West-Vlaanderen. Jaargang 13

ontmoetingen
Onze Ere-Voorzitter Senator Robert D. De Man gebeeldhouwd

In het raam van de artistieke manifestaties waarmede de Roeselaarse Kunstkring zijn 75-jarig bestaan heeft herdacht, werd in november '63 in de bovenzaal van het stadhuis onder de benaming ‘Roeselaars Kunstbezit’ een expositie ingericht waarin o.m. een Bronzen Kop van Ere-Voorzitter Robert De Man een gemotiveerd onderkomen had gevonden. De naam van de maker ervan, Janchelevici, brachten wij onmiddellijk in verband met de beeldhouwer, die in opdracht van de Senaat de borstbeelden van Koning Boudewijn en Koningin Fabiola, bestemd ter vervollediging der Vorstengalerij in het Groen Salon, had vervaardigd.

Oud-Minister De Man bevestigde ons achteraf dat de Janchelevici van de Roeselaarse Tentoonstelling en deze van het Groen Salon een en dezelfde persoon was. We werden in de gelegenheid gesteld nader kennis te maken met de persoon en het werk van deze internationaal gereputeerde beeldhouwer die, geboren te Leova (Roemenië) in 1909, sinds 1929 in België verblijft - hij studeerde aan de Luikse Akademie voor Schone Kunsten - en in 1945 de Belgische Nationaliteit verwierf. Momenteel verdeelt Janchelevici zijn artistieke bedrijvigheid tussen Brussel en Parijs. Hij exposeerde in heel wat wereldsteden. Belangrijke musea in Amsterdam, Den Haag, Luik, Charleroi, Tel Aviv, Haifa, Parijs en elders namen werk van hem op in hun verzamelingen. In België staan momenteel monumenten van Janchelevici te Luik, Breendonk (het nationaal monument der politieke gevangenen), La Louvière, Brussel (2) en Gilly bij Charleroi.

Bij de vertegenwoordigers van de expressionistische richting in de beeldhouwkunst van de 20^ste eeuw, bekleedt Janchelevici een voorname plaats. Zijn rijkdom aan ideeën, de wijze waarop hij de vormen beheerst, zijn diep artistiek aanvoelen, getuigen van hoog kunstenaarschap. Zijn tekeningen, welke ieder beeld-

[p. 95]

Janchelevici: Kinderfiguur, door de Senaat geschonken aan het Vorstenpaar, t.g.v. hun huwelijk.

houwwerk voorafgaan, reveleren reeds naast verstandelijke begaafdheid een voortreffelijk technisch meesterschap en een doorvoelde emotionele bewogenheid. Het lijken a.h.w. enkel maar grillige charmerende lijnen die op het eerste gezicht wellicht gemaniëreerd aandoen, maar in hun gedecideerde gedurfdheid een weliswaar spontane maar steeds diepe expressiviteit demonstreren. In zijn beeldhouwwerken vindt men immer de tekening terug. Nimmer wordt de stijl bij hem het doel op zichzelf. Hij wordt aangewend in funktie van het basisgevoelen en de plastische uitdrukkingskracht.

Over zijn artistieke opvattingen inzake beeldhouwkunst laten we hem zelf aan het woord: ‘Pour qu'une sculpture soit une oeuvre d'art, il faut qu'elle soit une synthèse et non une caricature. La vision de cette synthèse lui donnera son style, son rythme, sa forme. On y arrive ou bien comme les primitifs par l'absence totale de la science, par l'intuition, ou bien par la science et l'intelligence de ne rien savoir. La sensibilité délicate de guider l'instinct’.

Waar hij het heeft over monumenten drukt Janchelevici zijn visie als volgt uit:

Un monument ne doit pas être nécessairement commémoratif. Il peut être très souvent que décoratif, mais toujours communicatif. Il doit faire un tout avec son socle, l'entourage immédiat et s'incorporer à l'urbanisme avec lequel il doit faire un tout, un monument. Un monument n'est pas des éléments, mais un seul élément. Il doit être conçu de telle manière à obliger, le spectateur à tourner autour. Un monument doit par la force qu'il émane, par son sérieux, imposer du respect au spectateur, ne jamais le laisser indifférent, mais au contraire le secouer. Un monument doit être grand, dépasser l'humain car il est l'idéal de l'humain. Je ne vois pas d'inconvénient à ce qu'un monument ne soit qu'architectural, oeuvre d'architecte sans sculpture, à condition qu'il soit monument.

Hector Deylgat