In memoriam Emile Renders
Op 7 april 1956 overleed te Brugge op de leeftijd van 84 jaar de heer Emile Renders, kunstverzamelaar en kunstcriticus met wereldfaam. In The Times van 17 april verscheen een ‘In Memoriam’ van de hand van de bekende kritikus Maurice W. Brockwell.
Zijn hele leven heeft hij in dienst gesteld van het exploreren van het kunstbezit dat de Vlaamse primitieven ons nagelaten hebben. Hij zocht en vond het bewijsmateriaal waardoor hij uitmaken mocht dat er geen onderscheid bestaat tussen Rogier van Brugge (Rogier van der Weyden) en de zogenaamde Meester van Flémalle. Uitvoerig bespreekt hij deze bevindingen in zijn, in 1931 gepubliceerd werk ‘La solution du problème Van der Weyden - Flémalle - Campin’.
Ook dat andere groot twistpunt in de Vlaamse kunsthistorie, het al of niet bestaan van de schilder Hubert Van Eyck, heeft hij critisch en langdurig onderzocht en met grote kundigheid opgelost in zijn studie, die in 1933 verscheen ‘Hubert Van Eyck. Personnage de légende’. Zijn stellingen betreffende Hubert en Jan Van Eyck trok hij nog verder door in het monumentale, en verhelderende werk ‘Jean Van Eyck. Son oeuvre, son style, son
evolution et la légende d'un frère peintre’ (1935). Tenslotte verscheen in 1950 het groot tweedelig werk ‘L'agneau mystique’ volledig gewijd aan het vraagstuk en aan de samenstelling van het Gentse schilderij.
Met grote vinnigheid vaak heeft hij, wat hij logisch gevonden had, verdedigd; doch het is reeds uitgemaakt (zijn gezag en zijn faam in het buitenland bewijzen dit), dat hij juist en goed heeft gezien in deze twee belangrijke kunsthistorische vraagstukken.
Emile Renders was zelf ook tekenaar. In West-Vlaanderen (jaargang IV, nummer 1, januari 1955) werden bij een bio-bibliografische schets van de hand van Gaby Gyselen, enkele tekeningen van Renders gepubliceerd. Zij illustreren zowel het tragische als het luimige karakter van de Brugse volksmens. Eerlang verschijnt een grote verzameling van zijn schetsen in een royale bibliofiele uitgave, gepubliceerd in het Frans en in het Nederlands door Desclée de Brouwer te Brugge. Zij werden gebundeld en met een korte tekst ingeleid door Kanunnik Jozef Dochy.
Het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond en het tijdschrift West-Vlaanderen, die aan Emile Renders veel te danken hebben, houden zijn nagedachtenis in ere.