De Vlaamsche School. Jaargang 25

Hendrik Avercamp.

In eene der laatste afleveringen van het Archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis geeft de heer J. Nanninga Uitterdijk, archivaris te Kampen, eene breedvoerige levensschets van den Nederlandschen schilder Hendrik Avercamp, over wien tot hiertoe weinig bekend was. Hij werd geboren in het laatst der xvi^e eeuw en moet vóór 1660 gestorven zijn; in welke jaren was niet te vinden. Zijn vader was Berend Avercamp, stadsapotheker te Kampen, zijne moeder Beatrix Peeters, die verwant was aan de Antwerpsche schildersfamilie van denzelfden naam. Er wordt zelfs verondersteld, dat Avercamp een Peeters tot meester had. Dit vermoeden is namelijk gesteund op het feit, dat Avercamp begon met rivier- en zeegezichten te schilderen en zulks wel in dezelfde manier als Jan Peeters, van wien men in het Antwerpsch museum eene schilderij kan zien waarop de Schelde vóór Antwerpen toegevrozen is afgebeeld met schaatsenrijders, sleden enz. Later schilderde Avercamp meer wintergezichten en wintervermakelijkheden. Hij volgde hierbij eene eigenaardige zelfstandige richting. Hendrik Avercamp was bijgenaamd ‘de stomme van Kampen.’ Volgens Immerzeel zou hij dezen toenaam niet verschuldigd zijn aan een spraakgebrek, maar aan zijn stilzwijgenden aard. De levensschets spreekt dit tegen. Uit een verzoekschrift dat Avercamps meeder tot schepenen en raden van Kampen richtte, toen zij vreesde niet lang meer voor haren zoon te kunnen zorgen, blijkt overtuigend dat hij hulpeloos was, ‘stom ende miserabel.’ De heer Nanninga Uitterdijk heeft getracht al de schilderijen en teekeningen van Avercamp op te sporen en te beschrijven. Hij noemt van hem 15 schilderijen; eene daarvan bevindt zich in het museum Boymans te Rotterdam, eene op het stadhuis te Kampen, eene in het provinciaal kabinet van oudheden te Leeuwarden, eene in de verzameling van den heer A. Houck te Deventer. De 11 overige bevinden zich buiten Holland in museums en verzamelingen. Van zijne teekeningen worden er 12 beschreven. Uit catalogussen van kunstverkoopingen in de vorige en in 't begin dezer eeuw vermeldt de heer Nanninga Uitterdijk nog ééne schilderij en 62 teekeningen van Hendrik Avercamp. De werken van dezen kunstenaar blijven zeer gezocht, alhoewel het schijnt, dat de kleur zijner schilderijen nog al geleden heeft door den tijd. Voor zijne teekeningen besteden de liefhebbers veel geld, gelijk onder andere nu laatstelijk nog is gebleken in de veiling der kunstverzameling van den baron van Isendoorn te Amsterdam. (Zie onze blz. 139.)