Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 30

[p. 283]

verbondsberichten

Verbondssecretaris: Mevr. Lic. J. Dominique Goos-Derveaux Frankrijklei 120, 2000 Antwerpen

Nieuwe leden van het kunstenaarsverbond

In zijn vergadering van 24 oktober 1981 aanvaardde de Raad van Beheer volgende nieuwe leden en we heten hen hierbij van harte welkom!

Antwerpen: R. Frans van Roey (Arch.), Rijkevorsel - Lea Daan (Ballet), Antwerpen - Elza Poelmans-Govers (P), Turnhout - Leo van Looy (P), Turnhout - Albert Naert (P), Beerse - Marie-Ange Boost (M), Brasschaat.

Brabant: Roger Robert (D), Leuven - Suzy van Bever (L), Holsbeek/Nieuwrode - Herman Jonckers (P), Tervuren - Renaat vande Velde (D), Kortenberg.

Oost-Vlaanderen: Marijke Tavernier (P), Destelbergen - Tine Vercruysse (P), Merelbeke-Bottelare - Wilfried G. de Kesel (L), Latem.

West-Vlaanderen: Alex Eggermont (P), Waregem - Kobe (Jacques) Saelens (P), Kortrijk - Hervé Martyn (P), Avelgem.

Kunstenaarsbelangen

●	Vlaamse letterkundigen die subsidies voor letterkundige werken wensen kunnen dit aanvragen op adres: Mevr. Rika De Backer, Staatssecr. voor Vlaamse Cultuur, Dienst Letteren en Toneel, Koloniënstraat 29-31, 1000 Brussel. Het betreft: werkbeurzen, aankoop van boeken, reisbeurzen, premies voor toneelpremières, enz. Er is haast bij!
●	Ingevolge een omzendbrief van een minister van het Vlaams Gewest m.b.t. de begroting '82 van de Vlaamse provincies wordt het aandeel uit het Fonds der Provincies verminderd en worden de provinciale belastingen geblokkeerd. Om een deficitaire begroting '82 te vermijden nemen de provinciebesturen hun toevlucht tot de beperking van de facultatieve uitgaven, waaronder veel culturele kredieten vallen. Het Davidsfonds protesteert hiertegen, omdat de culturele sector eens te meer het slachtoffer wordt van eenzijdige bezuinigingen. Volgens het DF is de omzendbrief een van de noodlottige gevolgen van de gewone wet tot hervorming van de instellingen (wet van 9.8.80, die immers in de afschaffing van de provinciale fiscaliteit en de invoering van een dotatieregeling voorziet). De omzendbrief van de minister is dan ook een overgangsmaatregel in afwachting van de afschaffing van de provinciale fiscaliteit in 1982. Deze maatregel geeft evenwel reeds een bittere voorsmaak van de komende begiftiging met dotaties. Zo wordt een basisgericht cultuurbeleid een onmogelijke zaak, aldus het Davidsfonds. Voorts wijst het DF op de ‘funeste’ verdeelsleutel van het Fonds der Provincies. De Vlaamse provinciebesturen moeten rechtvaardig worden gefinancierd volgens objectieve criteria en rekening houdend met hun reële behoeften. In afwachting hiervan rekent het Davidsfonds op een selectieve bezuinigingspolitiek, waarbij de toch al schaarse culturele kredieten gespaard blijven.
●	Het Brussels symposium ‘Componist en maatschappij’ in het Goethe Institut (oktober) raakte ook voor Vlaanderen belangrijke problemen aan, meer speciaal voor de nieuwe muziek. O.m. in verband met het tot stand brengen van een unitaire wetgeving tegen 1985 (Jaar van de muziek) in de Europese Gemeenschap, over het nieuwe type componisten dat is ontstaan, over de componist tegenover de muziekindustrie, over het componeren in contact met de gemeenschap en de buurt, over het onbegrip dat heerst tegenover nieuwe muziekvormen al dan niet met gebruik van de elektronica, over de tendens om weer ‘begrijpelijke’ muziek te maken, over maatschappij-kritische muziek en muziek die helpt een nieuwe solidaire maatschappij bouwen in onderlinge samenwerking, over muziek gemaakt in opdracht van de overheid om de componist een inkomen te bezorgen, over taxatie van de muziekindustrie ten zijnen voordele, over de mogelijkheid om ook voor hetzelfde doel auteursrechten te innen op uitvoering van muziek die reeds tot het publiek domein behoort, over de bevordering der publikatie en der verspreiding op plaat en cassette van de nieuwe muziek, enz. Een brede waaier van problemen die onmiddellijk verband houden met de levensmogelijkheden van de eigentijdse componist.
●	Het is niet te laat om terug te komen op het voorstel Diegenant i.v.m. de bevordering van de eigen muziekcultuur door de BRT. In de Vlaamse Raad hoorde men volgende kleinzielige beschouwingen vanwege de woordvoerder van een belangrijke partij: ‘Naar mijn gevoelen behoort Beethoven, zoals zovele anderen, tot ieders cultuur. Het zou compleet fout zijn te zeggen dat Beethoven e.a. moeten worden vervangen al ware het maar voor een kwart, door bijv. Jef van Hoof... “The Yellow Submarine” blijft een uitstekend Engels muziekstuk of het nu wordt uitgoevoerd door de Beatles of door een Vlaamse groep... Ik wil niet gedwongen worden steeds Jef van Hoof of Peter Benoit te moeten aanhoren als Brahms, Bartok, Mendelsohn of Bach daarvoor de plaats moeten ruimen. Ik wil Miki Theodorakis, Melina Mercouri e.a. horen zingen en niet verplicht worden in plaats daarvan Zwarte Lola te horen, noch de Zangeres zonder naam, noch Vader Abraham of Jules Kabas en noem maar op’. Hier onderbrak een zeer gecultiveerd Raadslid terecht: ‘Dat is onnozele demagogie’. Herinneren we eraan dat het voorstel Diegenant enkel vroeg dat 25% der muzikale uitzendingen van de BRT zou bestaan uit muziek gecomponeerd of uitgevoerd door mensen van bij ons... Dat is blijkbaar nog te veel voor sommige warhoofden. Bepaalde ideologieën hebben de alienatie van de enkeling ten opzichte van het eigen volk voor gevolg.
●	De ‘Confédération Internationale des Sociétés d'Auteurs et Compositeurs’ (CISAC) vergaderde te Dakar. Zich bewust van het stijgend aantal door reprografische procédés uitgevoerde reprodukties, stelt zij vast dat, zo in een bepaalde mate niet door het auteursrecht beschermde werken aldus gereproduceerd worden, er ook beschermde werken of althans gedeelten ervan in aanzienlijke mate gereproduceerd worden, meer bepaald in scholen, universiteiten, bibliotheken, industriële- en handelsondernemingen. Zij erkent met het oog op de wetenschappelijke en culturele ontwikkeling, de noodzaak een ruime toegang te verstrekken tot de geesteswerken maar onderstreept dat het eveneens noodwendig is de rechten van de intellectuele eigendom doeltreffend te vrijwaren. Zij wenst dus dat er zo spoedig mogelijk en langs een wettelijke weg, een reglementering over de reprografie ingevoerd wordt, die een einde stelt aan de ernstige inbreuken die gepleegd worden op de traditiegetrouwe uitbating van de werken en de wettelijke belangen van de auteurs.
●	Live Music Now werd door Yehudi Menuhin opgericht en wil tegelijker tijd jonge beroepsmusici helpen en muziekuitvoeringen brengen in alle milieus om de beschaving te redden. Voor België werd Eugène Traey, ere-directeur van het Antwerpse Conservatorium, voorzitter. Ook in ons land worden door LMN concertopdrachten aanvaard om in gelijk welk lokaal op te treden. Inlichtingen: tel. [phone] (Antw.) en (02) 647.11.72 (Brussel).
●	Uit het Congres van ‘International Theatre Institute’ in Budapest blijkt een internationale malaise bij de toneelauteurs. De problemen zijn o.m. 1. De toneelauteur voelt zich als een outsider, als een buitenstaander, in een schepping waarvan hij toch de levensader is. 2. Klassieke stukken blijven de voorkeur krijgen op nieuwe eigentijdse stukken, dikwijls derwijze gebracht dat zij tegennatuurlijke artistieke grillen gaan najagen (die de klassieke muziek verminken, zo niet vermoorden: nvdr.). 3. Wanneer een nieuw stuk wordt gebracht gebeurt het vaak dat het verkeerd wordt geïnterpreteerd, veranderd, zelfs verminkt door een vreemde artistieke visie en benadering, of uit gemakzucht en gewoonte. 4. Tenslotte, daar het voorbereiden en het schrijven van een stuk minimum één jaar vergt om misschien slechts enkele weken te worden opgevoerd, verkeert de auteur (die van zijn pen leeft) vaak in bedenkelijke financiële moeilijkheden. Er wordt voorgesteld: 1. Afschaffing van het publiek domein (d.i. vrijheid van auteursrechten op oudere stukken) ten voordele van een fonds v. levende auteurs. 2. Participatie van de auteurs aan de subsidies van de overheid voor de theaters. 3. Vermindering van de fiskale druk op de auteursrechten (vooral als zij gekoppeld worden met beroepsinkomsten). Merkwaardig is dat nu overal stemmen opgaan om het beschamend einde uit te roepen van het ‘avantgarde-toneel’, dat eerst de auteur uitschakelde ten voordele van de regisseur en nadien de regisseur ten voordele van de acteurs en van jan en alleman... 't Kan verkeren, zei Bredero. Maar wat dan met auteurs als Hugo Claus, wiens toneel voor het grootste deel bestaat uit het onderwerpen van stukken van andere auteurs

[p. 284]

	aan een bestialisatieproces? Wat met Brecht, die eveneens aan ‘vervalsing’ deed op grote schaal? Zijn erfgenamen verzetten zich ertegen dat er ook maar een letter aan Brechts teksten wordt gewijzigd door de regisseurs...
●	Een ‘Documentatiecentrum voor dramatische kunst v.z.w.’ werd te Gent opgericht met het doel documentatie te verzamelen en materiaal over het hedendaagse theater om een zo volledig mogelijk archief van het Vlaamse theaterleven tot stand te brengen. Dit zou heel wat de belangstelling stimuleren bij de studenten en de vorsers. Adres: ‘Documentatiecentrum voor Dramatische Kunst v.z.w.’, St.-Baafsplein 7 - 9000 Gent, secretariaat: A.C. Metdepenninghen, Meersstraat 24 - 9830 St.-Martens-Latem.
●	Voor 1981-82 wil de Nieuwe Workshop, Oude Graanmarkt 5 te 1000 Brussel (tel. [phone]) zijn aktiviteiten koncentreren op teaterateliers en videoworkshops. Het teateratelier bestaat uit een één jaar durende avondopleiding, voor iedereen toegankelijk, en een atelier overdag voor beroepsakteurs. Het aksent ligt daarbij op spelen, met bewgingen als uitgangspunt. Het teateratelier verschaft dus geen traditionele akteursopleiding. Wegens de grote belangstelling voor de videoworkshop van vorig jaar organiseert de Nieuwe Workshop ook dit jaar, met de medewerking van de audio-visuele dienst van de KU Leuven, een reeks ‘lessen in video’, een aangepaste, meer praktische cursus. De cursus is bedoeld voor iedereen die video in artistiek verband wil gebruiken (beeldende kunstenaars, teatermakers...) en wordt gegeven gedeeltelijk in de Nieuwe Workshop en gedeeltelijk op de Audiovisuele dienst van de KU Leuven. Data: 9, 16, 23 en 28 november; 7, 11, 14 en 19 december; 4, 9 en 18 januari; 1, 8 en 13 februari. Vanaf maart wordt gestart met een tweede (zelfde) reeks. Deelname: 2.000 fr. Vanaf januari zet de Nieuwe Workshop opnieuw zijn zaalactiviteiten verder. Beeldende kunstenaars kunnen er multimediale projekten uitwerken en aan het publiek voorstellen. Wat betreft het videowerk zal de Nieuwe Workshop dit seizoen om de twee maanden teksten, werkdokumenten, publiceren rond diverse onderwerpen zoals bv. de plaats van de video in de hedendaagse kunst, de estetiek van het medium video, e.d. Deze teksten kunnen ook altijd op aanvraag verkregen worden. Tijdens de vakantieperiode wordt een groot ‘cahier’ rond ‘video en kunst’ voorbereid (o.a. op basis van deze werkteksten en de resultaten van de videoworkshop. Ook tijdschriften, boeken enz. over o.a. teater, beeldende kunst, video zijn beschikbaar.
●	Over de beschikbaarheid van het Vlaams en Hollands letterk. boek respectievelijk in Nederland en Vlaanderen maakte Eric van den Heuvel een rapport. Hij bewees dat de Vlaamse uitgeverijen onvoldoende en onefficiënt in Nederland aanwezig zijn. Slechts een vijftal is er officieel erkend door het Centraal Boekhuis dat aan een beschamend protectionisme doet; een versoepeling zou in het zicht zijn?... Kleine ambachtelijke Vl. uitgeverijen kunnen niet optornen tegen de grote Hollandse in Vlaanderen, noch zich in Holland laten vertegenwoordigen. Ook zoeken Hollanders op agressieve wijze marktverruiming in Vlaanderen door er zich te vestigen en via grote importeurs (Contact en Combo) die de distributie in Vlaanderen grondig aanpakken voor het Holl. letterk. produkt. Hun jaarlijks omzet groeit jaarlijks enorm in Vlaanderen in tegenstelling tot die van het Vl. boek in Holland. In Holland helpt de kritiek om de Vlaamse produktie als achterlijk voor te stellen en te deprecieren op een oneerlijke manier. Naar taal en presentatie heet het Vlaams boek ver achter te staan bij het Hollandse. Dat Vlaamse boeken het in Holland wél goed doen op voorwaarde dat zij door Hollandse uitgeverijen worden gepubliceerd, bewijst de Hollandse kwade trouw: een centenhistorie dus, zoals altijd als men met Nederland te maken heeft.
●	Het Int. Centrum v. Structuuranalyse en Constructivisme (ICSAC) kreeg van mevr. de Backer personeel, biblioteek, archief, lokalen enz. in het KMMK, Regentschapstr. 1, 1000 Brussel, tel. [phone], met Phil Mertens als directrice. ‘Historisch’ wil het de jaren 20 bestuderen i.v.m. Belg. Kubisme, futurisme, constr. expressionisme, dada, constructivisme met hun filos. achtergrond en tevens informeren, publiceren, exposeren enz. ‘Actueel’ informeert en studeert het i.v.m. geometr. abstractie, constructivisme, (+ o.a. Hard edge, progress, land, minimal, fundamental, cinetic Art). De seminaries zetten reeds in op 15-12 met J. Van Bergen, evenals een cyclus van 16 lessen met max. 30 leerlingen, waar scholen à 20.000 fr. per cyclus/groep kunnen aan deelnemen i.v.m. geschiedenis v. moderne kunst. ICSAC-lidmaatschap: 500 fr. (100 fr. v. studerenden) met gratis deelname aan alles.
●	De ministeriële Selectiecommissie voor culturele films bestaat uit: Frits Danckaert, Kaat Dutreeuw, Lode de Pooter, André Gekiere en André Vandenbunder. Zesenvijftig projecten en films werden ter advies voorgelegd, waarvan 17 projecten en 4 films een gunstig advies kregen; 19 projecten onder voorbehoud. Dit voor de periode sedert 13.9.78.
●	Koninklijke besluiten werden gepubliceerd voor de oprichting van drie nieuwe Vlaamse rijksculturele centra: Kraainem ‘De Lijsterbes’, Overijse ‘Jezus-Eik’ en Vilvoorde ‘Koningslo’.

Pleidooi voor het ‘Metier’ in de plastische kunsten

Het is stilaan een traditie geworden dat ‘Vlaanderen’ telken jare een belangrijk thema-nummer brengt over een zeer actueel probleem voor de plastische kunsten: zoals dit nummer, dat handelt over de verhouding van de actuele kunst tegenover de fotografie.

Toekomend jaar wordt het een nummer onder de titel ‘Pleidooi voor het métier’. Inderdaad wie heeft er nog niet horen klagen over het feit dat gedurende tientallen jaren in heel wat kunstscholen het aanleren van het eigenlijke ‘vak’ al te zeer werd verwaarloosd. Men wilde de jonge leerling-kunstenaar ‘vrij’ laten: zo kon hij zijn eigen persoonlijkheid, zijn eigen stijl, zijn eigen creatief vermogen ontdekken, ontwikkelen, realiseren. Trouwens - zo hoort men vaak redeneren - in deze moderne tijd van technische ontwikkeling heeft het geen zin te willen concurreren met het foto-apparaat en de film. Bovendien hoe zou men het zich als kunstenaar kunnen permitteren - nu de werkuren zo kostelijk zijn, - om nog dagen te werken aan een schilderij, een grafiek, een beeldhouwwerk?

Maar wat stelt men nu vast? In de hele wereld is er op dit ogenblik een reactie aan de gang tegen deze opvattingen. Men wil opnieuw knap ambachtelijk werk verbinden aan persoonlijke creativiteit. Men zoekt technisch verantwoorde kunst, zoniet virtuositeit.

Wat denkt U van die strekking? Wij zouden graag Uw opvatting kennen als kunstenaar, als kunstkenner, als kunstpedagoog. Schrijf ons uitvoerig en zo mogelijk met illustratiemateriaal als bewijs (wat dienstig is voor ‘Vlaanderen’ wordt zeker gepublicerd) op adres van de samensteller van het nummer: Dr. A. Smeets, Warschaustr. 12, bus 3, 8400 Oostende.

Zij rusten in vrede bij de heer

†	De romancier August Geldhof (^o Izegem 22.9.1922) overleed op 10 oktober en was de schrijver van enkele fel bewogen romans, steunend op autobiografische gegevens.
†	De kunstcriticus Jo F. du Bois S.J. (^o Oudegem 26.12.1944) speelde een belangrijke rol in het Antwerpse kunstleven en was sedert enkele jaren hoofdredacteur van ‘Streven’.
†	Zanger en architect Renaat Verbruggen (^o 10.1.1909) verwierf een grote reputatie als zanger van Vlaamse liederen en was tot 1974 directeur van de K.V.O.-Antwerpen.
†	De organist en componist Gabriël Verschraegen (^o Eksaarde 11.8.1919) overleed op 13.11 in Gent. Hij was er organist van St.-Baafs, directeur van het Conservatorium en oprichter van het Gents Orgelcentrum.
†	Kunstschilder Hilaire Vanbiervliet overleed op 9-11 te Kortrijk, 91 jaar oud. Zijn uitgebreid werk getuigt van: vakmanschap, persoonlijkheid, diepe religieuze en sociale bewogenheid.
†	De dichter, uitgever en kunsthistoricus Jozef L. de Belder (^o Lier 18.6.1912) overleed op 7.12 in zijn woonplaats te Deurle, waar hij zijn uitgeverij van poëzie en kunst Colibrant oprichtte en een der meest hoogstaande poëtische oeuvres realiseerde.
†	De dichter, schilder en musicus Joris Declercq CICM (ps. Djoos Utendoale, ^o Westouter 27.3.1921) overleed 60 j. oud te Roeselare als pastoor van Haringe na 20 j. Burundi. Een grote figuur in de ten onrechte verguisde dialectpoëzie.
†	Kunstschilder War van Overstraeten (^o Wetteren 8.1.1891) overleed in Brugge op 9 december. Hij was een der voornaamste animisten vooral bekend om zijn religieus en diep bewogen werk. Een groot idealist die na W.O. 1 enkele tijd communistisch volksvertegenwoordiger was.
†	Dichter-kunstschilder Jos Coveliers overleed 71 jaar oud op 18.12 in Niel. Herhaaldelijk als dichter bekroond. Vooral landschapschilder.
†	Koordirigent Prosper Goethals (^o 1.9.1923 Gentbrugge) overleed op 22.12.1981 te Gent. Talrijke onderscheidingen met de koren ‘In dulci Jubilo’, ‘Gloria Laus’ en ‘Schola Cantorum’.

Aan hun naastbestaanden bieden tijdschrift en Kunstenaarsverbond hun innige deelneming bij het overlijden van deze CVKV-leden.