Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 31

[p. 382]

verbondsberichten

Verbondssecretaris: Danny Van den Bussche Duinenstraat 70 - bus 3, 8400 Oostende

Eredeken Felix de Boeck 85

Onze ere-deken Felix de Boeck (85 op 12 januari 1983) werd gevierd met een dankmis door Mgr. de Hovre in de parochiekerk op 9 januari en een officieel en druk bijgewoond huldebetoon in de gemeentezaal van Drogenbos op 12 januari jl. Daar werd de feestrede uitgesproken door Minister van State R. van Elslande. De gezamelijke huldedichtbundel ‘Felix’ werd hem aangeboden en Marieke werd in de bloemen gezet.

Het Kunstenaarsverbond met zijn ca. 1600 leden sluit zich van harte aan bij deze huldiging. Hij blijft het boegbeeld voor onze vereniging, omdat in hem het christelijk, Vlaams en artistiek ideaal, dat wij nastreven, wordt geïncarneerd. Op zaterdagavond 22/1 heeft heel Vlaanderen hem in het programma ‘Terloops’ in zijn eenvoud, zijn wijsheid en zijn echte grootheid kunnen zien en horen.

Met alle eerbied en bewondering: Ad multos annos, Felix en Marieke!

Nieuwe leden

Onze Raad van Beheer aanvaardde in zijn vergadering van 16 januari te Gent-St.-Denijs-Westrem volgende nieuwe leden, die we van harte verwelkomen in onze grote kunstenaarsfamilie:

Antwerpen: Bert Iven (L), Mol - Walter van Reusel (L), Boom.

Brabant: Berthie Stas (L), Webbekom-Diest - Rafaël van Ransbeeck (P), Hekelgem-Affligem.

Limburg: Jozef Houbrechts (L), Tessenderlo.

Oost-Vlaanderen: Johan Bobelijn (P), Assenede - Huguette de Moor (P), Wetteren - Etienne de Schepper (P), Haaltert (echtg. J. Bruylandt) - Geert D'Hollander (M), Temse - Charles Rossi (L), St.-Amandsberg - Jean Vercruysse (P), Destelbergen-Heusden.

West-Vlaanderen: Jozef Bossu (L), Dentergem - Kathy de Bock (Text.), Brugge (echtg. Phil. Govaert) - Luc Vanlerberghe (L/P), Ingelmunster - Rosa Vanwijnsberghe-Depoortere (P), Waregem.

Buitenland: Moniek Herreman (M), München (DBR).

Ereleden 1982

De v.z.w. CVKV geniet van de toepassing van art. 71, p. 1, 4^o d van het Wetboek der Inkomstenbelastingen, waardoor giften van minimaal 1000 BF kunnen afgetrokken worden van het totaal belastbaar netto-inkomen van de schenker. Als een vorm van Modern Mecenaat houden wij de totale som van deze giften beschikbaar voor kunstenaars in een noodsituatie die op ons een beroep doen. Via deze weg zegt de Raad van Beheer van het C.V.K.V. dan ook hartelijk dank aan alle ereleden.

Norbert Braet, Zwevegem; Karel Beeckmans, Boom; M. Boereboom, Brussel; Michel Borremans, Lennik; Maurits Breyne, Vilvoorde; Arsene Carron, Oostende; Mevr. Marcel Clement, Diksmuide; Felix De Boeck, Drogenbos; Ferdinand De Bondt, St.-Niklaas; Lucien Debusser, Diest; Cyriel De Groote, Deerlijk; Paul Demoen, Vosselaar; Paul De Dobbelaer, Ronse; Noël Derycke, Willebroek; Ignace De Sutter, St.-Niklaas; W. De Wit, Waasmunster; Willy Dewith, Antwerpen; Eric D'Havé, Eeklo; Antonio Diez, Bredene; H. Eyssen, Holsbeek; Emmanuel Geivaerts, Mechelen; G. Goeseels, Heerlen-Wouw (Nederland); Edgar Heirman, Waasmunster; Jan Heyrman, Gent; Ets. Jacobs, nv., Antwerpen; August Keersmaekers, Duffel; Willy Martin, Kessel-Lo; Noël Matthijs, Geraardsbergen; Werner Michiels, Deurle; Mevr. Fr. Olbrechts, Antwerpen; Lowie Peeters, Lyon (Frankrijk); Lodewijk Pintelon, Gent; Lucien Ranson, Kortrijk; A. Raport, Tervuren; Jan Rebel, Montemar (Spanje); Christiaan Reman, Zutendaal; W. Reynaert, Kortemark; L. Sabbe, Brugge; H.J. Scheppers, St.-Pieters-Leeuw; Albert Smeets, Oostende; Godelieve Tysmans, Houthalen; Hendrik A.J. Tytgat, Rumbeke; Gilbert Van Belleghem, Herent; Roger Vanbrabant, St.-Truiden; Erik Vandekerckhove, Roeselare; André Vandenauweele, Oostende; Andreas Van der Borght, Antwerpen; Roger Van Dessel, Hove; A. Vandeweghe, Roeselare; Laurent Vanpoucke, Roeselare; Luc Van Nimmen, Drongen; R. Vanhaverbeke, Brugge; A. Verbeke, Tielt; Guido Verfaillie, Ardooie; Frida Vleugels, Leuven; Julien Vyvey, Koksijde; Yolande Wittouck, Kluisbergen; Leo Witters, Edegem. (Lijst afgesloten op 31 december 1982).

Christelijke lectuurbegeleiding

Het zestigjarig bestaan van het Kath. Centrum v. Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening (KCLB), dat het Lectuurrepertorium (zes delen) en de tds. ‘Boekengids’ en ‘Jeugdboekengids’ uitgeeft, werd gevierd op 6 nov. te Antwerpen. In het Rubenianum werd een feestrede gehouden door de dichter Dr. h.c. Anton van Wilderode.

Ook werd een persbericht uitgezonden, waarin het KCLB protesteert tegen de situatie der bibliotheken ten gevolge van het berucht Bibliotheekdecreet. Het stelt vast dat, vier jaar na de goedkeuring van dit decreet, dat een uiterst kostelijke bibliotheekhervorming oplegde, er nog niets werd gerealiseerd o.m. in verband met de definitieve financiële regeling en de concrete werkingsregeling. Minder dan ooit lijkt de politieke wil aanwezig om hierin met een decreet te voorzien. Het argument dat daarvoor geen middelen voorhanden zijn is een doorzichtige drogreden. De sector van het bibliotheekwerk, die jarenlang moest leven met een aalmoes, werd erger dan andere getroffen door een crisisbesluit dat het bibliotheekdecreet zwaar beknot nog vooraleer het een redelijke vorm van uitvoering kreeg. Bovenmatig bezuinigen op sociaal-cultureel beleid is slechts mogelijk als de overheid ertoe besluit een herschikking van de uitgaven te doen vanuit een prioriteitenbeleid dat het algemeen welzijn van de burger op de eerste plaats stelt, zodat ook de bibliotheeksector zijn rechtmatig deel bekomt. Overbodige prestigeuitgaven kunnen we best missen. Het KCLB eist dat de beloofde middelen voor het bibliotheekwerk beschikbaar worden. Het eist daarbij de realisatie van het decreet voor de werking van de organisaties voor lectuurbegeleiding. De christelijke organisatie voor begeleiding van de bibliotheekgebruiker (CORBIB) acht dit een essentiële voorwaarde om degelijk werk te verrichten.

Volgens het verslag van G. Durnez in DS pleitte de gevierde Waaslandse dichter Anton van Wilderode in zijn feestrede voor een echt pluralisme dat niemand zijn ‘eigenheid’ doet verliezen. Hij haalde vooreerst, op humoristisch-melancholische toon, jeugdherinneringen op aan zijn eerste lectuur en bibliotheekbezoek. Zijn conclusie daaruit luidde, dat voor zijn generatie ‘lectuurvoorziening en -begeleiding wel erg primitief waren, maar zeker niet zo eng als nu wordt gezegd’.

In het tweede deel van zijn rede relativeerde hij nog meer de bij sommigen gangbare opinie over een bepaalde katholieke eenzijdigheid van weleer die voortwam

[p. 383]

uit eerlijke pedagogische bedoelingen en die niet alleen andersdenkenden kon treffen. Als voorbeeld van de huidige slechte feitenkennis gaf Van Wilderode de reacties op Cyriel Buysse. Men verwijst altijd naar een ongenuanceerde, naamloze uitval die ‘Boekengids’ in 1928 publiceerde, een uitval die even eenzijdig en beledigend was als Buysses bekende franskiljonse uitspraken uit zijn vroege periode. Tegenover de niet zo omvangrijke scheldlitanie plaatste Van Wilderode evenwel talrijke andere, door priesters ondertekende, grotere en veel evenwichtiger teksten uit ‘Boekengids’, waarin de meester-verteller terecht werd geprezen. Ook uit elders gepubliceerde katholieke bijdragen uit de preconciliaire periode over Buysse, blijkt dat men sterk moet relativeren.

Van Wilderode had het in zijn betoog verder over een bepaalde mentaliteit, die als vanzelfsprekend aanvaardt, dat een tijdschrift zich b.v. ‘Socialistische Standpunten’ noemt en duidelijk en eerlijk vanuit zijn overtuiging oordeelt, terwijl elders het woord ‘katholiek’ naar het verdomhoekje mag verhuizen...

Voor Van Wilderode is lectuurbegeleiding géén achterhaald begrip. Niemand, zegt hij, is nog bij machte om de lectuur zelfs maar gedeeltelijk bij te houden. Bovendien: elke fase van de lichamelijke ontwikkeling van de mens wordt nu toegelicht, doorgelicht en voorgelicht, waarom zou dat ook niet voor de geestelijke ontwikkeling mogen? Een andere opmerking van hem luidde, dat men blijkbaar wèl boeken mag (en moet) afwijzen op grond van politieke, sociale en zelfs partijdige bezwaren terwijl onmiddellijk over censuur en onverdraagzaamheid wordt geroepen als geestelijke normen worden aangelegd. (DS)

Kunstenaarsbelangen

• Over de Vrouw als kunstenares werd uitvoerig gehandeld in het laatste nummer van ‘Hartslag’.

Chantal Desmet constateert dat thans bvb. van de 43% vrouwelijke studenten en van de 57% mannelijke afgestudeerden aan de Haagse academie (1978), er 36% mannen als beeldend kunstenaar werkzaam zijn, tegenover 12% van de vrouwen. Vroeger beweerde men dat haar biologische creativiteit volledig haar scheppend genie uitblies. Thans schrijft men dit toe aan de maatschappij. Immers:

-	‘Kunst’ werd vroeger als een beroep voorbehouden aan de man; de vrouw hoefde geen beroep uit te oefenen buiten de zorg voor het gezin.
-	De man staat niet voor de keuze ‘kind of kunst’, zoals de vrouw, voor wie beide samen een dubbele inspanning betekenen.
-	Het kunstenaarsberoep was verbonden met avonturen en onzeker bestaan, waarvoor de vrouw niet geschict geacht wordt.
-	De vrouw heeft weinig aan een niet direkt nuttige kunstenaarsbestaan, dat niet in de normale produktieverhoudingen zijn plaats heeft.

Ingrid Castelein voelt zich gestimuleerd doordat de vrouw niet voldoende als professionele kunstenares ernstig wordt opgenomen. Eveneens voelt ze zich gestimuleerd omdat er nog zo weinig vrouwen het aandurven en zij niet naar waarde worden geschat. Ook omdat de ganse kunstwereld even corrupt zou zijn als alle andere politiek (commissies, galerijen, kunstbeleid).

• Aan het Religieuze boek werd in de Doornikse Lakenhal een Biënnale gewijd van 19 tot 23/11. Aansluitend kunnen we melden dat het tds. ‘Collationes’ een overzichtsnummer publiceerde over het Nederlandstalige religieuze boek van 1972 tot heden. Adelbert Denaux brengt er een Handreiking voor een theologische bibliotheek, met analytisch commentaar (thematisch geordend). Frans Lefevre behandelt 250 religieus-vormende boeken voor vijftien- tot achtienjarigen (100 fr. op pr. 000-0418230-63, Collationes, Reep 1, 9000 Gent).

• Poëzie als dagsluiting op TV dient aangemoedigd te worden. De invoering van een muzikaal of poëtisch ‘Coda’ als dagbesluit kan ons allen verheugen. Maar waarom de keuze der gedichten precies toevertrouwen aan de verantwoordelijke voor de meest betwiste en onverdraagzaam-vrijzinnige poëziebloemlezing?

• Nieuwe publikatiemogelijkheden worden aangeboden door de V.K. Houtland (Vriendenkring Kunst Houtland, centrum voor kunstadvies); algemeen secretariaat t.n.v. Fernand Laforce, Revinzestraat 24, 8100 Torhout. Daar zijn inlichtingen aan te vragen.

• De Spektakelbeurs van de Nederlanden heeft plaats op 16.3.83 in het Turfschip te Breda. Daar kunt u zich als producent presenteren aan mogelijke programmateurs in Vlaanderen en Nederland: mime, film, cabaret, muziek, ballet, kleinkunst, poppentoneel, muziektheater, jeugdtheater... In 1982 waren er 112 producenten en kwamen er enorm veel contracten tot stand. Constatering: veel Nederlanders die in Vlaanderen konden optreden en weinig Vlamingen die in Nederland konden op tournee gaan. Trouwens er was ook te weinig aanbod uit Vlaanderen!

Secretariaat voor inschrijving en inlichtingen: Johan Benneker, Marselaan 30, 4907 LG Oosterhout, tel. [phone].

• De Vlaamse Dramaturgie en de praktische bezwaren ervan was het thema van een panelgesprek bij de presentatie van het 16e Teaterboek (88 blz., 230 fr., tel. [phone]). Roger van Ransbeek, voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Toneelauteurs, verwijt de theaters niet hun onwil maar hun te afwachtende houding: zij wachten op initiatieven van de auteurs i.p.v. opdrachten en vragen te richten tot hen. Het is immers vals te beweren dat er geen goede Vlaamse toneelauteurs zijn, maar zij hebben veelal te weinig kans om toneelervaring op te doen. Bob Elsen, adviseur bij Cultuur, meende dat er wel betrekkelijk veel Vlaams toneelwerk wordt gespeeld, maar dat een aantal grote gezelschappen opzien tegen het daaraan verbonden risico publiek te verliezen. Redant onderlijnde dat het publiek het beste wenst te krijgen zowel van binnen- als van buitenland.

• Een Colloquium over muzikale creatie en culturele bedrijven had plaats in het debatcentrum van de Europese Raad te Straatsburg op 26/11. Men ging uit van het feit dat de muziek heden het voornaamste communicatiemiddel is voor de massa's in de wereld, zodat de muzikale industrie uiterst belangrijk is, ook economisch, met een groei in Europa van 10 tot 35% van 1950 tot 1978 voor platen en cassettes. Evenwel stelt men vast:

-	aftapping op grote schaal met enorm verlies aan auteursrechten voor de musici;
-	veel zwaarder B.T.W. in vergelijking met het boek;
-	sterke daling in aantal der beroepsmusici (75% in de BRD van 1950 tot 1980, in Frankrijk - 35% van 1974 tot 1981).

Daarom is het nodig op Europees plan zowel de regeringen als het mecenaat over die toestand te sensibiliseren en tevens tot onderlinge samenwerking te brengen, spijts de belangen en tegenstellingen. Allerlei middelen werden te berde gebracht met benadrukking van de rol der scholen, der bedrijven en van radio en TV. Ook de nieuwe technologieën veroorzaken problemen:

-	zal het aantal componisten en vertolkers erdoor verminderen?
-	gaat men naar steeds grotere uniformiteit?
-	welke nieuwe wetten zullen moeten ingevoerd worden?
-	moeten de bestaande radio- en TV-instellingen beschermd worden of moet de audio-visuele industrie hervormd worden?
-	moeten de eventuele taksen e.d. op muziek-kopieën van alle soorten ten bate van de industrie of van de musici aangewend worden?

• Een lid van de Vlaamse Raad vroeg de minister het Procent Nederlandsgezongen teksten bij BRT-1. De minister antwoordde: De cijfers waarover de BRT momenteel beschikt slaan op tellingen van de jaren '79 en '80. Zij betreffen de procentuele verhouding van diverse talen binnen het pakket vocale muziek volgens de opsplitsing: Vlaams, Nederlands (d.i. van het Koninkrijk der Nederlanden), Frans, Duits, Engels en ‘andere’. Het omvangrijke tellingswerk van de jaren '79 en '80 is destijds geklaard door een groep stagiairs die daarvoor speciaal waren aangetrokken. Deze gegevens zijn hierbij. Alles wat Nederlandstalige vocale muziek is werd samengeteld. Een opsplitsing per gewestelijke omroep werd niet gemaakt. Sedert het verdwijnen van de groep stagiairs werd, ingevolge de desbetreffende resolutie van de Vlaamse Raad, slechts nagegaan welke het aandeel was van het werk behorend tot de ‘eigen muziekcultuur’ in de uitzendingen van de BRT.

		Nederlands	Frans	Duits	Engels	Andere	Totaal
1979	BRT 1	30,14%	10,91%	2,67%	49,94%	6,34%	100%
	BRT 2	18,99%	10,13%	4,48%	62,71%	3,69%	100%
1980	BRT 1	37,68%	10,88%	2,28%	44,20%	4,96%	100%
	BRT 2	26,69%	12,80%	11,56%	41,95%	6%	100%

N.B.: Het is spijtig dat bij de ‘Nederlandse’ ook de ‘Vlaamse’ samengeteld werden. Zo verbergt men hoe weinig ‘Vlaams’ er op de BRT gezongen werd.

• De grote Belgische orkesten, aldus de voorzitter van de muziekraad der Franse Gemeenschap Wangermée, zijn zo talrijk en zo duur en ze kunnen zo weinig optreden dat er een rationalisatie nodig is. Zij hangen af van de Gemeenschappen of de nationale overheid. Dat vergemakkelijkt de toestand niet. De Franse Muziekraad stelt de oprichting van twee grote orkesten met ongeveer honderd musici voor: het Luiks Symfonisch Orkest versterkt met de leden van het Waals Kamerorkest en een tweede orkest met musici van het RTBF-orkest en de Franstalige musici van het Nationaal Orkest van België (NOB). De andere helft van het NOB moet bij het BRT-orkest worden gevoegd of bij het orkest van de Nationale Opera (NMS). Het eerstgenoemde zou worden gefinancierd door de Franstalige Gemeenschap en de stad Luik, het tweede door de Franse Gemeenschap en de RTBF. Stagedoende jonge musici zouden moeten in beide grote orkesten optreden voor een kleinere wedde. Er kan geen pensioenleeftijd worden bepaald voor musici en daarom moeten maatregelen worden uitgewerkt, om niet langer opgescheept te zitten in alle orkesten met een tiental musici die fysiek niet in staat zijn op te treden. Wangermée gaf toe dat de herschikking van de Belgische orkesten moeilijk haalbaar is zonder verlies van arbeidsplaatsen, maar beklemtoonde dat ze onvermijdelijk is om het voortbestaan zelf van die orkesten te waarborgen. Deze voorstelling der zaken verwekte hevige verontwaardiging, o.m. vanwege de directie van het Nat. Orkest van België, dat staat onder de nationale regering, zodat de Franse Gemeenschap er niets mee te maken heeft. Bo-

[p. 384]

vendien, verklaart de directie, is het Nationaal Orkest verre van onderbenut; het kan zelfs niet ingaan op alle concertaanvragen. Om de problemen van twee andere orkesten op te lossen, zaaien sommigen verwarring bij de musici van het orkest, waarvan het beheer door de voogdij-instanties steeds onberispelijk werd geacht. Zij veroordeeldt dit maneuver en is vastbesloten de activiteiten verder te zetten en zelfs uit te breiden.

• ‘Kerkmuziek in het Kerkgebouw. De architectonische ruimte van de Kerkmuziek’ is het thema van de drie Kerkgebouw-dagen, die plaats vinden in de Trierse Katholische Akademie (diocesaan vormingsinstituut gelegen ‘Auf der Jüngt’ 1) van maandag 11 tot 14 april in de tweede week na Pasen. Inlichtingen en inschrijving bij de organiserende Keulse vereniging: K.U.K.-Sekretariat, Burgmauer 3, 5500 Köln 1.

• De 30ste internationale Dirigentencursus van de Nederlandse Omroep Stichting (NOS) zal van 1 tot 27/8 plaatshebben in Hilversum. Inschrijving op 15 mei afgesloten. Prospectus en aanmeldingsformulier: NOS, Internationale Dirigentencursus, Postbus 10, 1200 JB Hilversum.

• Subsidieregeling voor de film: Bij een eerste film kan men een tussenkomst tot maximum 80 t.h. bekomen. Maxima voor een scenario: 300.000 fr., voor opstarten van een produktie: 500.000 fr. Bij een gewone Nederlandse produktie worden die bedragen resp. 500.000 en één miljoen fr. Daarbij komt een startgeld tot maximum vijf miljoen. Dat geld is een voorschot op de betoelaging van 66 t.h. Bij een co-produktie kan het ministerie tot maximum 33 t.h. tussenkomen. De ontwikkelingstoelagen (scenario-produktie) zijn dezelfde als bij een Nederlandstalig project.

Bij de kortfilm wordt een onderscheid gemaakt tussen fictie, documentaire en film gewijd aan beeldende kunst. De tussenkomst kan tot 80 t.h. oplopen. Animatiefilmen: kortfilm kan tot 80 t.h. worden gesubsidieerd. Een avondvullende film wordt voor één derde gesteund en men kan als startgeld maximum drie miljoen vragen. Er zal worden uitgekeken naar mogelijkheden om een produktiefonds op te richten en er wordt gepoogd in Brussel een bioscoop te vinden waar men de Vlaamse film kan propageren. Voor marktonderzoek, publiciteit, prospectie en marktproduktie zal een grotere inspanning worden opgebracht.

Zij rusten in vrede bij de heer

†	Ons redactielid Jozef Droogmans (^o26.1.1895) overleed op 26 januari te Bilzen. Zijn literair werk stond volledig in dienst van de Limburgse literatuur. Hij werd de ambassadeur van Limburg geheten.
†	Poppenspeler, kunstschilder en restaurateur Constant van Campen (^oAntwerpen, 28.8.1907) overleed op 1.12.1982 en zal bekend blijven o.m. als de medeoprichter van het befaamde Poppentheater van Campen.
†	Letterkundige en criticus Wim Doevenspeck (^oBorgerhout 23.5.1904) overleed op 21.12.1982 te Deurne. Hij was o.m. bekend om zijn veel gespeelde vertaling der ‘Beeldekens van St.-Franciscus’ (M. de Ghelderode).
†	Letterkundige Cyriel Verleyen (^oBaasrode 4.11.1914) overleed op 13.1 te Lier. Voornamelijk jeugdschrijver en promotor van het Vlaamse jeugd- en kinderboek met opvoedkundige waarde. Staatsprijs van het Jeugdboek.
†	Musicus Antoon Eeckhout (^oMenen 23.11.1927) Norbertijn van Averbode, overleed op 30.8.1982. Laureaat orgel Lemmensinstituut. Stichter van de Jeugdmuziekschool en het koor te Testelt en van Concertino te Brasschaat.
†	Auteur, regisseur en kunstschilder Remi Lens (^oArendonk 14.4.1902) overleed begin januari in Turnhout, waarvoor hij de ‘Maria-Ommegang’ maakte, zoals zijn ‘Kerstspel’ voor Vosselaar.

Kunstenaarsverbond en tijdschrift bieden aan de naastbestaanden van onze overleden collega's CVKV-leden hun christelijke deelneming aan.