De Vlaamsche School. Jaargang 16

Tentoonstelling van schoone kunsten, te Antwerpen.
(Zie bladz. 106.)

In het godsdienstige vak, heeft de Vlaamsche schilderschool niet veel bijzonders geleverd. Dit was mede het geval op de tentoonstelling van 1867 en, gelijk wij toen zegden (blz. 133), wij gelooven dat gebrek aan aanmoediging hiervan hoofdzakelijk de schuld is. Duitschland zond eenige verdienstelijke godsdienstige schilderijen.

Julius Hubner, van Dresden, stelt ten toon: de H. Steven voor het joodsche gerechtshof verschijnende; als teekening en opvatting verdient deze kapitale schilderij geroemd te worden; maar als kleur laat zij veel te wenschen over.

F. Ittenbach, van Dusseldorp. Eene prachtig uitgevoerde Mater Christi, gevoelvol en godsdienstig, maar geweldig conventioneel. Wij hopen echter dat dit stuk in Antwerpen een kooper vinden zal. - Ittenbach leverde een meesterstuk in het afbeeldsel der dochter van professor Deger. Dit uitmuntend geteekend en hoogst keurig geschilderd portret is inderdaad een kunstjuweel, dat door al onze jonge schilders van nabij verdient onderzocht en gewaardeerd te worden.

A. Müller, van Dusseldorp. De H. Maagd en het kindje Jezus, keurig geteekend en geschilderd. De bijhoorigheden zijn merkwaardig zorgelijk behandeld, zooals Van Memelinghe en de Van Eycks dit deden.

Carl. Müller, insgelijks van Dusseldorp, ofschoon conventioneel als kleur en teekening, gelijk de meesten zijner school, is toch schoon en machtig van coloriet in zijne H. Familie.

J. Duval-Le-Camus, van Parijs. Is als kleur niets verbeterd sedert wij, in 1864, van hem gewaagden. Daarbij mag de marteling van den H. Laurentius niet gelukkig als samenstelling genoemd worden. Men kan ze goed doorsnijden en er twee tafereelen van vormen. Overigens zijn sommige deelen voortreffelijk als teekening.

Chauvin, bestuurder der academie van Luik, heeft een al te kleurig tafereel, de aankomst der H. Familie in Egypte voorstellende; als geest en gevoel is het verdienstelijk; maar als schildering te decoratief.

L. Tijdgadt, van Gent. De laatste kus, door Jocabel, de moeder van Mozes, op de lippen van haar kind gedrukt, vooraleer zij het aan de golven van den Nijl toevertrouwt. In 1867 werd een tafereel in denzelfden aard van dezen schilder voor de trekking aangekocht. De schilderij is over 't algemeen te eentonig van kleur. - Dat uw wil geschiede, is zwart en vuil van toon.

F. Boudrenghien, van Brussel. Zijne schilderij: De H. Rochus en de pestzieken, heeft verdiensten als samenstelling, maar dit mengsel van zwart en bruin bevalt ons niet; overigens is er eene goede strekking in het stuk.

G. Gullielmi, van Rome. De Zaligmaker, door de engelen gediend in de woestijn, is goed als opvatting en teekening, maar al te kleurig en te porseleinachtig als schildering. Dezelfde opmerkingen moeten wij maken voor zijn geestig genre tafereeltje: het Noenmaal der kinderen van den boer; de jongen zit naast vader te eten, terwijl deze laatste een kleine meisje de spijzen toedient. Is aangekocht voor de trekking.

E. De Bruxelles, van Ath, stelt ten toon: Jezus teruggevonden bij de doctoren. De samenstelling mist eigenaardigheid en godsdienstig gevoel en laat als uitvoering te wenschen. Van dezen schilder hebben wij betere werken gezien.

L. Blanc, van Dusseldorp. Een vrij keurig, ofschoon al te zorgvuldig geschilderd biddend meisje. Is voor de trekking aangekocht.

G. Jäger, bestuurder der academie van Leipzig. Een goed en gevoelvol kerktafereel, eenvoudig en waardig behandeld, dat tot het volk spreekt. Het is getiteld: Christus zijn kruis dragende. Als kleur is het stuk droog. Men mag zeggen, dat het al de eigenschappen der Duitsche school bezit: 't is vol gedacht, diep gevoeld, maar de kleurenpraal ontbreekt.

A. De Wolf. Deze jonge Antwerpsche schilder laat veel van zich verwachten. Zijn H. Paulus is vol verdiensten; daarom, als aanmoediging, zal men hem wellicht hebben aangekocht voor de verloting.

A. Glaize, van Parijs. Een tafereel, getiteld Jezus de Verlosser. Zonder den titel, zou men niet gemakkelijk het onderwerp raden. De joodsche priester, de Pharizeën op het voorplan en de rug van den armen man, naast den pilaar zittend, zijn krachtig geschilderd; maar Christus, die eigenlijk de hoofdfiguur moest zijn, staat onbeduidend op den achtergrond en is slecht van uitvoering.

G. Guffens. In het godsdienstige vak, hebben wij nog drie

[p. 117]

schoone teekeningen van muurschilderingen, uitgevoerd door G. Guffens, allen in plaat door ons medegedeeld. Zie 1861 blz. 165; 1869 bladz. 85 en bladz. 17 van dezen jaargang.

Ed. Dujardin, van Antwerpen. Zeer verdienstelijke teekeningen van eenige glasramen, bevattende de geschiedenis van den H. Joannes Berchmans, geplaatst in de Sint-Sulpiciuskerk te Diest.

In het genre, bevat de tentoonstelling een aantal zeer goede stukken, maar ook vele waarvan niets goeds te zeggen is.

Jos. Dijckmans. Van dezen te recht beroemden schilder, van wien men sedert verscheidene jaren niets meer te zien kreeg, doordien zijne kunstjuweelen, meestal voor den vreemde bestemd, onmiddellijk na hunne voltooiing, het land verlaten, hebben wij thans een puikstuk, getiteld de Lente. Het schoone jaargetijde, toepasselijk gemaakt op 't menschelijk leven, is voorgesteld als volgt: de lente der kinderjaren, de lente der vrouw, de lente der liefde, de lente des ouderdoms. De aanschouwer staart op het prachtig boom-, plant- en bloemrijk park van een weelderig buitengoed. Op het voorplan bemerkt men viooltjes en vlinders, waarop een jongen, van een hondje vergezeld, jacht maakt; op eenigen afstand van een bed gloeiende pioenen, twee meisjes, spelend met eenen meikever; op het middelplan, twee jonge juffers, eene met een licht rooskleurig en de andere met een grijs parelzijden kleed; de eerste draagt een mandje met bloemen aan den arm en houdt eene bussel witte en purperen seringen in de hand; de andere houdt eenige madeliefjes. Links staat het beeld van een liefdegodje en vliegen duifjes; rechts komt een jeugdig paar aangetreden. Op den achtergrond een fraai gebouw en eene fontein. Links, in het verschiet, verdwijnt de winter, in de gedaante eener zich verwijderende oude vrouw, geleid door eene vrouw die de lente des ouderdoms voorstelt. Al de personen dezer schoone schilderij, zijn naar de mode van den dag gekleed; men weet dat vele schilders zich aan de hedendaagsche kleederdracht niet willen of durven wagen. Een vollediger of zorgvuldiger bewerkt stuk dan dit tafereel van Dyckmans, is er op de tentoonstelling niet. Als er in de kunst van Nec plus ultra spraak kon zijn, zou men er, naar aanleiding van deze schilderij, mogen van gewagen. Zij verdient inderdaad volmaakt te worden genoemd.

W. Angus, van Antwerpen, is niet onverdienstelijk in zijne schilderij getiteld: Eene der rampen van den oorlog; maar zij is wat zwart als toon en kleur.

L. Brillouin, van Parijs. Drie tafereelen: zijn schilder-liefhebber schijnt ons te dansen. - De opvoeding van den prins bevalt ons meer. De prins schijnt van den goeden prinsentijd te zijn. Terwijl de beklagenswaardige leermeester zich afslooft aan het opdreunen van de les, zit de veelbelovende vorstenspruit half slaperig neer, meer begeerte toonende om met de bij hem liggende honden in 't bosch te trekken, dan om in de wetenschappen onderwezen te worden. Meester en leerling zijn goed teruggegeven. Op den zorgvuldig bewerkten achtergrond, is vooral de schouw puik geschilderd. - Des schilders Kapitein kunnen wij niet zooveel hulde bewijzen.

F. de Bruycker heeft grooten bijval met zijne drie Spelende katten, ofschoon men beweert dat ze ontleedkundig te wenschen laten. Zij zijn in alle geval puik geschilderd. (Verkocht aan den heer W. Ellerman.) - In het stuk getiteld: Een kruiske, moeder, maalde de schilder ons eene bruid, die de zegening harer moeder vraagt, vooraleer het ouderlijk huis te verlaten. Wij verkiezen deze schilderij boven de twee andere als stijl, ofschoon Liefde en afgunst ook goed is teruggegeven. Een jong meisje schenkt schuldeloos hare hand aan den jongeling, wiens geluk zij later zal moeten uitmaken, terwijl eene andere dochter achter eenen boom beide staat af te spieden, met afgunstige blikken. Het geheel is zorgvuldig behandeld, goed geteekend, maar, onzes dunkens, wat al te vleiend als kleur. De boomen en bijhoorigheden, den achtergrond vormende, zijn keurig behandeld.

J. Bles, van 's-Gravenhage. De goede en kwade herder: aan de eene zijde ontwaart men een dronken herder, aan de andere, den algemeen geachten pastoor van het dorp. Heeft te veel verdiensten als opvatting en zelfs als uitvoering, om op den twee den rang te hangen.

C. Cap is eigenaardig in zijne In eerste klasse. Men ziet in een spoorwegrijtuig 1^e klasse, een jongen seminarist gezeten over zijne moeder en zijne nicht; terwijl hij zijne getijden leest, zijn de twee vrouwen in slaap gevallen. De seminarist neemt dit oogenblik waar, om het lezen zijner getijden eene wijl te onderbreken en zijnen blik met welbehagen op de schoone slaapster te vestigen. Het alles is zorgvuldig geschilderd; slechts de zitplaats van den seminarist schijnt ons wat ondiep. Hij moet daar zeer moeilijk zitten, zij het dan ook in 1^e klasse. Werd aangekocht door den heer Nagelmaeckers, bankier te Luik.

H. Bource heeft drie tafereelen, waarvan wij het bijzonderste reeds aangehaald hebben, toen het, verleden jaar, op de Brusselsche tentoonstelling prijkte. (Zie jaarg. 1869, blz. 145.) Het Antwerpsch bestuur zou wel doen, Het treurig nieuws aan te koopen voor het hedendaagsch museum. - De visschersfamilie, voor de trekking aangekocht, is schoon, vol waarheid, goed opgevat en keurig geschilderd. Eene zorgzame huisvrouw, die een oogenblik haar werk heeft gestaakt, kijkt even naar buiten, denkende aan de gevaren welke haren man op de zee bedreigen. Van de twee nevens haar zittende kinderen vermaakt zich het eene met het andere bang te maken; de plaagster heeft zich namelijk het vischnet, waaraan hare moeder doende was, over het gelaat getrokken, eene vermomming die klein zusje niet weinig schrik aanjaagt. - Des schilders derde tafereel is eene nieuwe reisherinnering aan Fromso in Lapland: Eene kudde rendieren. Zeer goed geschilderd. Enkel schijnt de achtergrond ons wat hard als kleur, ofschoon de navolging zeer juist zijn kan. Wij geven over 't algemeen de voorkeur aan Bource's voorstellingen uit het zee- en visschersleven.

A. Schreyer, van Parijs, heeft zich overtroffen in zijn Brandenden poststal, die eene echt kapitale schilderij is, een meesterstuk, waardig in een museum te prijken. Nooit zagen wij paarden waarheidsvoller teruggegeven.

M. Baudin, te Antwerpen woonachtig, volgt het voorbeeld van Dyckmans in de zorgvuldigheid van schilderen. Het portret der goede tante is zeer schoon; alhoewel eene waterverfschil-

[p. 118]

dering, komt het de olieverf nabij. Ook heeft men het tafereel, dat eerst tusschen de teekeningen en waterverfschilderingen hing, verplaatst en tusschen de olieverfschilderingen gehangen, waar het zeer goed stand houdt. Jammer toch dat de schilder, dien grijzen band in de omlijsting, niet door zwart vervangen heeft; zijn werk zou er oneindig door gewonnen hebben.

P. Beaufaux, leeraar aan de academie van Antwerpen. Een zeer goed geschilderd mansportret. Maar, rechtuit gesproken, wij hadden van dezen verdienstelijken schilder wel een tafereel op de huidige tentoonstelling willen zien.

P. Van Havermaet en A. Delfosse, te Antwerpen woonachtig; F. De Wilde, van Sint-Nicolaas en J.-B. De Weerdt, van Lier, leverden insgelijks zeer verdienstelijke portretten.

Th. Ceriez, van IJperen, heeft twee puik geschilderde tafereelen: Een rooker en eene Wachtzaal (tijd van Lodewijk XIII); dit laatste aangekocht door den heer majoor Muscar.

O. Braisewetter, van Berlijn. Zeer verdienstelijk tafereel, De schuit van Caron voorstellende.

E.-J. Boks, te Antwerpen woonachtig. Maakt voortdurend vorderingen. Zijne Repetitie is zeer schoon, vooral als kleur. Ook was het tafereel al spoedig verkocht.

J. Boulanger, van Gent, is als naar gewoonte zeer waar en zorgvuldig in de bewerking zijner stadsgezichten. De Gentsche groenselmarkt en zijn gezicht op het Klein begijnhof (te Gent) zijn zeer verdienstelijke tafereelen.

H. Boulanger, te Brussel woonachtig. Minder verzorgd. Zijne Vlaamsche herberg is eene goede schets.

R. Burnier, van Dusseldorp. Twee waarheidsvolle tafereelen, schoon van kleur, getiteld: Bij de hoeve (een meisje dat melk in eenen stoop giet) en een Hollandsch binnenhuis (eene moeder die haar kind de borst geeft).

J.-A. Canta, van Rotterdam. Twee tafereelen; het eerste, Een sterrekijker aan de studie, is van grooten omvang, doch wij verkiezen het tweede: de beloonde overwinnaar, vertoond in de gedaante van een jeugdigen schutter, die in de gilde den eersten prijs heeft behaald, zijnde eene schoone in zilver gedrevene vaas, en die, met muziek en wapperende vlag t'huis gebracht, den hem geschonken eerewijn drinkt. Is als opvatting en samenstelling eigenaardig en mag eene zeer aangename kabinet-schilderij worden genoemd.

E. Carpentier, van Antwerpen, is niet zonder verdiensten, maar behoorde zich meer toe te leggen naar de natuur te teekenen en te schilderen. Zijne met bloemen getooide meisjes, bloemen des velds genoemd, zijn te hard als schildering. Aangekocht voor de verloting.

J. Cermak, te Parijs woonachtig. Zijn vrouwenhoofd maakt wezenlijk ophef door zijne pracht van kleur. Zijn portret van den heer Bouquet is voortreffelijk te noemen. Het spijt ons evenwel, van eenen schilder als Cermak geen tafereel van eenigen omvang op de tentoonstelling aan te treffen.

C. Claes, van Tongeren, leverde, volgens zeer loffelijke gewoonte, een aangenaam en gevoelvol tafereel, getiteld: De terugkeer in de school na de vacantie.

D. Col, van Antwerpen. Meester David is altijd geestig. Zijn Touter erlangt een verdienden bijval. Behoort den heer D'Huyvetter. Na het onweer schijnt ons wat al te blauw als algemeenen toon en hier en daar wat hard. Wij verkiezen, over 't algemeen, zijne kleine tafereeltjes, zooals bij voorbeeld De damspelers, behoorende aan majoor Muscar. Dit stuk is niet slechts geestig en goed geteekend, maar tevens en vooral schoon van kleur.

F. Crabeels en F. Gons, twee verdienstelijke Antwerpsche schilders, die, volgens ons, ongelijk hebben zich niet wat meer blijvend aan een, vak van schilderen te houden. Van den eerstgenoemde herinneren wij ons geestige hedendaagsche kermissen, wandelingen enz. Wij hadden hem namelijk in dit rijke genre willen zien volharden. Heeft de aanmoediging ontbroken? De volharding zou haar wellicht hebben doen komen. Op weg naar de kerk is ongelukkig als schildering; maar wij hebben meer dan vrede met zijn krachtig gekleurd en geestig opgevat tafereel: De oorlog is verklaard. Een moedertje, aan de koffietafel gezeten, heeft die jobstijding vernomen uit het nieuwsblad de Kempenaar, dat haar in de hand beeft, terwijl zij 't verhaal doet aan hare buurvrouw die, gehuld in eene zijden falie en met kerkboek en paternoster in de hand, te huis komt. De gelaatsuitdrukking der beide vrouwen is zeer goed. Dit tafereel, een weinig meer afgewerkt, zou zeer schoon mogen genoemd worden. - F. Gons, de schilder van menig verdienstelijk godsdienstig en genretafereel, stelde twee stukken ten toon, waarvan De bode, hoezeer onbeduidend als onderwerp, onbetwistbaar schoone hoedanigheden als kleur bevat. De jager, overvallen door het onweer, bevalt ons echter meer. Beide tafereelen bewijzen dat deze verdienstelijke schilder niet genoeg naar de natuur werkt; alles schijnt te veel uit het hoofd gedaan. Dat ook moeten wij zeggen van de heeren Verhoeven-Ball, C. De Vylder en C. Boon, van Antwerpen, die overigens vorderingen gemaakt hebben.

E. De Block, van Brussel. Twee zeer schoone tafereelen. Waar gaan wij naar toe? is zeer geestig behandeld. Drie mannen, eene vrouw en mijnheer pastoor zitten aan de tafel. De oudste leest luidkeels de gazet, waaruit een bericht of artikel den aangehaalden uitroep moet veroorzaakt hebben. Het geheel is wat ros als schildering - Des kindjes ontwaken, door de naast de wieg gezeten moeder bespied, is lief en gevoelvol.

W. Geets, van Mechelen. Een verdienstelijk tafereel: keizer Karel en Joanna Van der Gheinste, voor de wieg hunner dochter Margaretha. Mist echter wat samenhang van kleur.

H. Dauriac, van Antwerpen. Zijn fruit schijnt ons wat hard, maar de daar achterstaande bokaal met goudvischjes is allerschoonst uitgevoerd, even als de bijhoorigheden van zijn tweede tafereel, getiteld Blanche; het wit satijnen kleed, de planten, bloemen en meubelen zijn keurig geschilderd; maar men zoekt er vruchteloos een denkbeeld of een doel in,

F. De Leub, van Brussel. Drie tafereelen: Een binnengezicht waarvan de oudheden en bijhoorigheden zeer zorgvuldig zijn uitgevoerd; De kinderen van Scheveningen mist eigenaardigheid; het doet ons onwillens aan Israels tafereelen denken. Terug in het dorp schijnt ons het beste als opvatting: 't zijn jongens

[p. 119]

die hunnen vlieger zijn gaan oplaten en van hun uitstapje terugkeeren; de schildering is wat vlok.

A. De Wilde, van Sint-Nicolaas. Twee verdienstelijke tafereelen: de Visschersvrouw en het Goed nieuws; het laatste vooral is geestig als opvatting, maar wat decoratief als schildering.

E. Fichel, van Parijs. Twee zeer schoone tafereelen. Een quatuor en de Zot die de wijsheid verkoopt.

F. Friedlander, van Weenen. Klein lief tafereeltje, Rijnwijnproevers voorstellende. Aangekocht voor de trekking.

Fromentin, van Parijs. Twee prachtige tafereelen, grootsch en breed behandeld. Het land van den dorst vooral, is goed te heeten; maar zijne Oase in Algerië schijnt niet genoeg afgewerkt.

J. Heyermans, te Antwerpen woonachtig. Twee verdienstelijke tafereelen. Moederlijke zorg verbeeldt een binnenhuis, waar eene moeder haar ziek kindje van een medicijnfleschje ingeeft. De al te roode vloersteenen hinderen aan het geheel. Wij geven de voorkeur aan de Gebrokene telloor, als samenhang van kleur en geest van opvatting, ofschoon het wel niet zeer juist is als uitdrukking; de houding der kijvende moeder vooral is gemaakt. Aangekocht voor de trekking.

E. Hillemacker, van Parijs. Schijnt vrij aardig met zijnen Kelder en zijnen Zolder, maar de stukken hangen te slecht om goed gezien te worden.

G. Linnig junior, van Antwerpen, toont zich een overdreven realist. De schilder heeft verdiensten, maar de onderwerpen zijner twee tentoongestelde tafereelen zijn ongelukkig. Wij veroorloven ons, hem meer kieschheid in de keus zijner onderwerpen aan te raden. De kunstenaar heeft eene hoogere zending dan de rampen, de ellende en de laagste driften af te malen die men soms in het leven aantreft.

H.-J. Burgers, te Parijs woonachtig. Drie verdienstelijke tafereelen, waartusschen wij Een Zondagnamiddag verkiezen als opvatting. Aan het achtereinde eens beurtschips zit de schipper te visschen; de schipsmaat ligt over boord geleund en ziet het goedsjeugdig na; onderwijl zit moeder de vrouw met haar kleintje aan tafel en schenkt zich een bakje thee. Een weinig meer vastheid in de uitvoering zou dezen schilder veel doen winnen.

Th. Cleynhens, van Antwerpen, bewijst in zijne twee tentoongestelde studiën dat hij toon kent en als schilder veel belooft; maar wat hij leverde zijn geene ‘schilderijen’ te noemen; daartoe wordt iets meer vereischt.

(Wordt voortgezet.)