West-Vlaanderen. Jaargang 11

[Jonge West-Vlaamse Poëzie, vervolg]

het leven observeert en de mensen kent, zal hij er geleidelijk toe komen ons vollediger en blijvender te boeien dan in deze eerste proeven het geval is.

Voor de gedichten moeten we ongeveer hetzelfde zeggen. Wat hij wil bereiken, verklaart ons Jan Deloof in zijn ‘Ars poëtica’:

Mij liggen werkelijke dingen nader aan het hart, verrassing van de woordkleur met verrassing van gedachte, een eenvoudig wijsje dat de mode tart, of met een scheutje humor 't onvermijdelijk leed verzachten.

In hun bescheidenheid zijn deze bedoelingen beslist lovenswaardig. Verrassing van woordkleur en verrassing van gedachte zijn nochtans twee elementen welke we juist in deze gedichten overal missen. Poëtisch schijnt ‘Samen’ nog best geslaagd:

De hagetronk
alleen betreurt
de naaktheid van zijn leden
de winderank
alleen valt plat
ten gronde en wordt vertreden
maar samen tor-
sen zij een tuil,
een garve blanke bloemen...
Ach, samen zo
te groeien en
slechts eenheid zijn te noemen!

Jan Deloof heeft gelukkig nog de toekomst voor zich. Indien hij zich ernstig bezint op de middelen waarover hij beschikt en een beter inzicht krijgt in de taal, is de mogelijkheid niet uitgesloten dat hij eenmaal een ‘poeta minor’ wordt, zoals hij het uitdrukkelijk verlangt en wij het hem gaarne toewensen!

Klaus R. Evers (ps. van Mr. Alain de Caluwé).

Sommige mensen hebben de gewoonte, tussen andere bezigheden in, hun gedachten, invallen, reakties en bedenkingen te noteren. We zijn dat genre sedert eeuwen gewoon, maar toch boeit het ons bijna altijd opnieuw omdat het ons doorgaans direkt in kontakt brengt met een mens en meestal handelt over het leven en zijn voornaamste waarden. Toch is het een feit dat het moeilijk blijft een goed aforisme te schrijven. Die puntige gezegden schenken zelden volledige voldoening: ze bevatten bijna altijd iets te veel of te weinig. Op elke bladzijde streept men iets aan dat geldt als een verrijkende ontdekking, maar op elke bladzijde plaatst men ook een paar vraagtekens. Soms is het aforisme meer een verrassende vondst dan een diepe levenswaarheid. Wanneer de auteur zich waagt op het immer gevaarlijke terrein van de wijsbegeerte - en dat gebeurt regelmatig, om niet te zeggen bijna altijd - kunnen vele uitspraken moeilijk worden verantwoord. Af en toe ontdekken wij een al te subjektief genuanceerde zienswijze of een ongelukkige formulering.

[p. 377]

Ondertussen leest men altijd verder en verder, want de belangstelling wordt gaande gehouden door de bonte afwisseling van ‘aforismen, stellingen en antithezen’ zoals het heet in de ondertitel van het eerste boekje van Klaus R. Evers. Zijn Vademecum voor een legioensoldaat opent op gelukkige wijze de nieuwe reeks van de ‘Literaire Tafelstonden’ (Brugge, Verwersdijk 8, 1961, 52 blz.), want hier mogen we meer de klemtoon leggen op de kwaliteiten dan op de bovenvermelde tekorten. We kunnen gemakkelijk enkele onvolkomenheden in taal (nooit geen bevrediging schenkt; de warmte dat het ons verschaft) en geredeneer (bv. over tijd en eeuwigheid) over het hoofd zien, om onze aandacht vooral te besteden aan datgene wat we positief kunnen waarderen. Bij wijze van voorbeeld halen we enkele aforismen aan die aantonen hoe gevarieerd het bundeltje is:

- Het is gemakkelijker een probleem te aanvaarden dan de oplossing van een probleem - De waarde van een verdienste is gelijk aan het zwakste motief dat tot het verdienstelijke feit heeft geleid - Een klein ongeluk doet soms meer goed dan een groot geluk - Goede kritiek is zelfs moeilijker dan goede kunst - Fanatisme moet steeds een gemis aan geloof dekken - Elke vriendschap sterft zodra zij ontaardt in knechtschap - De slechtste redenering die wij kunnen maken, is die welke vertrekt van het beginsel dat alle mensen redeneren zoals wij.

Meteen hebben wij ingezien dat Klaus R. Evers blijk geeft van een prijzenswaardige kennis van de mens en het leven en van een niet minder prijzenswaardige ernst bij het hanteren van de pen. Dat belooft voor de toekomst.

Lieve van Damme

In onze gekompliceerde tijd gebeurt het ook nog dat iemand op eenvoudige manier debuteert zonder de poëzie te kort te doen. Duinhelm en polderriet, het eerste bundeltje gedichten van Lieve van Damme, heeft niets sensationeels, maar het is een sympathiek werkje, dat echt aandoet en een persoonlijke manier van zien en verwoorden openbaart (Brugge, Literaire Tafelstonden, 1962, 30 blz.) Luister maar hoe de dichteres het doet:

Ik ben zo dwaas gelukkig
als kindervoetjes die onder tafel bengelen.
Ze zijn van niemand
ze zijn van allen.
Een voetje gaat hengelen
een schoentje is gevallen
in een afgrond van rust.
Tussen de bank en de grond
ligt de heerlijke pijn
om eens zonder reden
zot gelukkig te zijn.