Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 25

[p. 386]

Bibliotheek

nieuw werk van en over leden

ROBIN HANNELORE, De Kempense Brandbrieven, De Roerdomp 1974. - Geen boekje, maar een boek poëzie dat ons pas nu bereikt. Hij bevat vijf bundels uit de jaren 1963-1973. De illustraties zijn van Benny Blommaert. Deze poëzie is eerder een hartstochtelijk parlando met een gemakkelijk overschuiven van beelden rond nu reeds aanvaarde thema's als milieuafbraak, milieuhinder in de stad onder vorm van eenzaamheid, en klassieke poëtische onderwerpen als de liefde en de dood. Ik houd de indruk over van een dichter die erg afgestemd schrijft over de actualiteit van het tijdsgebeuren en de retoriek niet schuwt van het krasse woord om de luisteraar wakker te schudden.

JULIEN VAN REMOORTERE en KOOS SMEDES, Lannoo's Autoboek Benelux, Lannoo Tielt-Amsterdam 1976. Geb. 498 fr. - Een reeks veelkleurige kaarten en foto's over allerlei reisdoelen met verklarende teksten van historische, attractieve en gastronomische aard. Achteraan zit een index van plaatsnamen voor wie een steekproef wil doen over zijn eigen pleisterplaatsen; het zal best meevallen. Omdat er nog wel dergelijke boeken bestaan is het nuttig te vermelden dat het bovendien gemakkelijk in de hand ligt en erg praktisch werd opgevat, een soort Baedeker.

NICOLE DOISE, Ebbe-Lijnen, Orion Brugge 1976. 120 fr. - Een klein teken, een kleine rimpel is genoeg voor de gevoeligheid die wil aansluiten en overvloeien, maar de breuk beseft in dit teken. Het existentiële en autobiografische schemert door als een schaduw, een trager ritme. Redding wordt verwacht uit het herstellen van eenvoud in het omgaan met gewone dingen.

DIRK DE ROYE en EDDY VETS, Stil-leven, eigen beheer Prk. 000-1113144-69, Vets Berlaar 125 fr. incl. - Dirk De Roye schrijft intiem-teder en eenvoudig met een rijmend vers dat echter vrij genoeg is om de rijmdwang te ontgaan van het volle rijm. Dit vloeiend bewegen van het beeld vind ik het mooist terug in ‘Herfst’, waar de romantische evasiedroom het gaafst woord wordt en het gemis, de breuk ermee toch hoorbaar blijft als het schot van de jager. Eddy Vets schrijft iets celebraler, ik merk het in de grotere nadruk waarmee hij klanken herhaalt en de sterkere affirmatie van zijn gedachten omtrent de schijn in ons gedrag of de zin van het eenvoudig leven. Het dooreenmengen van hun beider gedichten zwakt deze tegenstelling wel af in de compositie van de bundel, maar is voor de lezer die belang hecht aan de persoonlijke signatuur en herkenbaarheid een onverwachte moeilijkheid.

JOZEF DELEU, Groot Gezinsverzenboek, 500 gedichten over leven, liefde en dood, met tekeningen van Harold van de Perre, Lannoo Tielt, 900 fr. - Deze thematische bloemlezing omvat zeven afdelingen, waarbinnen de gedichten gemakshalve en chronologisch, te beginnen met de oudste dichter (of publikatie) en te eindigen met de jongste, werden gegroepeerd. Het succes dat deze verzorgde uitgave reeds bij de aanbieding op de Boekenbeurs te Antwerpen is te beurt gevallen, bewijst dat kritiek of welke begeleidende tekst ook in dat opzicht overbodig is. Je merkt onmiddellijk dat het hele opzet ernstig werd aangepakt en verzorgd werd uitgevoerd. De tekeningen van Harold Van de Perre maken daar zeker geen uitzondering op. Wie de namen ziet van de dichters en dichteressen weet dat de achtergrond van waaruit werd gekozen ruim genoeg was. Het getuigt m.i. van belezenheid zich niet te laten leiden door de voorbijgaande successen van een al te modische poëzie en gedichten aan te bieden als ‘Terugkeer’ van Albert Westerlinck in de reeks ‘Het ouderhuis en de herinnering eraan’. Dat de bloemlezer zichzelf bloemleest, lijkt me in deze zin verantwoord dat het thema van het gezinsleven het hoofdthema is van al zijn werk. Ik zal aan dit boek nog veel genoegen beleven, aan deze beuk ritselen vele bladeren, de moeite om te luisteren.

MAURICE MUSSCHE, Reizen met kinderen, met tent en caravan, De Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen/Amsterdam, 295 fr. - Een zeer praktisch en zakelijk boek. De auteur geeft antwoord op vragen als: is kamperen goedkoop, wat kost je een caravan jaarlijks, welke tent aankopen, welke uitrusting aanschaffen, welke verzekering, welke documenten, de kunst van het rijden, keuze van een kampeerterrein, kookkunst, een paar reizen (25 dagen in Frankrijk, naar Noord-Italië). De auteur brengt al meer dan een decennium minstens vijftig dagen per jaar door in tent of caravan.

JESSY MARIJN, De weg liep over de bergen, Lannoo's junior boeken, Tielt-Amsterdam, 157 blz. - Het boek voert ons terug naar het Rome uit de eerste eeuw voor Christus. We maken kennis met Marcus Faustus die model staat voor de revolutionaire hervormers uit de crisisjaren van de republiek: er komt beweging in de massa slaven en verdrukten die een minderheid van uitbuitende eigenaars moeten rijk en machtig houden. Marcus wordt opgevoed met Kassan, zoon van een slavin. Dat is nu eenmaal een onmogelijkheid in de Romeinse klassenmaatschappij en Kassan wacht dan ook het lot van een slaaf die men niet meer kan gebruiken. Marcus, die dit onrecht beseft en beleeft, zal er niet in slagen dit ongedaan te maken. Een militaire carrière noch een mogelijk succesvol huwelijk kunnen hem doen vergeten dat zijn ‘broer’ door zijn fout is moeten vluchten. Hun uiteindelijk weerzien doet wel wat geforceerd aan omdat we zeer lang niets meer van Kassan vernomen hebben. De reden hiervoor is echter niet ver te zoeken: het boek is meer het boeiende relaas van een maatschappij dan wel een verhaal over iemand. Dit blijkt ook uit de inleiding, kaarten, schema's en talrijke voetnoten. De auteur slaagt er op die manier in de lezer uitstekend de tijdsfeer te doen aanvoelen. Ten dele echter gebeurt dit ten koste van de spanning: je kan zo aanvoelen waar het eindigen zal. Nergens vinden we enige twijfel welke zijde Marcus uiteindelijk zal kiezen: als volkstribuun verkozen begroet hij dan ook het publiek der armen met de armen wijd open, de vuisten gebald.

GIE LAENEN, Talikodos, de stille vriend, Lannoo's juniorboeken, Tielt-Amsterdam, 129 blz. - De families Maertens en Konings brengen hun jaarlijkse vakantie door aan zee. Mattias Maertens is een soort superdetective die altijd wel ergens een aanduiding vindt. Het blijkt dit keer dan nog te kloppen ook. Zijn speurzin leidt hem tot Talikodos die hun stille vriend wordt. Diens beschermers wijden Mattias in over Talikodos: men wil hem beschermen tegen een mogelijke gijzeling. Zijn vader werkte immers mee aan de ontwikkeling van bakteriologische wapens maar hield ermee op toen hij duidelijk besefte waaraan hij meewerkte. Zo zag de regering het echter niet en men wilde hem dwingen zijn werkzaamheden terug op te nemen. Vandaar dat hij trachtte uit te wijken naar een bevriend land en zo wilde hij in een eerste fase zijn zoon veilig stellen uit vrees voor chantage. Talikodos wordt echter ontdekt; men poogt hem te ontvoeren maar de families kunnen telkens passend ingrijpen. Uiteindelijk arriveert de vader van Talikodos en wanneer beiden dan op het vliegtuig voor Zürich stappen, missen Mattias en zijn vrienden hun stille vriend heel erg. Het boek verschijnt onder de vorm van een dagboek, een weinig gebruikelijke vorm voor een speurdersverhaal. Bovendien doet de versnippering (± 25 deeltjes) de spanning meer kwaad dan goed. De auteur had ook beter wat minder personen ten tonele gevoerd en het aan de leesrijpheid van de lezer overgelaten het wereldje van de hoofdpersonen te ontdekken in hun belevenissen in plaats van ze kort te portretteren in de inleiding.

A. DEMEDTS, Hooitijd, Uitg. Orion, 410 blz. - Deze lijvige roman komt als tweede in een reeks die een stuk Belgische geschiedenis tot achtergrond hebben. Louter chronologisch is ‘Hooitijd’ dus een voortzetting van ‘De Belgische Republiek’ (1973). Afgezien daarvan is deze roman volkomen zelfstandig leesbaar. Tijdstip: einde van de 18e eeuw. Ons land wordt beurtelings bezet door de Oostenrijkers (eind 1791) en de Fransen (eind 1792). De Oostenrijkers keren terug in de lente van 1793, maar worden definitief verdreven na de Franse overwinning bij Fleurus (juni 1974). Tegenover en te midden van deze tumultueuze toestanden speelt dit verhaal over een streekgemeenschap; centraal daarin staat de familie Gillemijn op de Elsbos. Tientallen personages beleven alle aspecten van het

[p. 387]

sociaal, economisch, politiek en cultureel leven van die tijd. De omstandigheden mogen dan vandaag al heel anders liggen, deze roman laat ons zien dat de menselijke lotgevallen en vooral zijn drijfveren, nog steeds dezelfde zijn.

ALBERT en LUTGART DUSAR, Limburg: trekken, wandelen, kijken, Lannoo Tielt-Amsterdam, tweede herziene uitgave, 1976; 216 blz., 340 fr. - ‘Deze nieuwe, handige en degelijke toeristische gids voor de provincie Limburg, geschreven door Albert Dusar (†) en vroeger verschenen onder de titel “Limburg, toeristisch trefpunt”, is nu volledig bijgewerkt door dochter Lutgart Dusar. Limburg werd in zes stukjes verdeeld en per streek zijn de toeristische mogelijkheden afgetast: trektochten en wandelingen, recreatie en liefde voor de natuur, museumbezoek en bezienswaardigheden. Terwijl Albert Dusar een schat aan historisch doorlichte informatie samen bracht voor de lees- en weetgrage toerist, verdeelde zijn dochter Lutgart deze leestekstjes over de tochten, uitgestippeld in samenwerking met de Provinciale Dienst voor Toerisme. Zij beschreef ook de bewegwijzering, werkte de informatie bij en voegde een index toe. Dit alles werd gebundeld in een frisse meeneemgids, onmisbaar voor wie er een dagje op uit wil. Knappe kaarten en duidelijke symbooltjes, ontworpen door Steven Wilsens, houden u bovendien op de goede weg’. Aldus lezen we op de omslag van het boek en we kunnen dit integraal onderschrijven. Het is vooral een praktische gids, die u nergens in de steek laat. We deden immers de proef, betreffende de reiswegen door de Voerstreek, en alles klopte perfect. We reden en wandelden door de mooiste natuurlandschappen, we kregen de interessantste monumenten, kastelen en andere merkwaardigheden te zien. Even precies uitgestippeld en toeristisch bekeken en bijzonder geslaagd lijken mij de overige reiswegen: Teutenroute, Limburgiaroute, Demerroute, Haspengouwroute en Eburonenroute. Vermelden we tenslotte de bondige inleiding van Gouverneur L. Roppe, die terecht wijst op de toeristische infrastructuur, de historische kernen en de dorpen, die de geschiedenis en de volksaard voortreffelijk weerspiegelen. Hij looft Albert Dusar z.g., die jarenlang liefdevol ijverde, opdat Limburg alom bekendheid zou verkrijgen. Adressen van de Limburgse verenigingen voor vreemdelingenverkeer en de uitvoerige register met plaats- en eigennamen verhogen beslist de bruikbaarheid van deze handzame gids, zoals steeds bij Lannoo in een zeer verzorgde uitgave.

ROSE GRONON, GENADE DE LILLE, MONDA DE MUNCK e.a., Zo zei de vrouw. Zes verhalen, Leuvense Cahiers nr. 7, Uitg. Leuvense schrijversaktie, 1975. - De Nationale Vrouwenraad organiseerde een wedstrijd voor door vrouwen geschreven verhalen. Van de 52 inzendingen werden er door een jury zes geselecteerd, waaruit Karel Jonckheere de drie beste mocht kiezen voor een internationale bloemlezing. Uit de hier samengebrachte zes finalisten kan eenieder zelf uitmaken of Jonckheere's keuze de juiste is. Dat hij het bijbelse verhaal van Rose Gronon niet voor de bloemlezing waardig achtte is in elk geval o.i. een evidente vergissing.

DIRK ROMMENS, Moen, een dorp als g'een ander, Uitg. Heemkundige kring Moen, 1976; 98 blz., quarto, stencil-uitgave. - De dichter Dirk Rommens is ook de samensteller van deze studie, die een greep doet uit de geschiedenis en de folklore van een dorp, dat wegens zijn eeuwenlange afzondering buitengewoon interessant is. De studie is mooi geïllustreerd en zeer gevariëerd van inhoud en ook van gehalte, vermits materiaal van uiteenlopende aard erin werd verzameld, speciaal veel visueel materiaal. Ook de kunst is niet vergeten, met de Moense schilders Jozef Gezelle en vooral Achilles Hennion, ons in januari 1973 te Brugge overleden medelid.

DIRK ROMMENS, Keer op keer, eigen beheer, Leiestraat 105 te 8720 Kuurne. - Gedichten uit deze bundel verschenen reeds in Vlaanderen nr. 106, 108 en Kruispunt-Summier. De bundel bevat liefdespoëzie, een vers opgedragen aan Streuvels (zwarte aarde / dekt uw eeuwig lichaam), overwegingen over de zin van het dichterschap voor hemzelf. Deze gedichten zijn eenvoudig en snel leesbaar. Hun beeldspraak neigt soms naar het retorische.

JOS VAN ROOY, Egmont, De Nederlandsche Boekhandel, 195 fr. - Deze heruitgave van het volksboek van ons redactielid komt op zijn tijd nu we de periode van de Pacificatie van Gent zo nadrukkelijk herdacht hebben. Uiteraard geen zware lectuur die ook jeugdigen ter hand zullen nemen omdat vertellen altijd een eigen charme heeft.

HERMAN VOS, De koning van Tahoua, De Clauwaert, 110 fr. - Ons redactielid werd destijds bekend met zijn novelle ‘De zonen van Pepe Gimenez’. De novelle waar het nu om gaat plaatst de vertelling in een islamitisch milieu van blauwwitte Touaregs, preciezer: over jongetjes uit de Sahel. Door zijn vriendschap met de chef der soldaten voelt de kleine Ibrahim zich de koning van Tahoua. De chef leert hem Frans om eens in het vrije Niger zijn man te kunnen staan. Geleidelijk aan wordt het jongetje verder betrokken in de moeilijkheden die met de hongersnood te maken hebben en blijkt zijn genegenheid voor de Belgische chef. Het verhaal eindigt wanneer de chef na een ongeluk vertrekt en de wreedheden die te maken hebben met de honger van de achtergrond van de kinderlijke wereld op de voorgrond zijn gekomen.

De Vereniging van Kempische Schrijvers van 1934 tot 1975. Campiniana nr. 1/2, 1976 - Het betreft een activiteitenverslag opgesteld door F. Bilcke, J. Boets, R. Sterkens en F. Sillis. Het historisch overzicht is erg zakelijk en informatief gehouden. De Vereniging heeft heel wat bekende leden, vroeger en nu. Ik noem maar Felix Timmermans, Van Mierlo, Ernest Claes, Jozef Simons, Albert Westerlinck. Deze uitgave bevat ook een bibliografisch overzicht (b.v. de toespraak van Jean-Marie Gantois voor Dr. Vital Celen in 1955, de lijst der portretten op verzoek van de vereniging getekend door Gerard Baksteen en Frank-Ivo Van Damme).

JEF VROMANT, Inktvlek, Eigen beheer, Aartrijkestraat 131, Torhout. - Deze verzorgd uitgegeven bundel met een viertal illustraties werd uitgegeven n.a.v. een tentoonstelling van schilderijen en tekeningen te Torhout. De gedichten trachten iets weer te geven van de artistieke spanningen die de schilder ervaart. Toch blijft de taal te veel overpeinzing en te weinig poëtische suggestie.

Albert de Longie