West-Vlaanderen. Jaargang 11

ontmoetingen
Toneel in West-Vlaanderen

‘In Gods Handen’ van Jozef Storme

Jozef Storme

Het is geweten dat onze Voorzitter, de h. Bestendig Afgevaardigde Jozef Storme, naast zijn bijzondere voorliefde voor de Schilderkunst, ook een deel van zijn hart heeft verpand aan de Toneelspeelkunst. Enkele jaren geleden schreef hij voor de stad Wervik, waar hij woont, een groots openlucht H. Hartspel dat trouwens door hemzelf geregisseerd werd en meerdere succesrijke opvoeringen kende. Sindsdien is de h. Storme meer en meer in kontakt gekomen met de Vlaamse Toneelspeelkunst, niet in het minst door het feit dat hij talloze keren als jury-voorzitter fungeerde bij Provinciale Toneelprijskampen en de jongste jaren deel uitmaakte van de jury, belast met de beoordeling der jaarlijkse Landjuwelen.

Het verwonderde ons dan ook niet zo zeer, toen hij ons enkele weken geleden heimelijk een brochure in de hand stopte, te kunnen konstateren dat de h. Storme opnieuw aan het toneel-schrijven was gegaan.

Zeer geïnteresseerd hebben we het werk een paar keer doorgenomen. Als inspiratiebron citeert de schrijver Kerckelycke Historie van Nederlandt van Heribertus Rosweydus, waarin de auteur een wonder gebeuren te Poperinge beschrijft, dat zich in de 15^de eeuw zou hebben voorgedaan. Een doodgeboren kind herleefde door de voorspraak van Maria, op 't smeken van zijn moeder en ‘andere Godt-vruchtige vrouwen’, om na gedoopt te zijn geworden opnieuw te sterven. Alhoewel men na een eerste lezing de indruk krijgt dat de auteur van In Gods Handen het mirakel slechts als voorwendsel gebruikte, blijkt het bij dieper inzicht toch het kernpunt van de handeling te zijn. Handeling, in haar tweeledig facet, ongekompliceerd maar wel geritmeerd en toneelmatig uitgebouwd.

We vermoeden dat het stuk er zou bij gewonnen hebben had de schrijver de aktie niet in ons hedendaags tijdsgebeuren gesitueerd. In ieder geval heeft de h. Storme dan toch met dit toneelwerk bewezen over artistieke capaciteiten te beschikken, die hem geenszins als voorzitter van onze artisten-vereniging ontsieren.

H.D.

[p. 273]

Bij de opvoering van Paul Claudels ‘De Boodschap van Maria’ door het Technisch Instituut St. - Jozef te Tielt

Wanneer men later een geschiedenis van het Westvlaamse toneel zal schrijven, dan zal een meer dan bescheiden hoofdstuk moeten worden gewijd aan de rol in zijn opgang en bloei gespeeld door onze Westvlaamse jongens- en meisjesinstituten. Wat voor humanioraleerlingen en lyceumstudentinnen dan toch mogelijk bleek, achtten wij uitgesloten voor het technisch onderwijs, waar het peil van de algemene ontwikkeling normaal iets lager mag worden verwacht. Voor de tweede maal naeen - in 1960 deed hij het met Vondels Adam in Ballingschap - heeft Antoon Vander Plaetse deze bewering de kop ingedrukt door de opvoering van Claudels veeleisende Boodschap aan Maria, door het Technisch Instituut Sint-Jozef te Tielt. Iedereen weet dat Claudel moeilijk te spelen is; over zijn Boodschap aan Maria in het bijzonder heeft de auteur zelf verklaard dat alleen de vertolking van het stuk door de groep Hébertot te Parijs hem ongeveer kon bevredigen. Meer dan van veel andere schrijvers heeft de zo hermetische kunst van Paul Claudel de bedoeling, gedachten en conflichten eerder te suggereren dan klaar uit te drukken; ook is haar bewogenheid meer innerlijk dan uiterlijk, zodat van de acteur veel psychologisch indringen en uitbeelden gevergd wordt om de toeschouwer in zijn ban te kunnen houden. Welnu, De Boodschap, zoals zij tijdens de laatste maartmaand tienmaal naeen voor circa 4.000 toeschouwers te Tielt vóór het voetlicht trad, is een boeiend en vaak ontroerend stuk leven geworden. Werkt het vertolken van mannenrollen door vrouwen vaak hinderend, hier heeft de voorbeeldige overgave, waarmee elke speelster zich in de haar toebedeelde rol inleefde, veel vergoed. Vooral een voortreffelijke Violaine (Mej. Eliane Vermeulen) en een onstuimige Mara (Mej. Nicole Van Daele) hebben de wit-zwart tegenstelling, waarop Claudels drama gebouwd is, het eeuwige antagonisme tussen idealisme en platvloerse zelfzucht uitgebeeld op een wijze die elk toeschouwer toeliet de polen te herkennen waartussen zijn eigen leven om beurten beweegt. Taferelen als het afscheidstoneel tussen Violaine, Jacques Hury (2^e bedrijf) en het hoogtepunt van het drama: de Kerstnachtscène tussen Violaine en Mara (3^e bedrijf) zullen wij niet licht vergeten. Voor de zoveelste maal werd ook hier bewezen dat een gave toneelprestatie een Gesamtkunstwerk moet zijn: hiertoe droeg niet weinig de sobere, maar suggestieve muzikale omlijsting van Zuster M. Regis bij; de eenvoudige, op twee plannen uitgebouwde toneelschikking; de zeer verzorgde kostumering - alle kostuums waren ontworpen door Zuster M. Marca, lerares aan het instituut, die reeds in de Gouden Boomstoet te Brugge en in de Taalstoet te Kortrijk merkwaardige artistieke prestaties leverde. Meer dan eens riepen de groepering en het kleurenspel het beeld op van een levend schilderij! En wanneer wij tenslotte wijzen op de zeer verzorgde dictie, menen wij het voornaamste te hebben gezegd over een vertolking die zowel regisseur Antoon Vander Plaetse als het meisjesinstituut, waaraan hij als leraar dictie verbonden is, tot eer strekt.

Het afscheid van Anne Vercors