De Vlaamsche School. Jaargang 23

Kroniek.

Antwerpen. Uitslag van den prijskamp voor een openingsstuk bij groot orkest, uitgeschreven door de koninklijke harmonie (zie blz. 38): 1^e prijs, Jan Blockx, van Antwerpen; voorts bekwamen de stukken Aide toi, le Ciel t'aidera, een 2ⁿ, en Rood, geel en blauw een 3ⁿ prijs; eervolle meldingen werden toegekend aan Vrede baart kunst, aan Een echte liefd' voor 't vaderland bracht mijn eersten zang tot stand, aan Docti rationem artis intelligent en aan l'Art est un culte. Er waren 22 stukken ingezonden. Als kunstrechters zaten de heeren P. Benoit, L. de Burbure, G. Huberti, A. Lemaire, X. Van Elewyck, Van Gheluwe en F. Van Hal.

- Onder den titel Souvenir du nouvel Anvers is eene fraaie gekleurde kaart van Antwerpen verschenen, die niet alleen nauwkeurig de ligging van straten en pleinen aangeeft, maar waarop ook zijn afgebeeld de bijzonderste werken en openbare gebouwen. De kaart is afgebeeld in teerlingen van 500 meters. Zij werd opgemaakt door den heer C. De Jardin, bouwkundige, gegraveerd door C.'T. Felt en uitgegeven door F. Van Opstal, en kost slechts 1 ½ fr.

- De Antwerpsche afdeeling van het Willemsfonds heeft bij een adres aan 't gemeentebestuur verzocht, dat de stad prijzen zou uitloven voor de schoonste gevels in Vlaamschen stijl, die zouden opgericht worden in het nieuw aangelegd wordende zuiderkwartier. Dergelijke prijzen werden in den laatsten tijd door het gemeentebestuur van Brussel uitgeloofd.

Brussel. De tentoonstelling van schoone kunsten in 1878 zal plaats hebben in een voorloopig houten lokaal, dat opgetimmerd wordt tusschen de Zuiderlei en den boulevard van Henegouwen.

- Verschenen: de 1^e aflevering van de 24 sterkwaterplaten die de kunstschilder C.N. Storm van 's Gravesande (geboren te Breda in 1841) uitgeeft onder den titel La Hollande. Deze eerste aflevering bevat de volgende platen: 1^o Den Biesbosch bij Dordrecht, 2^o Op stroom vóór Dordrecht, 3^o Uit den omtrek van Dordrecht, 4^o De weg van Weesp naar Muiden, 5^o Uit het park van Groeneveld te Eemnes, 6^o Een polder bij Loenen. Deze zes etsen zijn merkwaardig fraai te noemen en wij vestigen gaarne en met ingenomenheid de aandacht van al de liefhebbers van degelijke kunst op deze uitgaaf. De heer Storm is inderdaad een kunstenaar van groot talent. Volgens wordt gemeld, zullen de overige afleveringen worden uitgegeven door de firma Goupil te Parijs.

- De eerste prijs van Rome voor muzikale samenstelling is bij eenparigheid toegewezen aan E. Tinnel, van Sinay (Oost Vlaanderen), de tweede prijs bij verdeeling aan Simar (Antwerpen) en De Pauw (Brussel); Dupuis, Dethier en Soubre bekwamen eervolle meldingen. De tekst der cantate die op muziek moest gebracht worden, werd geleverd door Julius Sabbe, van Brugge. Het stuk is getiteld Klokke Roeland, de mededingers hadden de keuze tusschen den oorspronkelijken Vlaamschen tekst en de Fransche overzetting daarvan. Tinnel koos den Vlaamschen, Simar en De Pauw namen den Franschen tekst. Wij wenschen den overwinnaar hartelijk geluk met zijne zegepraal. Als rechters zaten de heeren L. de Burbure, G. Meynne, Samuel, A. Dupont, A. Mailly, Radoux en P. Benoit.

- Volgens wordt gemeld, heeft het staatsbestuur voor fr. 20,000 voor het museum van hedendaagsche meesters aangekocht, eene schilderij van L. Gallait, de Inneming van Antiochië, en een beeld, De man met den degen, van K. Van der Stappen.

- De heer de Brandner, raadsheer in het hof van beroep te Brussel, heeft de volgende stukken aan het rijksarchief geschonken: 1^o het hoofdboek der inkomsten en uitgaven van H.M. de keizerin-koningin der Oostenrijksche Nederlanden in 1755, 2^o de algemeene lijst der beambten in koninklijken dienst in 1764, 3^o de staten

[p. 111]

der ontvangsten en uitgaven van de Oostenrijksche Nederlanden in 1767 en 1768.

Buitenland.

's-Gravenhage. In het Nederlandsch museum zijn opgenomen een klokje en een bijbel, beide volgens overlevering toebehoord hebbende aan admiraal de Ruyter.

Haarlem. Door J. Kesler is aan het rijksmuseum van hedendaagsche meesters alhier geschonken eene schilderij van A. Meulemans, voorstellende eene Keukenmeid met eene moot zalm bij eene pomp (kaarslicht).

Amsterdam. Het genootschap Artis heeft aangekocht eene zeer kostbare verzameling Japansche sieraden, teekeningen en zaken van huishoudelijken aard, betrekking hebbende op het leven en de nijverheid der Japanners.

Deurne. Bij de vergraving van den waterloop de Peel, onder deze Nederlandsche gemeente, zijn in eene kleilaag beenderen gevonden van een reusachtig dier, behoorende tot den zoogenaamden tijd van vóór den zondvloed.

Limburg. In de Nederlandsche gemeente Schin-op-Geul is diep in eene zandbedding, die sedert jaren uitgegraven wordt, een geheel versteenden volwassen eik gevonden, omtrent 12 voet lang, buitengewoon zwaar van takken en wortels en geheel ongeschonden.

Loiret. In eene nog ongenoemde kleine gemeente van dit Fransche departement is onder den kelder van het huis, waarin de pas overledene pastoor gewoond had, eene cederhouten kist gevonden, die, benevens eene aanzienlijke hoeveelheid goudstukken uit de xvi^e en xvii^e eeuw, voor ongeveer een millioen franks schuldbekentenissen bevatte, alle betrekking hebbende op sommen, bij het spel aan kardinaal Mazarin verloren. Tevens vond men een gouden uurwerk met diamanten bezet, een in diamant gevat portretje, het bovengedeelte van eenen bisschopsstaf, versierd met eenen wijngaardrank, waarvan de druiven uit robijnen, de bladeren uit smaragden bestaan, alsmede eene kostbare remonstrantie; rond de opening voor de hostie zitten 24 heldere briljanten, ter grootte van kleine nootjes, de stralen zijn van smaragden, robijnen, saffieren en topazen, het kruis van briljanten, terwijl op den voet van de remonstrantie vier gemeene kleine keien zijn ingezet, naar het schijnt om er aan te herinneren dat men nederigheid en armoede als de grondslagen van het christendom heeft te beschouwen en de schatten in verhevene sferen moeten worden gezocht. Op de remonstrantie staat het volgende opschrift: ‘Hortense de Mancini de Mazarin wijdt aan God de versierselen en diamanten die zij in de wereld gedragen heeft en waarvan zij afstand doet en deze zoo aan de hoofdkerk ten geschenke geeft.’ Waarschijnlijk werden deze schatten tijdens de omwenteling begraven.

Berlijn. Van 1852 tot 1876 zijn in Duitschland 249, 152 boekwerken en kaarten uitgegeven, dus gemiddeld 9966 werken per jaar. In de laatste 5 jaren is het getal godgeleerde werken verminderd; het getal werken over opvoeding nam aanmerkelijk toe. Dit laatste is ook het geval met staatkundige schriften, terwijl vermindering wordt waargenomen op geneeskundig, wijsgeerig, geschiedkundig en aardrijkskundig gebied. Ook bij werken over bouwkunde, landhuishoudkunde, wiskunde en de handelswetenschappen wordt vermindering opgemerkt.

- Een Duitsch tijdschrift vestigt de aandacht op het gebruik van notenbolsters als kleurstof. De groene dikke schil, die de noot omsluit en gewoonlijk weggeworpen wordt, moet eene voor de wolververij nuttige bruine kleurstof bevatten, die niet verschiet en alle bruine tinten kan geven.

Tubingen. Deze stad vierde den 8ⁿ Augustus het 400-jarig bestaan van hare hoogeschool.

Marburg. Deze Duitsche stad vierde den laatsten Juli het 350-jarig bestaan harer hoogeschool.

Londen. Den 8ⁿ Juni verwierp het Lagerhuis, met 229 tegen 87 stemmen, een voorstel van den heer P. Taylor, om de openbare museums en kunstgalerijen ook 's Zondags gedurende eenige uren open te houden. De voorstanders van het voorstel brachten in, dat de mindere man alleen 's Zondags tijd heeft om museums en soortgelijke inrichtingen te bezoeken. Het voorstel werd vooral uit godsdienstig oogpunt bestreden. Als men 's Zondags de museums opent (zoo werd er gezegd), zal men al gauw op dien dag ook de schouwburgen en andere inrichtingen tot vermaak geopend willen zien, zoodat de Zondag op den duur geheel ontheiligd zou worden, - gelijk hij ontheiligd wordt in Frankrijk, in Duitschland, in Holland, in België... De Zondag in Engeland zou daardoor een ‘continental Sunday’ worden. De Times keurt de verwerping van het voorstel goed. In 't belang van het maatschappelijk leven, in 't belang van 't zedelijk zoowel als van 't stoffelijk welzijn der bevolking (zoo schrijft genoemd blad), behoort de instelling van een wekelijkschen algemeenen rustdag stipt gehandhaafd te worden; het openstellen van museums zou vele honderde menschen berooven van den wekelijkschen rustdag, die noodig is voor allen; buitendien zijn de Engelsche werklieden meest allen vrij van Zaterdags middags af en velen werken 's Maandags niet; zij hebben dus gelegenheid genoeg om de museums te bezoeken. (Over dezelfde zaak verscheen een bericht in de Vlaamsche School van 1876, blz. 98.)

- De vierhonderdste verjaardag der invoering van de boekdrukkunst in Engeland, door William Caxton (zie blz. 39), werd Zaterdag, 2 Juni, in de Westminster-abdij herdacht bij eene buitengewone godsdienstoefening. Deken Stanley hield een sermoon, over de volgende schriftuurplaats: ‘De nacht is voorbijgegaan, en de dag is nabijgekomen. Laat ons dan afleggen de werken der duisternis, en aandoen de wapenen des lichts.’ Rom., xiii:12. Na de preek had eene inzameling plaats ten behoeve van 't drukkers-pensioenfonds. Het was Caxton, die, onder meer andere werken, den eersten roman uitgaf, die in Engeland werd gedrukt; hij droeg voor titel: Blanchardyn and Eglantine, or Proude Lady of Love.

- Het gewone driejaarlijksche feest ter eere van den toonzetter Haydn werd in de laatste dagen van Juni in 't Kristallen Paleis gevierd. Het duurde drie dagen. Als naar gewoonte was de eerste dag gewijd aan Messiah, de derde aan Israel in Egypt, de tweede aan solostukken en koren uit verschillende oratorios van den meester. Onder de medewerkende solisten waren Adelina Patti, mev. Lemmens-Sherrington en de baszanger Henschel. Koor en orkest waren te zamen ongeveer 3500 personen sterk en stonden

[p. 112]

onder de leiding van sir Michael Costa. De uitvoeringen werden door deskundigen bijzonder geroemd.

Sheffield. Er worden in deze stad proeven genomen met het maken van papieren wielen voor spoorwegrijtuigen het binnenste van die wielen is namelijk gevormd uit samengeperst papier en bekleed met stalen platen van 3 16/100 centimeter; het papier is vervaardigd uit stroo, de bladen worden met eenen waterdruk van 2000 ton gedurende 4 of 5 uren samengeperst, daarna gedroogd, in schijven van de vereischte grootte gesneden en onder eenen druk van 400 ton in de stalen banden gezet. De papiermassa in de wielen is 3 1/20 centimeter dik. Naar het schijnt behouden deze wielen eene zekere veerkracht.

Wantage. In deze kleine Engelsche stad, de geboorteplaats van koning Alfred den Groote, is op 14 Juli een standbeeld ter zijner eer ingehuldigd, geschonken door kolonel Loyd-Lindsay en vervaardigd door graaf Gleichen, een neef van de koningin, en die beeldhouwer is uit liefhebberij.

Madrid. In deze stad zal in April 1878 eene internationale tentoonstelling gehouden worden van schilderijen, beeldhouw- en bouwkundige werken en andere kunstgewrochten.

Athene. In een graf, gehouwen in rotssteenen, te Spata, in Attika, zijn een aantal keurig bewerkte gouden, zilveren en elpenbeenen sieraden gevonden, benevens eenige voorwerpen die gemaakt zijn uit eene stof die veel gelijkenis heeft met kristal.

Rome. In de Cernajastraat, bij de werken van het nieuw paleis van den minister van financiën, is een gedeelte van eene zeer oude straat ontdekt, die evenwijdig liep met den Ager Servianus, en eertijds eene verbinding vormde tusschen de Collina-poort en de Viminale-poort. Bij uitgravingen in den Esquilino vond men een kop van Faustina de jongere en een hooggewerkt portret van Comodus als kind; looden buizen, waarop de naam geschreven was van den eigenaar der aan kunstvoorwerpen zoo rijke woning, die in Januari laatstleden ontdolven werd; voorts stukken van grafschriften, betrekking hebbende op leden der geslachten Ottavia, Annia, Domizia en Marcia; kapiteelen, cornucopia, menschenbeenderen en hertehorens; een stuk van een beeldhouwwerk, voor stellende 't Smeden van Achilles' wapenen in de werkplaats van Vulcanus.

Baltimore. De vooruitgang! Tusschen deze stad en de petroleumputten is een net van buizen gelegd (in den aard van wat er gedaan wordt voor gas en waterleidingen), waar de olie ingepompt en langs waar zij naar de olieraffinaderijen gevoerd wordt onder eene drukking van 6 atmosfeeren, waartoe op elke 20 kilometers afstand een stoomwerktuig van 100 paardenkracht de pompen in beweging brengt. Er zijn reeds 350 kilometers buizen in werking; de kosten voor de geheele inrichting worden geschat op circa 8 millioen frank. De olieputten leveren thans alle dagen ongeveer 30,000 vaten petroleum.

Birma. De zeer eerw. heer Briganet, bisschop van Ramatha en apostolisch vicaris in zuidelijk Birma (Engelsch-Indië) vermeldt in den Explorateur een gedenkschrift, dat eenig is in zijne soort, zegt het Nieuwsblad voor den boekhandel, waaraan wij dit ontleenen. De tegenwoordige beheerscher van Birma laat het vervaardigen. Hij laat namelijk de onder den naam Pittavat bijeengebrachte verzameling van Boeddhistische geschriften in marmeren platen graveeren en dit marmeren exemplaar, dat gelijk tijdig eene geheele bibliotheek voorstelt, in een daarvoor opgericht grootsch gebouw bij zijne hoofdstad Mandelay plaatsen. De koning liet door Boeddhistische geleerden den tekst van den Pittavat nauwkeurig nazien. De marmeren platen zijn niet volkomen gelijk, maar door elkander 5 voet hoog, zonder het gedeelte dat in het voetstuk moet ingelaten worden, 3 voet 3 duim breed en 5 duim dik. De beide vlakken die beschreven worden zijn geslepen. Op deze vlakken schrijft een man de letters eerst in zwarten inkt, een ander steekt en beitelt ze nauwkeurig uit en een derde vult ze met eene soort van vernis, zoodat het schrift zeer duidelijk en leesbaar is. Op elke schriftvlakte gaan door elkander 90 regels, op elken regel 115 letters, zoodat elke plaat gemiddeld 180 regels en 20,700 letters bevat. Het geheele werk vereischt, zooals de opperbestuurder aan den bisschop mededeelde, 727 afzonderlijke marmeren platen. De voltooide marmeren Pittavat zou dus 130,860 regels en ruim 15 millioen letters bevatten, hetgeen ongeveer 14 gedrukte deelen, elk van 600 blz., zou uitmaken. Volgens de bisschop vernam, kost elke plaat 100 ropijen (fr. 253.96), voor het houwen, aanvoeren, slijpen en graveeren, en de geheele verzameling zal den vorst op ongeveer 73,000 rapijen (184,127 fr.) te staan komen. Het gebouw, waarin zij bewaard wordt, is een prachtig lokaal van gebakken steen, een vierhoek van 869 voet lengte en breedte.