De Vlaamsche School. Jaargang 22

Een verhaal uit China.
(vervolg)

Effendon stelde den hanist gerust, door hem heilig stilzwijgen te beloven, en verliet hem, om in de factorijen zijne vrienden op te zoeken. De wijze toch, waarop hij zijn verzoekschrift in goede handen dacht te doen komen, maakte dat hij dezer aller ondersteuning volstrekt noodig had.

Het was eene bekende zaak, dat smeekschriften der buitenlanders door de hand der mandarijnen nooit tot den onderkoning geraakten, en vandaar was men op een stout en zonderling middel gekomen, dat nochtans zelden zijn doel miste. Hetzelve bestond hierin, dat dertig tot veertig persoonen zich vereenigden, met stokslagen de poortwacht verjoegen, met groot getier in de Chinesche stad binnendrongen en daar de papieren lantarens der kooplieden stuk sloegen, die dan dadelijk in schrik en verwarring de vlucht namen. De wachters deden alsdan de hekken toe, waarmede men de straat van afstand tot afstand sluiten kon, en liepen naar eenen mandaryn, die eindelijk verscheen, om naar de reden van dat rumoer te vernemen. Thans lieten de indringers hunne stokken en knuppels varen, reikten hun smeekschrift in en trokken terug met de overtuiging, dat de onderkoning van het oproer gehoord had en naar het geschrift zou vragen, dat bij gelegenheid daarvan was ingediend.

Effendons onderneming gelukte boven verwachting goed. Toevallig kwam de draagkoets van den onderkoning, te midden van de opschudding, door zijn gewapenden inval verwekt, voorbij, en kon hij dien dus zijn smeekschrift zelf ter hand stellen.

Intusschen bleef het antwoord daarop twee dagen lang uit en hij maakte reeds toebereidselen, om nog eens eene bestorming te wagen, toen hem een brief met het zegel van eenen mandarijn der eerste klasse werd overgebracht. Vol bange verwachting opende hij dien en las het volgende:

‘Ik, King-fo, bezitter van het diploma esin-sse,⁽¹⁾ vroeger drager van de beide blauwe knoppen en den rooden koralen stok, nu ook van den knop van edelgesteenten, gouverneur der provincie Canton, - in naam van den zoon des hemels, den grooten alleenheerscher, aan den barbaarschen gezaghebber van de Amerikaansche factorij. Wij hebben uw onderdanig smeekschrift gelezen en daarin de waarheid bevestigd gezien van het wijze gezegde: de harten der menschen zijn even ongelijk, als de bodem van het hemelsche rijk ongelijk is; want evenals onvruchtbare rotsen en zandige gronden enkel onkruid en giftplanten voortbrengen, zoo kan ook uit menig hart niets goeds voortspruiten. Zoo zijn de harten van alle barbaren. Gij hebt gehandeld in strijd met de geboden des alleenheerschers en beklaagt u nu, dat men u de dochter, die gij in uw huis verborgen hieldt, ontroofd heeft. Doch weet, dat een wijs man aan de woorden van een mensch die moedwillig de wet overtreedt, in geen geval geloof hecht.

De toegezegde duizend liangs zijn, wel is waar, eene te geringe straf voor de misdaad van zich tegen den wil van den zoon des hemels verzet te hebben, maar toch willen wij ze ditmaal in genade aannemen.

Bovenstaande hebt gij als wet te beschouwen.’

Onuitsprekelijke woede en verontwaardiging vervulden Effendon bij het doorlezen van dezen brief, in elken regel waarin de haat tegen de buitenlanders, de huichelachtige valschheid en de roofgierigheid doorstraalden, die ten allen tijde het richtsnoer van de handelingen der Chinesche regeering zijn. In zijne eerste drift wilde hij al het Amerikaansche scheepsvolk op de rivier bijeentrekken, wapenen en aan het hoofd er van zijn recht van den onderkoning eischen; maar bij bedaarder overleg moest hij die gedachte toch als zinneloos opgeven. Hij liep naar You-hi, liet dien het ontvangen antwoord lezen en vroeg hem om raad. Deze was voor eene herhaling van het eens afgewezen verzoek en werd door de toezegging van vijfhonderd liangs zoo handelbaar, dat hij voor ditmaal zijne krachtdadige voorspraak en medewerking beloofde. Doch ook deze tweede poging viel niet gelukkiger uit en Effendon kon nu van den invloed van den kong-hang alleen iets goeds hopen, want de onderkoning volhardde bij zijn eerste besluit.

Deze onverbiddelijkheid dreef den ongelukkigen vader tot razende vertwijfeling.

Hij was ook wel verpletterd geweest, zoo lang hij zijne doch-

(1) Er zijn namelijk in China twee letterkundige graden, de king-in en de esin-sse.

[p. 85]

ter dood dacht, maar had toen toch zijn ongeluk zonder morren tegen den wil van het onverbiddelijk lot lijdelijk gedragen. Hij geleek den soldaat, wien plotseling de moed ontzinkt en die zich in de nederlaag voegt; eene sombere droefgeestigheid had haren sluier over hem geworpen; doch deze stille gelatenheid, die slechts een gevolg van 't verdwijnen van alle hoop was, hield op, zoodra deze wederom in hem ontwaakte. Op de ontspanning volgde eene soort van vreugde, tot deze door het afwijzend antwoord des onderkonings weder voor woede plaats maakte. Hij volgde alle influisteringen zijner droefheid en vatte in toornige woede over zijne onmacht honderdlei besluiten op, die hij even schielijk weder opgaf, smeedde honderdlei onuitvoerbare plannen, vroeg overal om raad, waar hem niemand raden kon, en zocht bijstand, waar men hem niet kon helpen.

You-hi had onderwijl zijne nasporingen in het geheim voortgezet, maar lang geen spoor van Maria kunnen ontdekken. Eindelijk echter kwam hij eens buiten adem en vol blijdschap bij den factor en riep: ‘Richt een altaar voor uwe huisgoden op; ik breng tijding van uwe dochter.’

- Waar is zij? vroeg Effendon in gespannen verwachting.

- In Peking. Voor omtrent eene maand is zij uit Canton weggebracht.

- Maar hoe? Door wien? Hoe weet gij dat?

- Slechts een oogenblik geduld, meester, antwoordde de Chinees, terwijl hij plaats nam en zich het voorhoofd afdroogde; drie vragen passen ook drie antwoorden.

- Maar weet gij wel zeker, dat zij 't is? vroeg Effendon met bevende lippen.

- Als gij zelf u maar in de koets niet vergist hebt.

- Ik heb mij niet vergist, maar van wien was die koets?

- Juist daarnaar deed ik al drie weken onderzoek, antwoordde de Chinees.

- En eindelijk hebt gij het opgespoord?

- Maar bij den blauwen hemel, waarbij onze verheven heer zweert, gij moet mij niet telkens in de rede vallen, als gij iets vernemen wilt.

- Spreek, spreek! riep de verblijde vader. Ik zal zwijgen.

- Gelijk gij misschien weten zult, begon You-hi weder, bestaat in Peking een college van zederechters, dat den zoon des hemels voor dwalingen waarschuwen moet en door reizen in de provinciën op de regeering van het middelrijk door de mandarijnen een wakend oog houdt.

- Ik heb er wel eens van hooren spreken.

- Nu goed; omstreeks eene maand geleden was een van die zederechters te Canton en in diens rijtuig hebt gij uwe dochter gezien.

- Maar bevindt Maria zich nu nog in zijne macht?

- Hier wou ik immers mijne geschiedenis mee beginnen, als gij mij slechts uitspreken liet.

- Welnu dan, waarin bestaat die?

- Hierin, dat uwe dochter op den avond van haar verdwijnen door moordenaars aangerand en in den Tiger geworpen is, waarvan de gevonden doek het bewijs leverde.

- En vervolgens?

- Vervolgens heeft de stroom haar in de nabijheid van een onzer bloemschepen⁽¹⁾ gedreven, waar men haar in het oog kreeg.

- En zij werd opgehaald?

- Half dood, naar het schijnt. Gelukkig was de zederechter Fo-hu daar aan boord; die liet haar naar zijne woning brengen, waar zij weder bijkwam; gij hebt haar kort daarna zelf gezien.

- En deze berichten van haar hebt gij nu zelf ingewonnen?

- Ja, op het bloemenschip, waar men haar uit de rivier heeft opgevischt.

Effendon viel den hanist om den hals en riep in vervoering: ‘You-hi, gij zijt mijn redder; aan u heb ik mijne dochter te danken. Maar hoe nu den man die haar opnam best bewogen om haar weder uit te leveren?’

Met hoofdschudden ging de Chinees voort: ‘Daartoe zal Fo-hu niet te bewegen zijn, te minder, wijl zijne eigene kinderen dood zijn en hij zeer hebzuchtig is. Hij zal uwe dochter tegen eene groote koopsom aan eenen hoofdmandarijn zien uit te huwelijken.’

- Wat zegt gij daar? Ik zal bij den keizer recht vragen.

- En hoe zult gij met uwe bede tot hem komen?

- Gij hebt gelijk, antwoordde de factor angstig. Door de handen der mandarijnen komt zij niet tot hem. Maar kan ik haar niet in veiliger handen toevertrouwen? Zoudt gij, You-hi, niet zelf genegen zijn, om haar naar Peking te brengen, als ik u beloofde....

- Beloof maar niets, viel de koopman hem in het woord. Als ik mij in uwe zaken mengde, zou dat mijn verderf worden.

- Wat meent gij daarmede?

- Weet gij dan niet meer, dat, behalve in handelszaken, alle verkeer met buitenlanders ons streng verboden is? Door voor u op te treden, zou ik de beschuldiging op mij laden van gezondigd te hebben tegen de heilige wet.

- Welnu, dan is er wel een ander.

- Niemand, Effendon, niemand.

- Maar wat moet ik dan doen? vroeg de Amerikaan.

De Chinees haalde de schouders op en zeide: ‘Tevreden zijn, nu gij weet, dat uwe dochter nog in leven is.’

- Nooit! riep Effendon. Een vaste wil keert bergen om, heb ik reeds dikwijls gezegd; nu is de tijd daar, dat ik dat bewijzen kan. Het moge gaan, hoe het wil, ik moet mijn kind hebben of zelf ten gronde gaan.

(Wordt voortgezet.)

(1) Schepen op de rivier, tot wijn- en koffiehuis ingericht, waar 's avonds muziek gemaakt, gespeeld en gedanst wordt en men doorgaans een talrijk gezelschap vereenigd vindt.