamse auteurs, 4. Antwerpen, De Garve, 1964, blz. 6-12.
-	Delannoy D. in Humo, 24 april 1986, nr. 2381, blz. 19-32; 11 februari 1988, nr. 2475, blz. 38-45.
-	Gijsels H. in Knack, 27 oktober 1976, nr. 43, blz. 54-60.
-	Janssens D. in Bg., 1965, XLIII, blz. 97-101.
-	Piryns P. en De Coninck H. in Humo, 28 september 1972, nr. 1673, blz. 28-42.

B. Bijzonder: recensies en studies i.v.m. enkele belangrijke romans van Aster Berkhof:

i.v.m. Veel geluk, professor! (1949, 1983^15): - Hardy P. in Bg., 1950, XXVIII, blz. 110.

i.v.m. Als een wolfin de wildernis (1962, 1985): - Demedts A. in D.S., 1 december 1972. - Janssen E. in De Periscoop, 1961-62, XII, nr. 12, blz. 1, 4; 1975-76, XXVI, nrs. 9-10, blz. 2. - Plaat H. in Het Nieuwe Boek, 1964, II, nrs. 11-12, blz. 478-481.

i.v.m. Dagboek van een missionaris (1962, 1986^4): - Demedts A. in De Periscoop, 1962-63, XIII, nr. 5, blz. 3. - Hardy P. in Bg., 1963, XLI, blz. 121-122. - Janssen E. in Bg., 1963, XLI, blz. 46-49. - Janssens M. in D.W.e.B., 1963, CVIII, blz. 276-281. - Jochems M.J. in Streven, 1963-64, XVII, blz. 968-974. - Kemp B. in De Tijdspiegel, 1963, XVIII, nr. 4, blz. 68-71. - Kemp B, in Jeugd en Cultuur, 1965-66, XI, blz. 114-125; 1968, XIII, blz. 1-5. - X.(G.V.) in Hernieuwen, 1963-64, XXXII, nr. 5, blz. 233-235.

i.v.m. Het einde van alles (1965, 1985^3): - Auwera F. in D.W.e.B., 1986, CXXXI, blz. 128-130. - Hardy P. in Bg., 1965, XLIII, blz. 343-344. - Janssen E. in De Periscoop, 1964-65, XV, nr. 12, blz. 8. - Kemp B. in Jeugd en Cultuur, 1968, XIII, blz. 1-5. - Rombouts R. in De Periscoop, 1965-66, XVI, nr. 1, blz. 3. - Van de Perre R. in Vandaag, I, nr. 5, blz. 13-15.

i.v.m. De woedende Christus (1965, 1969): - Hardy P. in Bg., 1966, XLIV, blz. 145-146. - Kemp B. in S.d.L., 30 juli 1966. - Kemp B. in Jeugd en Cultuur, 1968, XIII, blz. 1-5.

i.v.m. Het huis van Mama Pondo (1972, 1983^9): - B(ernard) A. in Nieuwe Stemmen, 1971-72, XXVIII, nr. 5, blz. 154-155. - Deflo L. in Kultuurleven, 1973, XL, blz. 106-107. - Demedts A. in S.d.L., 1 december 1972 (met reactie van A.B. in D.S. van 29 december 1972 en wederwoord van A.D. in D.S. van 4 januari 1973). - De Smet S. in Streven, 1972-73, XXVI, blz. 411-412. - Janssens M. in D.W.e.B., 1972, CXVII, blz. 459-460. - Van Roy R. in Socialistische Standpunten, 1974, XXI, nr. 5, blz. 294-296. - X. (H.v.D.) in Vandaag, 1972-1973, VIII, nr. 9, blz. 338-339.

i.v.m. De noodklok (1973, 1981): - Janssen E. in De Periscoop, 1972-73, XXIII, nr. 8, blz. 3. - X. in Nieuwe Stemmen, 1972-73, XXIX, blz. 188.

i.v.m. Lieve, mooie aarde (1977): - Bouckaert-Ghesquiere R. in D.W.e.B., 1978, CXXIII, blz. 469-471. - Demedts A. in S.d.L., 3 maart 1978. - Geerts L. in De Nieuwe/Boeken, 26 januari 1979, nr. 5, blz. 15-19.

i.v.m. Leven in oktober (1978, 1985^3): - Demedts A. in D.W.e.B., 1982, CXXVII, blz. 773-775. - Geerts L. in De Nieuwe/Boeken, 26 januari 1979, nr. 5, blz. 15-19. - Heuzel J. in Kruispunt-Sumier, 1979, XVIII, nr. 72, blz. 48-49. - Janssen E. in De Periscoop, februari 1979.

i.v.m. Toen wij allen samen waren (1978, 1989): - Demedts A. in S.d.L., 2 november 1979. - Geerts L. in De Nieuwe/Boeken, 26 januari 1979, nr. 5, blz. 15-19. - Janssen E. in De Periscoop, 1978-79, XXIX, nr. 4, blz. 3, 4. - Westerlinck A. in D.W.e.B., 1979, CXXIV, blz. 286-289.

i.v.m. Mijn huis in de verte (1979, 1986^3): - Geerts L. in De Nieuwe/Boeken, 28 december 1979, nr. 18, blz. 4-5. - Janssen E. in De Periscoop, 1979-80, XXX, nr. 4, blz. 3-4. - Westerlinck A. in D.W.e.B., 1979, CXXIV, blz. 782-785.

i.v.m. Leven in de zon (1980, 1989): - Geerts L. in De Nieuwe/Boeken, 22 januari 1981, nr. 42, blz. 11-12.

Luc Decorte